Bændablaðið - 19.09.2013, Side 26

26 Bændablaðið | Fimmtudagur 19. september 2013
Hvalveiðar við Ísland:
Frá útrýmingu til offjölgunar
– Kristján Loftsson telur almenningsálitið komið ofar almennri skynsemi því rétt sé að veiða hvali á meðan veiðarnar eru sjálfbærar
Nú þegar skammdegið leggst
yfir landið lýkur langreyðar-
veiði tímanum. Dagurinn verður
of stuttur til að það borgi sig að
leita á þeim örfáu stundum sem
bjart er. Leitað er að hvalnum á
aldargamlan hátt, það er staðið
uppi í útsýnisturni og skimað eftir
blæstri.
Að koma í heimsókn í hvalstöðina
í Hvalfirði er eins og að fara aftur í
tímann, þar eru hálfrar aldar græjur í
fínu standi í bland við nýjustu tækni.
Fræg eru gufuskipin Hvalur 8 sem
byggður var 1948 og Hvalur 9 frá
árinu 1952. Það finnast tæplega í
hinum siðmenntaða heimi svo gömul
gufuskip sem enn eru í fullum rekstri,
en Hvalur hf. er nýtið fyrirtæki og sér
enga ástæðu til að skipta út hlutum
sem virka. Starfsmannarútan er til
dæmis af sömu kynslóð og bátarnir.
Við lok tímabilsins þótti við hæfi að
heimsækja hvalstöðina, flækjast fyrir
flensurum og spjalla um heima og
geima við Kristján Loftsson.
Kristján er inntur eftir því hvort
ekki sé einhver möguleiki á því að
sækja á nýja markaði, í ljósi þess
að aðeins eitt land er kaupandi að
afurðunum, en hryðjur skella á
fyrirtækinu úr öllum áttum, svo vægt
sé til orða tekið, og markaðsumhverfi
þess er alþjóðlegt hvalveiðibann.
„Eins og staðan er í dag út
af þessum CITES-samningi
(Samningur um alþjóðaverslun
með tegundir villtra dýra og plantna
sem eru í útrýmingarhættu) þar sem
hvalnum var komið í Viðauka 1 sem
segir að það sé algjörlega bannað
að veiða dýr í útrýmingarhættu, þá
ferðu ekki til annarra landa en þeirra
sem gerðu fyrirvara við þennan
samning, það er til Noregs og Japan.
Það er bara að gleyma því! Ég tala
nú ekki um Evrópusambandið eða
Bandaríkin, þú yrðir bara settur í
steininn ef þú kæmir með hvalkjöt
þangað. En Japanir eru traustir og
góðir kaupendur og þetta er allt af
fara af stað aftur eftir jarðskjálftann
og flóðin.“
En hvernig er að standa í
þessu, að vera í rekstri sem allt
í einu er bannaður og fyrirlitinn
af þrýstihópum, fordæmdur
af ríkisstjórnum, talinn skaða
ferðaþjónustuna og hataður af
miljónum sem þykir vænt um hvalinn?
„Neinei,“ segir Kristján, „Þetta
er bara partur af leikritinu. Maður
er alveg orðinn bólusettur fyrir því.
Það kostar pólitíkusana ekki neitt að
vera á móti. Kaninn var alveg fram
undir 1960 að veiða langreyðar í
Kaliforníu, Bretar og Hollendingar
voru í Suður-Íshafinu. Frá 1932 til
1962, þegar þeir hættu, veiddu bresk
skip yfir 63.000 steypireyðar og
105.000 langreyðar. En núna eru þeir
orðnir alveg heilagir. Það var gengið
mjög nálægt stofnunum. En það er
ekki hægt að tala um hvalstofna sem
heimsstofna. Hvalirnir við Ísland
komast aldrei í samband við stofna í
Suður-Íshafinu, þetta er svo svakalegt
hafsvæði héðan og þangað, svo það
er eins vitlaust og það getur verið
að tala um þetta í sömu setningunni.
Langreyðarstofninn er talinn telja
um 20.000 dýr þar sem við veiðum
á milli Íslands og Austur-Grænlands,
og kvótinn er 154.“ Kristjáni þykir
almenn skynsemi ekki eiga mikið
upp á pallborðið nú um mundir, „og
fer versnandi“ segir hann.
Málaður sem skrattinn með
heilann úti
Hvalfriðunarsinnar um heim allan
þekkja vel til Kristjáns og er hann
tákngervingur íslenskra hvalveiða,
sú mynd er dregin af honum að hann
sé gráðugur, illur milljarðamæringur
sem telur stórhveli jafn gáfuð
smáfiskum og hafi það að hugsjón
að útrýma langreyðum, menga fyrir
mannfólki með kvikasilfri, pynta
dýrin sem lengst og reka fyrirtæki
sitt með tapi og flæma ferðamenn
frá þjóð sem bráðvantar gjaldeyri.
Í júní síðastliðnum hófu til dæmis
samtökin WDC undirskriftasöfnun
sem beint er til Ólafs Ragnars
Grímssonar þar sem hann er beðinn
um að stöðva hvalveiðar Kristjáns.
Söfnunin stendur nú í fimmtán
þúsund undirskriftum.
Þar er gert mikið úr því að
fyrirtæki í Japan noti hvalkjötið í
háklassa hundafóður, en fyrirtækið
Michinoku Farm tók vöruna úr
umferð og sagði forseti fyrirtækisins
við það tækifæri:
„Ef til vill gerði ég mér ekki grein
fyrir umræðunni um hvalveiðar, en
það er ekki þess virði að selja vöruna
ef hún reitir eitthvað fólk til reiði.“
Hafnarstjórar í Evrópu og
skipaflutningsfyrirtæki gáfu upp
álíka ástæður fyrir því að neita
hvalkjöti um flutning. Um þetta segir
Kristján: „Það eru mörg skip sem
sigla í heimshöfunum maður, ég hef
engar áhyggjur af þessu. Þarna birtist
Evrópusambandið í sinni réttu mynd.
Hafnaryfirvöld í Hollandi segja: við
skiptum okkur ekkert af því hvaða
vörur fara um höfnina svo lengi sem
þetta er með öllum pappírum, löglegt
og þannig, og hvalafurðirnar séu með
alla pappíra. En! Það er svo mikil
andstaða við hvalveiðar í Hollandi,
pólitíkin á móti, því er skorað á öll
skipafélög sem flytja um Rotterdam
að flytja ekki hvalafurðir. Það var
bara ekki flóknara en það. Þá fara þeir
á límingunum og svo er antí-liðið á
bakinu á þeim að hafa fengið þennan
stuðning frá hafnaryfirvöldum, þá
Kristján Loftsson Með nýtingu á hval við Ísland er aldagamalli þekkingu viðhaldið.
Hvalabeikon er afurð sem þykir lostæti í Japan.