Læknablaðið - 15.07.1995, Page 7

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
523
að verulegum árangri megi ná til að lækka tíðni
klamydíusýkinga, ef nýjustu aðferðum er beitt
við greiningu og meðferð svo og eflingu skim-
unar sem líklega er hvað mikilvægust.
Klamydía er lúmskari en gonokokkurinn,
sýkingin er oft einkennalaus og getur verið til
staðar árum saman hjá báðum kynjum. Hér
verður ekki fjallað um afleiðingar þessara sýk-
inga sem eru umtalsverðar og kostar einstak-
linga þjáningu og margs konar heilsufarslegar
afleiðingar og þjóðina mikið fé.
Öflugt rannsóknarstarf hefur verið unnið
hér á landi á sviði klamydíufræða sem kemur
berlega í ljós sé þessu hefti Læknablaðsins
flett. Einkum eru athyglisverðar niðurstöður á
næmi nýrra aðferða við greiningu sem eru í
senn betri og einfaldari en þær eldri. Þá var
nýtt sýklalyf, azithrómýcín, fyrst notað við
klamydíusýkingum í einum skammti hér á
landi með mjög góðum árangri (2). Eldri með-
ferð tók mun lengri tíma og meðferðarheldni
því lakari.
Má nota þessa nýju tækni til að ná svipuðum
árangri við klamydíu og lekanda? Ymislegt
bendir til að svo sé. Á vissum svæðum í Svíþjóð
þar sem mikil áhersla er lögð á leit að klamy-
díusýkingum hefur það leitt til verulegrar
lækkunar á tíðni þeirra (3). Par er haft upp á
rekkjunautum sýktra, sé þess nokkur kostur
(nokkuð sem flest lönd, til dæmis Bandaríkin
telja sig ekki hafa efni á nema rétt til mála-
mynda). Ungt fólk og unglingar hafa greiðan
aðgang að kynfræðslu, upplýsingum um getn-
aðarvarnir og kynsjúkdóma og sérhvert tæki-
færi er notað til að skima fyrir sýkingunni.
Hugsanlegt er að þessar aðferðir dugi til að ná
til stórs hluta einstaklinga, sem oft skipta um
bólfélaga eins og háttur er ungs fólks í dag.
Einnig bendir margt til að í þjóðfélaginu leyn-
ist hópur fólks sem er ekki fjöllynt, en hefur
sýkst fyrir löngu og hefur leynda sýkingu.
Vegna lífsmáta síns smitar hann lítið frá sér en
gerir útrýmingu klamydíu erfiða. Líklegt má
þó teljast að til þess fólks megi ná með skimun.
En lauslæti og vímuefni, áfengi eða önnur eit-
urlyf, fara oft saman og það hefur reynst erfitt
að ná til þess hóps, sem forhertastur er. Því er
hugsanlegt að erfitt reynist að hafa upp á síð-
asta sjúklingnum. Reynslan ein getur skorið úr
því hvort það er mögulegt á íslandi.
Sýnt var fram á að PCR (eða LCR) á þvagi
karla er mjög nákvæm greiningaraðferð, sem
kemur ekki á óvart þar sem sýkingin er oftast í
þvagrás (4), hitt var óvænt hversu góð aðferðin
reyndist hjá konum (5) en hjá þeim er þvagrás
tiltölulega sjaldan klínískt sýkt. Vera kann, að
vegna þess hversu næm þessi próf eru, dugi
óveruleg mengun frá leggöngum til þess að
unnt sé að staðfesta greininguna á þvagsýni.
Þessi aðferð einfaldar allar rannsóknir á
klamydíu. Nú virðist ekki lengur ástæða til að
taka leghálsstrok með tilheyrandi óþægindum
sem margar konur, ekki síst ungar stúlkur,
setja fyrir sig og enginn nístandi sársauki við að
taka strok frá þvagrás karla. Nú er því lag.
Öll tækifæri á að nýta til að finna leyndar
sýkingar. Ungt fólk sem leitar til heilbrigðis-
þjónustunnar á reglulega að skima og það án