Fréttatíminn


Fréttatíminn - 12.08.2011, Síða 16

Fréttatíminn - 12.08.2011, Síða 16
É g vil finna fyrir barninu innra með mér þegar ég kem inn í leikhús, gleyma mér. Þá er ég ekki að segja að ég sé ekki krítísk en það er ég sérstaklega á mína eigin vinnu,“ segir búninga- og leikmyndahönn- uðurinn Filippía Elísdóttir en hún hefur haft mikil áhrif á ís- lenskt leikhús síðastliðinn áratug. Filippía, sem hefur hlotið fjölda viðurkenninga fyrir verk sín, verður með annan fótinn í leikhús- heiminum í Þýskalandi og Sviss næsta vetur auk þess að sjá um búninga fyrir Töfraflautu Mozarts sem sýnd verður í Hörpu í haust. Kvikmyndanörd og grúskari Það er engin ein formúla fyrir því hvernig Filippía vinnur fyrir leik- hús. „Mér leiðast sviðslistir sem gera þá kröfu til sín að áhorfand- inn skilji allt. Mér finnst mikilvæg- ara að upplifa eða skynja listina – ekki vera meðvitað að greina. Auðvitað vinnur maður það ferli á bak við tjöldin þegar maður tekur þátt í verkefnum. Ég er alltaf að grúska og viða að mér heimildum sem veita mér innblástur. Ég er kvikmyndanörd og alæta á kvik- myndir.“ Bróðir Filippíu er Guðni Elísson, prófessor og sérfræðing- ur í kvikmyndum, svo að þetta er greinilega genetískt. „Tarkovsky er mitt eftirlæti, Sergei Parajanov, Larissa Sheptiko, Russ Meyer er vanmetinn snillingur sem er alltaf með magnaðan siðferðilegan boð- skap í sínum myndum, mexíkóski leikstjórinn Alejandro Jodorowsky og Mike Takeshi, svo eitthvað sé nefnt; ég gæti talið upp endalaust. Núna er ég mikið að spá í „narra- tívar“ raddir í heimildarmyndum og kvikmyndum, hvernig hægt væri að nota það fyrirbæri í leik- húsinu. Mér áskotnaðist til dæmis heimildarmynd sem er 1.800 klukkutímar um seinni heims- styrjöldina. Þar get ég valið um tvær raddir sem leiða mig í gegnum endalausan hrylling. Það er þýskumælandi þulur með við- kvæmnislega og afsakandi rödd sem er stundum við það að bresta og svo bandarískur þulur sem hljómar eins og James Cagney, sem lék marga ógleymanlega gangstera í kvikmyndasögunni. Hryllingurinn verður á köflum hlægilegur og maður finnur hrein- lega fyrir siðferðislegri skömm yfir að vera að springa úr hlátri þegar viðfangsefnið er hreinn harmleikur. Rödd Syberbergs í kvikmynda-sviðslistaverki sínu Hitler, Ein Film aus Deutschland, er mögnuð – Romm í heimildar- mynd sinni Ordinary Fascism, og áfram mætti telja.“ Kannski manía Í leikhúsinu segir Filippía það fara eftir leikstjórum hvernig ferlið er hverju sinni. „Það heldur manni gangandi að vinna með ólíku fólki með mismunandi sýn. Það er ögrun í hvert sinn sem maður hittir nýja einstaklinga,“ segir Filippía sem fer um víðan völl í Kannski er þetta einhvers konar sjálfsfirring, að endurspegla heimsmynd- ina, samfélagið sem er að eyða sjálfu sér og komast á það stig að njóta eyðingarinnar sem fagurfræðilegrar nautnar af bestu tegund. Nautn sjálfseyðingarinnar séu eins og litlar sviðsmyndir og aðhyllist „Wagnerian-fjarlægð“. Það er svo mikil fegurð í epískri fjarlægð sem hentar óperuforminu vel.“ Filippía fer úr einni óperu í aðra því hún vinnur búninga fyrir Leðurblökuna eftir Jóhann Strauss sem sýnd verður í Theater Augs- burg í Þýskalandi í vetur. „Ég ákvað að vinna með leikstjóranum Þorleifi Arnarssyni og fara til Þýskalands og Sviss í einn vetur. Þorleifur er að byggja upp sinn feril með mjög ígrunduðum hætti; það er magnað fólk sem vill veðja á hann. Hún Katharina John, sem er yfir húsinu, vann til dæmis með Schliengenschief sem dramatúrg og hjá Deutsche Oper, þannig að þetta er stórkostlegt tækifæri fyrir okkur sem komum að þessu.“ Filippía telur nauðsynlegt að breyta um umhverfi af og til. „Þetta er svolítið eins og að fara í endurmenntun. Það er gaman að vinna með útlendingum og vera útlendingurinn. Þá verður maður svo rosalegur spámaður og það er mjög gott fyrir egóið,“ segir Filippía og hlær. „Þarna er staðallinn að taka smá öskur og læti, svona fassbin- derísk tantrumköst, og þá öðlast listamennirnir virðingu. Þetta segi ég svolítið í gríni þótt það liggi ein- hver sannleikur í því. Þarna er fólk mjög óhrætt við að skiptast á skoð- unum. Það er gaman að bera þýska skólann og arfleifðina þar saman við okkar. Það sem þykir eðlilegt í Þýskalandi fengi maður örugg- lega á sig kæru fyrir í Danmörku eða Noregi,“ segir Filippía sem segist hallast fremur að póetísku kaosi í leikhúsi en skandinavísku ofurraunsæi. „Ég á þó ekki við að mér líki það ekki; hef séð frábærar sýningar sem vinna út frá þeirri aðferð. Reyndar eiga allar stefnur rétt á sér ef vel er með þær farið.“ Þriggja sólarhringa sviðs- listaverk Filippía vonast til að geta eytt meiri tíma á næstunni í að koma eigin hugmyndum í framkvæmd. „Draumurinn er að vinna alþjóð- legt sviðslistaverk með leikstjór- anum Ara Alexander og leikkon- um, söngkonum og dönsurum frá mismunandi löndum. Eins konar tveggja til þriggja sólarhringa listahátíð. Það er mikill áhugi á þessu verkefni erlendis og hérna heima. Þetta yrði risastór upp- færsla og flókið ferli en hugmyndin er að þróa þetta sem kvikmynd. Við þurfum nokkra mánuði til að móta hugmyndina og hrinda henni í framkvæmd. Svo tæki við annað og lengra ferli við að sam- eina krafta mismunandi leikhúsa og sviðslistafólks. En það er alveg á hreinu að áhuginn er gríðar- legur hjá þeim sem við höfum talað við. Við erum komin með nokkra verndara verkefnisins sem er alveg bráðnauðsynlegt í hörðum heimi listanna.“ Þóra Karítas thorakaritas@frettatiminn.is undirbúningsvinnu. „Ég þrífst á tónlist og vinn mikið út frá henni. Hún er svo góð til að víkka skilning- arvitin. Stundum sit ég úti í sal með tónlist sem ég hef sjálf valið og horfi á leikarana, hvernig þeir hreyfa sig innan rýmisins, það er fín aðferð til að horfa upp á nýtt. Svo er auðvitað lestur góðra bóka bráðnauðsynleg- ur. Á endanum er það svo leikstjór- ans að velja lokaútkomuna, leiða alla þætti saman svo að úr verði heild- stætt verk. Mér líkar best að vinna í teymi þar sem allir hafa rétt til að koma með sitt að borðinu og þar sem ákveðið lýðræði ríkir. Ég þarf alltaf að fara í ákveðið ferðalag fyrir sjálfa mig og finna heiminn sem ég ætla að skapa innan. Svo byrja ég að þrengja hugmyndirnar og í lokin birtast búningarnir,“ segir Filippía sem viðurkennir að ferlið geti oft og tíðum tekið á. „Mín færni liggur í sjónlistum og það hefur ekkert endi- lega með búningana að gera heldur heildarmyndina. Ég er misfljót að sjá hlutina fyrir mér. Ímyndaðar táknmyndir hrynja allt í kringum mig – mætti líkja því við Matrix eða kannski er ég bara að lýsa maníu. Þetta verður ákveðin kakófónía og kaos. Ég held að það henti mér vel og ég sé að stefna meira þangað. Kannski er þetta einhvers konar sjálfsfirring, að endurspegla heims- myndina, samfélagið sem er að eyða sjálfu sér og komast á það stig að njóta eyðingarinnar sem fagurfræði- legrar nautnar af bestu tegund. Úff, þetta hljómar illa,“ segir Filippía og kímir. „Ég er alls ekki svartsýn, bara raunsæ, en kannski er það Caligula sem er að spila með mig því eitt af draumaverkefnunum er að vinna Caligula eftir Camus. Ég er líka mikið að skoða Yukio Mis- hima, athyglisverðan listamann sem framdi harakíri með nokkrum fylgismönnum sínum 1970,“ en harakiri er sjálfsmorðsaðferð sem er allt að því virðuleg helgiathöfn hjá samúræjum. „Ég myndi telja að hann hafi fullkomnað það að njóta af nautn sjálfseyðingarinnar.“ Fassbinderísk tantrumköst Töfraflautan er fyrsta verkefni Ís- lensku óperunnar í Hörpu og að- stæðurnar eru töluvert öðruvísi en fólk átti að venjast á litla sviðinu í Gamla bíói. „Fjarlægðin við áhorf- endur er miklu meiri en áður. Ég geng því út frá því að búningarnir Búningahönnuðurinn Filippía Elísdóttir hefur sett sterkan svip á íslenskt leikhús- líf á síðastliðnum áratug. Hún er mikill grúskari og vinnuhestur sem veitir sjaldan viðtöl. Hún segir í spjalli við Þóru Karítas í eldhúsinu heima hjá sér að hún geti stundum ekki sofið á nóttunni þegar hugmyndir heltaka hana. Hún verður með annan fótinn í Þýskalandi og Sviss næsta vetur en hannar einnig búninga fyrir Töfraflautu Mozarts sem sýnd verður í Hörpu í haust. Ljósmynd/Hari 16 viðtal Helgin 12.-14. ágúst 2011

x

Fréttatíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttatíminn
https://timarit.is/publication/944

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.