Dagblaðið Vísir - DV - 10.04.2007, Blaðsíða 9

DV Neytendur þriðjudagur 10. apríl 2007 9
neytendur
Samþykkja
tilmæli
Icelandair hefur fallist á
tilmæli talsmanns neytenda
þess efnis að nefna ekki hluta
heildarverðsgjöld nema um sé
að ræða annað hvort valkvæða
aukaþjónustu fyrir flugfarþega
eða gjöld sem skylt er að greiða í
hlutfalli við fjölda farþega. Flug-
félagið hefur óskað eftir fresti til
þess að bregðast við tilmælun-
um og hefur nú fengið frest til
13. apríl til þess að bregðast við
tilmælunum.
Bannað að nota umbúðir
Neytendastofa hefur úrskurðað að Eggert Kristjáns-
son hf. hafi með notkun umbúða utan um rautt
royal gingseng brotið gegn 12 grein laga númer
57/2005 og með vísan til þeirra er fyrirtækinu bannað
að nota umbúðir sínar um vöruna, sem þykja líkjast of
mikið umbúðum rauðs Eðal gingsens. Séu vörumerki
og umbúðir of líkar og hætti við ruglingi.
ÓSka eftir
upplýSingum
Fjöldi ábendinga hafa borist
Neytendastofu vegna verð-
lagningar á mat til skólabarna í
mötuneytum grunnskóla, eftir
að lækkun á virðisaukaskatti
á matvælum tók gildi 1. mars
síðast liðinn. �á hefur komið
fram að skilmálar grunnskóla
um verðmyndun og verðlagninu
á þjónustunni eru mjög óljósir
eða skortir alveg. Í tilefni þess
hefur Neytendastofa sent sveita-
stjórnum bréf þar sem óskað er
eftir því að upplýsingar um hver
sé hlutfall annars kostnaðar en
hráefniskostnaðar í gjaldtöku
fyrir seldan mat í grunnskólum
lansins.
Flugfarþegar eiga rétt á skaðabótum og aðstoð frá flugfélögum ef tjón verður á far-
angri þeirra vegna tafa og skemmda. Þeir eiga jafnframt rétt á skaðabótum upp á, að
hámarki 416 þúsund krónur, ef tjón verður af því að flugi er aflýst, eða af mikilli töf.
mælingar í mat-
vöruverSlunum
Lágvöruverslunarkeðjur hafa
skilað verðlækkun til neytenda í
samræmi við útreikninga Hag-
stofunar á tilætluðum áhrifum
lækkana á virðisaukaskatti á
matvöru sem tóku gildi 1. mars
síðast liðinn. �etta kemur fram
í viðamiklum verðmælingum
verðlagseftirlits ASÍ í matvöru-
verslunum á tímabilinu. Verð
á matvörum lækkaði á bilinu
6,4 - 11% eftir lækkunina. Vegin
verðlækkun var minnst í verslun-
um Nettó en mest í verslunum
Krónunnar.
Flugfarþegum sem vísað er frá borði
í flugvél vegna yfirbókunar eiga rétt á
endurgreiðslu flugmiðans og skaða-
bóta frá flugfélaginu. �etta er meðal
þess sem fram kemur í reglum um
réttindi flugfarþega sem Neytenda-
stofa birti í síðustu viku. Farþegar
eiga völ á því að fá flugmiða endur-
greidda og flug til baka til fyrsta brott-
fararstaðar eða fá flugleiðinni til loka-
áfangs breytt.
�á er kveðið á um að ef flugfélag
býður farþega flug til annars flug-
vallar en hann var skráður til, er fé-
laginu gert að greiða allan ferða-
kostnað milli flugvallanna. Enfremur
verða flugfélög að bjóða farþegum
um endurgjaldslaust upp á máltíð-
ir og hressingu, hótelgistingu þegar
þess er þörf, flutning á milli flugvallar
og gistiastöðu og kost á tveimur sím-
tölum, þegar þörf krefur.
Skaðabætur eftir lengd tafar
�egar flugfélög neyðast til þess
að aflýsa flugi með stuttum fyrir-
vara, eiga farþegar einnig rétt á aðstð
og skaðabótum. Réttur farþega til
skaðabóta fer eftir því hve löngu fyrir
áætlaða brottför honum er tilkynnt
um að flugi sé aflýst og hve mikill
munur er á brottfarar- og komutíma
þess flugs sem honum er boðið og
upphaflega fluginu.
Ef tilætlað flug er styttra en 1500
kílómetrar og biðin allt að tvær
klukkustundir eiga flugfarþegar rétt
reglum samkvæmt rétt á bótum upp
á rúmlega 11 þúsund krónur. Eftir
því sem ætluð flugferð og töf á því að
farþegi komist á afangastað lengjast,
hækka bæturnar. �annig eiga flug-
farþegar rétt á 35 þúsund krónum
í bætur ef flugið er lengra en 3500
kílómetrar og tafir allt að fjórum
klukkustundum. Flugfarþegar eiga
rétt á 53 þúsund krónum í bætur ef
ætlað flug er 3500 kílómetrar og tafir
eru fjórar klukkustundir. Flugfélög-
um er jafnframt gert að greiða hótel-
gistingu og flutning, ásamt máltíð án
endurgjalds, ef töf á flugi er yfir nótt
eða lengur. Hámark bóta vegna hvers
farþega nemur 416 þúsund krón-
um. Standi flugfélag ekki við skyld-
ur sínar geta flugfar- þegar
sent kvörtun til
flugmála-
stjórn-
ar
Íslands,
eða ef flug-
ið er hluti af pakka-
ferð, tilúrskurðarnefndar í ferðamál-
um og Neytendastofu.
Þekkir ekki dæmi um
brot á reglum
Hjördís Björk Hjaltadóttir lög-
fræðingur á stjórnsýslusviði Neyt-
endastofu, segir að engar kvartanir
hafi borist vegna flugfélagana. „�að
skiptir hins vegar máli fyrir neytend-
ur að þekkja rétt sinn, því það koma
oft upp aðstæður í tenglsum við flug
og þess vegna ákváðum við að gera
þessar reglur aðgengilegar á
heimasíðu okkar. Fólk veit að það á
rétt á einhverju, en þekkir ekki ná-
kvæmlega hvað það er. Við teljum að
þessar reglur eigi að vera auglýstar,“
segir hún.
Hjördís segir enga sérstaka
ástæðu liggja að baki því að Neyt-
endastofa birti þessar reglur og
hún segist ekki geta sagt til um það
hvort flugfélög hafi brotið á réttind-
um flugfarþega. „�etta átak er lið-
ur í því að upplýsa neytendur
um réttindi sín.“ Reglur
um réttindi flugfarþega á
finna á vefsíðu Neytenda-
stofu.
Fyrir helgi féll dómur sem stað-
festir að fyrirtæki ber ríkari ábyrgð
á því að tryggja sér skriflega sönn-
un um efni samnings við neyt-
anda. Að öðrum kosti er rétmætur
vafi túlkaður neytanda í hag, sér í
lagi ef um íþyngjandi ákvæði ræð-
ir.
Sönnunarbyrði í umdeildum
málum er því frekar á fyrirtækj-
um, heldur en neytendum. Sé
samningur munnlegur ber verk-
taki ríkari ábyrgð á því að sanna
efni samnings en neytandi og það
er í höndum verktaka að tryggja
að samningur sé gerður skriflega.
�að sama á við ef samningur er
skriflegur en umdeilt er hvort efni
hans sé rétt, sé réttmætur vafi á
því, hvílir sönnunarbyrðin á fyrir-
tækjum.
Í dómnum, þar sem neytandi
var sýknaður af kröfum fasteigna-
sölu, er þetta staðfest og segir í
dómsorðinu : „Söluumboð það
sem um er deilt í þessu máli er rit-
að á staðlað eyðublað sem kem-
ur frá fasteignasölunni. Eins og
áður er lýst ræðst efni sölusamn-
ingsins alfarið af því í hvorn reitnn
eða kassann á söluumboðinu er
hakað, eins og áður er lýst. Af
samningnum verður því ekki ráð-
ið hver eða hvenær hakað var í
viðkomandi reit. Ekki liggur fyrir í
málinu að neytandinn hafi fengið
í hendur afrit eða ljósrit af samn-
ingnum þegar hún hafði undirrit-
að hann. “
Talsmaður neytenda greinir frá
þessu og telur hann dóminn for-
dæmisgefandi fyrir mál af þessu
tagi sem kunni að koma upp í
framtíðinni.
FlugFarþegar eiga
rétt á skaðabótum
Fordæmisgefandi dómur féll í héraðsdómi í síðustu viku:
Vafaatriði neytendum í hag
Fordæmisgefandi Talsmaður neytenda telur dóminn fordæmisgefandi.
DV2908040407
Neytendur þekki rétt sinn Flugfarþegar geta
átt heimtingu á skaðabótum frá flugfélögum.
Hjördís Björk Hjaltadóttir lögfræðingur hjá Neytendastofu segir farþega vita að þeir hafi réttindi, en þekki þau ekki
nákvæmlega.
Valgeir ÖrN ragNarSSoN
blaðamaður skrifar: valgeir@dv.is