SunnudagsMogginn - 11.12.2011, Side 23

11. desember 2011 23
Karlarnir voru yfirleitt ekki eins ræðnir um
hlutina og konurnar. Móðir mín gat ráðið í drauma
og spáð í bolla og ekkert gerðist í plássinu sem hún
ekki vissi um. Þannig voru duglegar konur, þær
vissu allt. Ef einhver vandræði steðjuðu að ein-
hvers staðar þá var mamma sótt. Konurnar í pláss-
inu stóðu saman og stofnuðu kvenfélag. Það er
eiginlega stórmerkilegt að alls staðar á landinu
stofnuðu íslenskar konur kvenfélög.“
Hef alltaf verið góður kommi
Heldurðu að kynnin af sterkum konum í barn-
æsku hafi gert þig að kvenréttindakonu?
„Ég átti ekki langt að sækja það, elskan mín
góða. Sigríður Þorsteinsdóttir og Ingibjörg Skafta-
dóttir voru fjarskyldar frænkur mínar og gáfu út
fyrsta kvennablað á Íslandi, Framsókn. Ingibjörgu
þekkti ég. Hún giftist aldrei og bjó síðustu árin á
elliheimilinu á Seyðisfirði, orðin mjög öldruð
kona, þung og feit, sérkennilega klædd en alltaf í
vönduðum og fallegum fötum. Ég mætti henni
stundum á götu. Þá stoppaði hún og sagði: Komdu
nú sæl, litla frænka mín, og talaði við mig. Mér
þótti merkilegt að þekkja þessa konu og vera skyld
henni.
Þótt ég gerði það síðan af hjartans lyst að rísa
gegn karlmönnum og þeirra ranglæti þá hef ég
alltaf virt karlmenn. Ég átti sjö bræður sem mér
þótti vænt um og mér þótti geysilega vænt um
föður minn, syni mína og Þorgeir. Ég hef svosem
aldrei verið einhver sérstakur engill en samt hef ég
alltaf verið á minn hátt afskaplega heiðarleg og
hreinskiptin, líka við karlmenn.“
Í bókinni segirðu frá kynnum þínum af Friðjóni
Stefánssyni og Maríu Þorsteinsdóttur konu hans,
en þú kynntist þeim ung. Þau voru róttæk í
stjórnmálaskoðunum og það hefur þú líka verið
alla tíð.
„Ég átti þeim mikið að þakka, og þá Maríu sér-
staklega en ég vann mikið með henni í Menningar-
og friðarsamtökum kvenna. Ég kynntist þeim
hjónum þegar ég var unglingur og vann við af-
greiðslustörf í Kaupfélaginu þar sem Friðjón var
kaupfélagsstjóri. Ég bjó hjá þeim, hafði ágætt her-
bergi og átti þar mjög góða vist. Ég lít á það sem
mikið gæfuspor í lífi mínu að hafa komið til þeirra.
Þau kenndu mér bæði ákaflega margt. Ég held að
tími þeirra Friðjóns og Maríu á Seyðisfirði hafi ver-
ið góður tími í ævi beggja. Ég hélt sambandi við
þau meðan þau lifðu og Herborg dóttir þeirra er
góð vinkona mín.
Ég elskaði hann afar mikið
Friðjón og María voru róttæk í stjórnmálaskoð-
unum og á Seyðisfirði var Sósíalistaflokkur og í
honum var lítill hópur manna. Á þessum tíma var
Seyðisfjörður argasta íhaldsbæli og þar var mikil
stéttaskipting. Ég var sjálf í Sósíalistaflokknum á
sínum tíma og lærði afskaplega mikið þar. Ég hef
alltaf verið góður kommi. En ég hef einnig verið
bæði kirkjurækin og guðrækin. Margir komm-
únistar voru spíritistar og trúað fólk. Er hægt að
hugsa sér sannari komma en Jóhannes úr Kötlum?
Samt hafa fáir elskað Guð meira en Jóhannes úr
Kötlum. Gömlu kommarnir voru fólk sem vildi
bæta heiminn. Byltingin var, er og verður stór-
kostlegur viðburður í sögu mannkynsins.“
Þú giftist manni, Þorgeiri Þorgeirsyni, sem var
fyrirferðarmikill maður. Elskaðirðu hann mikið?
„Þegar ég trúlofaðist Þorgeiri þá þekkti ég hann
í raun og veru sáralítið. Við vorum aðskilin í nokk-
urn tíma, hann í Prag og ég á Íslandi, og við skrif-
uðumst á og kynntumst í gegnum bréfin. Við vor-
um saman í rúm 40 ár og ég elskaði hann alla tíð
afar mikið.“
Þú ert búin að vera ein nokkuð lengi, eða síðan
2003 þegar Þorgeir dó. Hvernig finnst þér að vera
ein?
„Ég get sagt þér að það var átak fyrir mig til að
byrja með. Þorgeir var lengi veikur og bar sín erf-
iðu veikindi af mikilli karlmennsku. Sykursýki
hefur verið í hans ætt og hann varð mjög veikur og
læknar reyndu að bjarga lífi hans með því að taka
af honum fótinn. En það var of seint. Hann þoldi
það ekki og hjartað bilaði. Ég var hjá honum þegar
hann dó en þá hafði hann verið meðvitundarlaus í
nokkra daga. Allt fram að því hélt hann sinni
skörpu hugsun og kvartaði aldrei. Hann var af-
skaplega harður af sér, hann Þorgeir minn.“
Hvernig finnst þér að eldast?
„Ég get ennþá allt sem ég þarf að gera. Ég bý í
fallegu umhverfi í gömlu húsi. Það er eins og ég sé
úti í sveit þótt ég sé í miðjum miðbæ. Ég kemst
allra minna ferða og dunda mér við margt. Ég hef
alltaf haft gaman af myndlist og nú er ég komin í
Listaskóla Kópavogs, fer þangað einu sinni í viku.
Þar er ég að læra að fara með vatnsliti og hef sér-
staklega gaman af því að mála fuglamyndir. Þannig
að það er langt frá því að ég sé iðjulaus.“
Vilborg: Ég hef svosem aldrei verið einhver sérstakur
engill en samt hef ég alltaf verið á minn hátt af-
skaplega heiðarleg og hreinskiptin, líka við karlmenn.
Morgunblaðið/RAX