Læknablaðið - 15.10.1983, Blaðsíða 61

LÆKNABLADID
273
um tíma og um aðferðir til þess að halda
þeim í skefjum eða tiltækar eru til að leysa
þau vandamál að fullu; að bæta mataræði
og næringu; að tryggja heilnæmt drykkjar-
vatn, viðunandi frárennsli og förgun úr-
gangs; mæðra- og barnaeftirlit, ásamt fjöl-
skylduráðgjöf; ónæmisaðerðir gegn helstu
smitsjúkdómum; forvörn gegn og eftirlit
með landlægum kvillum; viðeigandi með-
ferð algengra sjúkdóma, meiðsla og slysa;
að nauðsynleg lyf séu tiltæk;
4. nýtir, auk heilbrigðisgeirans, öll þróunar-
svið innan ríkis og sveitarfélaga, sérstaklega
að því er varðar jarðrækt, búfjárrækt,
matvörur, iðnað menntun, húsnæði, opin-
berar framkvæmdir, samgöngu- og fjar-
skiptamál og gerir kröfu til samstillts átaks
á öllum þessum sviðum;
5. krefst og stuðlar að hámarksþátttöku ein-
staklinga og byggða og krefst þess og
stuðlar að því, að viðkomandi aðilar séu
sem allra mest sjálfum sér nægir, hvort
tveggja, varðandi áætlanagerð, skipulag,
rekstur og stjórnun heilsugæslu, þar sem
nýtt eru að fullu þau úrræði, er til boða
standa á vegum sveitarfélags, ríkis, sem og
annarra; í þessu skyni er séð fyrir viðeig-
andi menntun, sem stuðlar að því að byggð-
ir geti rækt verkefni sín;
6. skal studd samhæfðu, virku og gagnkvæmu
tilvísunarkerfi, sem leiðir til stigbættrar,
alhliða heilbrigðisþjónustu, þar sem for-
gang hafa þeir, sem mesta hafa þörfina;
7. byggist á störfum heilbrigðisstarfsmanna:
lækna, hjúkrunarfræðinga, Ijósmæðra, ann-
arra heilbrigðisstarfsmanna og starfsmanna
á sviði félagsþjónustu, eftir því sem við á
og byggir á alþýðulækningum, þar sem þörf
er; starfsmenn skulu fá viðeigandi félags- og
tækniþjálfun fyrir hópstarf og til þess að
þeir fái svarað heilbrigðisþörfum byggðar-
innar.
VIII.
Allar þjóðir skulu á landsvísu marka stefnu og
gera áætlanir, er feli í sér að koma á og efla
heilsugæslu og sé hún samhæfð við önnur svið
og sé hluti alhliða heilbrigðisþjónustu. í þessu
skyni er nauðsyn stjórnmálalegs vilja, er nýtir
tiltæk úrræði þjóðar og ytri aðföng á hag-
kvæman hátt.
IX.
Allar þjóðir skyldu starfa saman í anda þjón-
ustu og samvinnu til þess að tryggja öllum
þegnum heilsugæslu, þar sem heilbrigði allra í
einu ríki varðar öll önnur ríki og kemur þeim
til góða.
í þessu tilliti er sameiginleg skýrsla Alþjóða-
heilbrigðismálastofnunarinnar og Barnahjálp-
arsjóðsins um heilsugæslu traust undirstaða
frekari þróunar og útfærslu heilsugæslu um
heim allan.
X.
Viðunandi heilbrigðisástandi allra jarðarbúa
má ná árið 2000, ef nýtt eru að fullu um heim
allan tiltæk úrræði, en nú er verulegum hluta
þeirra varið í vopnabúnað og til hernaðar-
átaka. Raunveruleg stefna í átt til sjálfstæðis,
friðar, slökunar og afvopnunar gæti leyst og
ætti að leysa úr læðingi aukaúrræði, sem vel
væri varið til friðsamlegra nota. Sérstaklega
bæri að veita hæfilegum hluta þeirra til þess
að stuðla að hröðun efnahags- og félagsþró-
unar, sem heilsugæslan er mikilvægur hluti af.
Alþjóðaráðstefnan um heilsugæslu hvetur til
að sinnt verði brýnum og virkum ráðstöfunum
meðal þjóða og á alþjóðavettvangi til þess að
þróa og koma á heilsugæslu um heim allan og
sérstaklega í þróunarlöndunum í anda tækni-
samvinnu og í samræmi við nýja skipun
alþjóðaefnahagsmála. Ráðstefnan skorar á rík-
isstjórnir, Alþjóðaheilbrigðismálastofnunina,
Barnahjálparsjóðinn og aðrar alþjóðastofn-
anir, fjölþjóðleg samtök og félagasamsteypur,
fjármögnunarstofnanir, alla heilbrigðisstarfs-
menn og allt samfélag þjóðanna, að styðja
hvers konar skuldbindingar við heilsugæslu og
færa aukna tækni- og fjárhagsaðstoð yfir á
þetta þjónustusvið, sérstaklega í þróunarlönd-
um. Ráðstefnan hvetur fyrrgreinda aðila til
þess að taka höndum saman um að koma á,
þróa og viðhalda heilsugæslu í samræmi við
anda og efni þessarar yfirlýsingar.
Alþjóðaráðstefnan um heilsugæslu (The Inter-
national Conference on Primary Health Care)
var haldin 6.-12. september 1978 í Alma-Ata,
Kazakh S.S.R. og var til hennar boðað af
tveim stofnunum Sameinuðu þjóðanna: World
Health Organization og United Nations Child-
rens Fund. Fundinn sátu fulltrúar eitthundrað
þrjátíu og fjögurra ríkja og sextíu og sjö
alþjóðastofnana og samtaka. Fulltrúar íslands
voru Páll Sigurðsson, Skúli G. Johnsen og Örn
Bjarnason. Birtist hér þýðing þeirra.