Læknablaðið - 15.02.1988, Síða 36

58
LÆKNABLAÐIÐ
munnsins. Einnig er þarna kjörið tækifæri til þess
að bera saman munnheilsu og aðra þætti, svo sem
meltingarsjúkdóma og félagsleg atriði eins og
starf og menntun.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
Hönnun spurningalista var hefðbundin. Leitast
var við að stilla fjölda spurninga í hóf, þar eð
fólkið þurfti áður að svara allmörgum
spurningum frá stofnuninni. Niðurstaðan varð 33
spurningar, sem svarað er með einföldum
merkingum (krossum). Er listinn í fjórum megin
hlutum. í fyrsta hluta, sem allir svara, er spurt um
ýmis almenn einkenni, lyfjanotkun, afstöðu til
tannlækninga, heilsufarssögu að því er munnhol
varðar, fyrri tannmeðferð og það hvort um
reglulegt eftirlit hafi verið að ræða. Síðan kemur
hluti, sem á við þá, er hafa haldið eigin tönnum,
einni eða fleirum, þá kafli eingöngu fyrir
tannlausa og loks eru spurningar um gervitennur.
Sérþjálfaður starfsmaður Hjartaverndar fór yfir
listann að útfyllingu lokinni eins og gert er
endranær með spurningar stofnunarinnar. Auk
spurningalistans var útbúið sérstakt form með
mynd af tönnum. Hjúkrunarfræðingur
framkvæmdi skoðun með munnspegli, að
undangenginni þjálfun, samhliða öðrum
athugunum á sjúklingunum. Merkt var við þær
tennur, sem ekki voru til staðar, og gerðar
athugasemdir varðandi krónur, brýr, lausa
tannparta og gervitennur.
Þegar undirbúningi lauk upp úr áramótum 1985
var nýhafin boðun í hópskoðun karlmanna
fæddra 1907-1934. Úrtak þetta var úr
ferilrannsókn (longitudinal study), sem hófst á
vegum Hjartaverndar árið 1967, þar sem boðaðir
voru karlar á aldrinum 34-61 árs, er búsettir voru
á höfuðborgarsvæðinu og voru þar á þjóðskrá 1.
desember 1966 (2). Í samráði við yfirlækninn dr.
Nikulás Sigfússon og Helga Sigvaldason
verkfræðing, sem annast hefur tölvuvinnslu
Hjartaverndar, var ákveðið að byrja með hóp 500
karla úr téðu úrtaki. Fór skoðunin fram á
ofanverðu árinu 1985 og á öndverðu árinu 1986.
Skoðaðir voru 516 karlar. Tölvuvinnslu önnuðust
verkfræðingarnir Helgi Sigvaldason og Ólafur
Bjarnason.
Mynd 1 sýnir hvernig úrtakið skiftist milli
aldursflokka. Mynd 2 ber úrtakið saman i
hundraðshlutum við fjölda karla á sama aldri á
landinu öllu.
% Fjöldi
30 140
52-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79
Aldur
Mynd 1. Aldursskifting 516 karla úr úrtaki
Hjartaverndar. Fjöldi í tölum (línurit) og
hundraðshlutum (súlurit).
52-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79
Aldur
Mynd 2. Fylgni úrtaks við fjölda karla í tilgreindum
aldurshópum á höfuðborgarsvœðinu og landinu öllu
(miðað við upplýsingar frá Byggðastofnun l/l 1986).
%