Læknablaðið - 15.03.1983, Síða 26

80
LÆKNABLADID
200 Abdomen, G.I. 242 G.l. series 0 242
243 Small bowel series 0 243
244 0 244
245 Barium enema 0 245
246 Double contrast B.E. 0 246
248 Cholecystogram 0 248
249 Cholangiogram 0 249
6.4.2. Dæmi um »monoaxial« skráningu röntgen-
rannsókna. (Gould & Morgan (69), (Brolin (10)).
að ræða og skilgreining eða nafn á neðri
greinum er hluti af nafni eða hugtaki efri
greinar, sbr. myndir 6.4.1. og 6.4.2.
6.5. Á grundvelli ofangreindra gagna og með
hliðsjón af skrá frá Deutsche Röntgengesell-
schaft (1964, (68), var svo fullgerður aud-
kenningarlykill fyrir röntgenrannsóknir, sem
sýndur er í dæmi hér á eftir. Petta er 4
tölustafa lykill, og notkun talnanna kemur
skýrt fram í töflu 6.5.1.
6.5.1. Dæmi um notkun lykilsins:
a) 1. Yfirlitsmyndir af þvagfærum....... 80 00
2. Nýrnarannsókn með skuggaefni ..... 81 00
3. Nýrnarannsókn með skuggaefni
og sneiðmyndum (tomografi).......... 81 04
b) 1. Yfirlit yfir kviðarhol ............. 70 00
2. Yfirlit yfir lifrarsvæði............ 71 00
3. Gallblöðrurannsókn ................. 76 00
4. Gallvegir með skuggaefni ........... 76 10
5. Gallvegir með skuggaefni og
sneiðmyndum......................... 76 14
Hér var notað tiltölulega einfalt afbrigði af
venzlatengdu kerfi (samanber 6.5-2):
□ 0 s ti
Skilgr. á ýmsum sérranns. aðferðum.
Skilgreining á líffæri eða tegund rannsóknar.
Einstakt líffæri.
Höfðar til líffærakerfis.
6.5.2. Gerd skráningarlykils.
Með fáum einkennisstöfum er hægt að
skrásetja á rökréttan hátt allar þær rann-
sóknir, sem fyrir koma, og enn fremur eru
gefnir valkostir til viðauka innan hinna ein-
stöku líffærakerfa eftir pví sem tækniþróun og
nýjar parfir krefjast. í skráningarkerfum
A.C.R. (67) og fleiri er sýnt, hvernig sundur-
greina má rannsóknir og aðferðir mun meira,
en hér var gert, sbr. hliðstætt dæmi á mynd
6.4.1. Út frá notkunarforsendum lyklanna og
skráningarkerfanna pótti hins vegar ekki
ástæða til að sundurgreina kerfið frekar en
sýnt hefur verið í töflu 6.5.1.
Vegna skýrsluvélaúrvinnslu var síðan mjög
auðvelt að gera tilvísunarskrá (master list)
eftir lykli pessum.
6.6. Ofangreind auðkenningarskrá rannsókna
var tekin í notkun að nokkru leyti pegar frá
opnun deildarinnar, en notuð að fullu árin
1967, 1968, 1969 og 1970.
Þrátt fyrir einfaldleika og af þeim sökum
ótvíræða kosti kom í ljós, að aðeins var nýttur
óverulegur hluti peirra möguleika, sem í henni
fólust. Þannig eru í hinni upphaflegu skrá 196
rannsóknir, auk peirra sérrannsóknafrávika,
sem 4. tala lykilsins leyfir (kvikmyndun, mynd-
segulband, sneiðmyndun, o.s.frv.) Árið 1970
var árangur áranna 1967-1969 grandskoðaður,
m.a. með tilliti til notagildis auðkenningarskrár
rannsókna. Þar kom í ljós eftirfarandi: Athug-
unin nær til samtals 50.766 rannsókna.
Atriðisorð á skráningarlykli.......... =192
Notuð atriðisorð...................... = 142
Frá dragast atriðisorð er höfða til
sneiðmynda (hluti úr skráðri
rannsókn)............................. — 34
Notuð atriðisorð eru pá............... =110,
eða 59,8 % af heildarfjölda lykilsins.
Á pessum árum höfðu Koivisto (22), Brolin (26,
60) o.fl. gert athuganir á tíðni hinna ýmsu rann-
sókna, einmitt með tilliti til fjölbreytileika
auðkenningar-skrár, og komizt að svipuðum
niðurstöðum.
6.7. í Svíþjóð lét sænska heilbrigðisstjórnin á
árunum 1964-1966 gera umfangsmikla athug-
un á samhæfðu skráningarkerfi röntgenrann-
sókna og annarra aðgerða, par sem notuð var
jónandi geislun.
Árangur peirrar rannsóknar, sem gerð var í
samvinnu við Spri (Sjukvárdens planerings
och rationalserings institut), var fyrst gefinn út
í handritsformi 1967 og síðan sem prentuð
skrá 1970 (70). Sýnishorn af pessari skrá er í
töflu 6.8.1. Lykill þessi var grandskoðaður af
norræna röntgenlæknasambandinu (Nordisk
Radiologforbund), tekinn í notkun til reynslu á
nokkrum röntgendeildum í Danmörku og