Morgunblaðið - 18.02.2012, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. FEBRÚAR 2012
Ef gengisbundin lán eru endur-
reiknuð miðað við dóm Hæstaréttar
á miðvikudag er ljóst að þeir sem
tóku gengisbundin lán eru í mun
betri stöðu en þeir sem tóku verð-
tryggð lán. Það sést vel á þessum
útreikningum sem Sturla Jónsson,
endurskoðandi hjá Nordik Finance,
hefur gert.
Í útreikningum sínum miðar hann
við lán upp á 15 milljónir sem var
tekið 1. janúar 2007.
Útreikningnarnir miðast við þrjá
möguleika. Í fyrsta lagi verðtryggt
lán með 4,15% vöxtum, í öðru lagi er
lánið bundið gengi japanskra jena
og svissneskra franka og þriðja lán-
ið er svonefnt blandað myntkörful-
án, í þessu tilviki 40% evrur, 20%
bandaríkjadalir, 20% jen og 20%
svissneskir frankar. Myntkörfulánin
bera LIBOR vexti með álagi.
Sturla tekur skýrt fram að alls
ekki sé sjálfgefið að dómur Hæsta-
réttar á miðvikudag (nr. 600/2011)
gefi tilefni til að endurreikna eigi öll
gengisbundin lán með þessum
hætti. Enn eigi eftir að leysa úr
mörgum óvissuatriðum. runarp-
@mbl.is
Gengislánin hagstæðari
 Koma betur út
ef þau falla undir
dóm Hæstaréttar
Misgóð staða lánþega
*Endurútreikningur miðað við samningsvexti frá lántökudegi. Sturla Jónsson, endurskoðandi hjá Nordic Finance
tekur fram að alls ekki sé sjálfgefið að dómur Hæstaréttar á miðvikudag (600/2011) gefi tilefni til að endurreikna
eigi öll lán með þessum hætti. Enn eigi eftir að leysa úr mörgum óvissuatriðum.
30
25
20
15
10
5
0
M
ill
jó
ni
r
kr
.
1. janúar 2007 1.desember 2010 Eftir endurútreikning Eftir Hæstréttardóminn*
Jen (JPY) 50%,
sv. franki (CHF) 50%
Verðtryggt lán Blönduð myntkarfa
(40% EUR, 20% USD,
20% JPY, 20% CHF)
H
ef
ur
ek
ki
áh
ri
f
H
ef
ur
ek
ki
áh
ri
f
15
.0
0
0.
0
0
0
17
.9
0
0.
0
0
0
15
.0
0
0.
0
0
0
15
.0
0
0.
0
0
0
27
.8
0
0.
0
0
0
23
.7
0
0.
0
0
0
18
.7
0
0.
0
0
0
18
.3
0
0.
0
0
0
10
.8
00
.0
00
10
.2
00
.0
00
Sigrún Rósa Björnsdóttir
sigrunrosa@mbl.is
Verðtryggðar skuldir heimilanna við
Íbúðalánasjóð og lífeyrissjóðina
námu um 827 milljörðum króna í lok
síðasta árs. Íbúðalánasjóður er þar
með um 650 milljarða og lán lífeyr-
issjóða til sjóðsfélaga nema um 177
milljörðum.
Dómur Hæstaréttar, frá 15. febr-
úar 2012, í máli Sigurðar Hreins Sig-
urðssonar og Mariu Elviru Mendez
Pinedo gegn Frjálsa fjárfesting-
arbankanum hefur ekki aðeins vakið
spurningar um fordæmisgildi.
Í umræðum á Alþingi í kjölfarið
sagði Helgi Hjörvar, formaður efna-
hags- og viðskiptanefndar Alþingis,
á fimmtudag að fara þyrfti yfir stöðu
verðtryggðra húsnæðislána í kjölfar
dómsins.
Verði farið í leiðréttingar á verð-
tryggðum lánum virðist annars veg-
ar verið að horfa til Íbúðalánasjóðs
og hins vegar til lífeyrissjóðanna. Þó
enn hafi ekki neinar tölur verið sett-
ar fram þar að lútandi er ljóst að
samkvæmt áðurnefndum tölum
mundi 20% höfuðstólslækkun kosta
Íbúðalánasjóð um 130 milljarða og
30% lækkun um 200 milljarða.
Koma til móts við lántakendur
„Það hefur verið mitt sjónarmið að
æskilegast væri, að það væri hægt
með almennum hætti að koma til
móts við þá sem tóku verðtryggð
lán,“ segir Helgi Hjörvar, formaður
efnahags- og viðskiptanefndar Al-
þingis. Hann tiltekur sérstaklega
þann hóp sem tók verðtryggð lán til
íbúðakaupa á árunum 2004-2008
enda hafi sá hópur orðið fyrir þrem-
ur áföllum í senn. „Þessi hópur var í
fyrsta lagi að kaupa í fasteignabólu
sem orsakaðist af ákvörðunum
stjórnvalda um að auka stórkostlega
lánsfjárframboð á fasteignamarkaði.
Í öðru lagi var hann að kaupa með
nær fullri lánsfjármögnun rétt fyrir
mjög verulegt verðbólguskot sem
kemur 2008-2009. Og í þriðja lagi þá
verður almenn kaupmáttarrýrnun
nánast beint í kjölfar kaupanna.“
Helgi telur því „algjörlega óhjá-
kvæmilegt“ að koma til móts við
þann hóp.
Kostnaður útfærsluatriði
Þegar rætt er um fjármögnun
slíkrar niðurfærslu, almennrar eða
sértækrar, segir Helgi mikilvægt að
það geri sér allir grein fyrir því að
ekki séu til neinar ókeypis aðgerðir í
þessu. Kostnaður sé útfærsluatriði
sem stjórnvöld verði að svara og
hvort það verði gert í gegnum skatt-
kerfið, með bótum, niðurfærslum
eða öðrum leiðum.
En er verið að skoða þetta í al-
vöru? „Ég tel bara óhjákvæmilegt að
stjórnvöld komi fram með tillögur í
þessu. Við í efnahags- og við-
skiptanefnd höfum verið að skoða
núna hvernig megi draga úr vægi
verðtryggingarinnar en við höfum
ekki verið að skoða þessi mál sér-
staklega.“
Áfram í galeiðuróðri
Kristján Þór Júlíusson, þingmað-
ur Sjálfstæðisflokks, segir þá lántak-
endur sem voru með gengisbundin
lán hafa fengið leiðréttingu á sinni
stöðu. Að auki hafi þeir sem voru í
viðskiptum við bankana einnig feng-
ið endurgreiðslur frá þeim en í þeim
felist ákveðin viðurkenning á for-
sendubresti sem varð við hrunið.
„Á meðan þessi verðtryggði hópur
sem var með lán sín bundin við vísi-
tölu neysluverðs, er úti á klakanum
með sín stökkbreyttu lán og að auki
rúmlega 6% verðbólgu sem stefnir á
þessu ári í að aukast. Þessa hóps bíð-
ur að öllu óbreyttu ekkert annað en
áframhaldandi galeiðuvist.“
Kristján segir einboðið að skoða
verði stöðu þessa hóps sérstaklega
en bróðurparturinn af lánum þessa
hóps sé hjá Íbúðalánasjóði og svo hjá
lífeyrissjóðunum.
Þarf að greiða úr málum
Þegar spurt er hvað mögulegar
niðurfærslur geti þýtt fyrir þessa að-
ila segir Kristján ekkert liggja fyrir
um það. Áherslur sínar byggist á
samþykktum landsfundar Sjálfstæð-
isflokks frá í nóvember og þingflokk-
urinn hafi verið að ræða hvernig leita
eigi lausna til að útfæra þá samþykkt
„Það er óhjákvæmilegt að greiða
úr þessum málum. Það gerist ekki
nema með aðkomu bæði Íbúðalána-
sjóðs og lífeyrissjóðanna.“
Kristján segist aðspurður ekki
geta svarað því strax hvaða leið sé
best að fara. Verðtryggð lán hafi
hækkað um 200 milljarða en það sé
varla sú fjárhæð sem verið sé að
ræða um til að færa niður höfuðstól-
inn. Það eigi eftir að skoða það.
Niðurfærsla dýr en möguleg
 Óhjákvæmilegt að reyna að koma til móts við lántakendur  Verðtryggðar skuldir heimilanna við
Íbúðalánasjóð nema 650 milljörðum króna  Lífeyrissjóðunum ekki heimilt að niðurfæra
Morgunblaðið/Ómar
Hús Efnahags- og viðskiptanefnd Alþingis hefur verið að skoða hvernig draga má úr vægi verðtryggingarinnar.
Verðtryggð lán til heimila
Dæmi um áhrif af niðurfærslu:
20% 30%
Íbúðalánasjóður 650 130 195
milljarðar kr. milljarðar kr. milljarðar kr.
Lífeyrissjóðir 177 35 53
milljarðar kr. milljarðar kr. milljarðar kr.
Samtals 827 165 248
milljarðar kr. milljarðar kr. milljarðar kr.
Heimild: Seðlabanki Íslands og Íbúðalánasjóður
Tölur fyrir lok árs 2011
Þórey S.
Þórðardóttir,
fram-
kvæmdastjóri
Lands-
samtaka líf-
eyrissjóða,
segir ljóst að
lífeyrissjóðir
geti ekki
lækkað höf-
uðstól sinna
lána. Það væri beinlínis lögbrot
„Lífeyrissjóðirnir hafa hvorki
umboð né heimildir til að gefa
eftir eignir sínar,“ ítrekar Þórey.
Enda felist í raun í því sami
vandinn með afturvirkni í laga-
setningu sem færi inn á eign-
arréttinn. Það leiddi að öllum
líkindum til sömu niðurstöðu og
dómurinn um gengislánið, sem
var að falla í Hæstarétti.
Óheimilt að
gefa eignir
VERÐTRYGGÐ LÁN
Þórey S.
Þórðardóttir
Dómur Hæstaréttar um geng-
istryggð lán var ræddur á rík-
isstjórnarfundi í gærmorgun. Ekki
er búið að taka neinar ákvarðanir
um aðgerðir eða tilmæli sem verða
send á fjármálastofnanir að sögn
Jóhönnu Sigurðardóttur, forsætis-
ráðherra. Hún segir að stíga þurfi
varlega til jarðar í þessum efnum
en málið megi þó ekki dragast. Á
næstunni verði haft náið samráð við
fjármálastofnanir um næstu skref.
Ríkisstjórnin ræddi um dóminn
Flugvirkjafélag Íslands óskar eftir að taka á leigu orlofshús fyrir
félagsmenn sína frá 1. apríl 2012 til 1. apríl 2013.
Húsið þarf að vera vel búið húsgögnum og almennum búnaði.
Áhugasamir sendi upplýsingar um staðsetningu, stærð,
mögulegum fjölda gesta, aldur eignar, aðstöðu
(heitir pottar og slíkt), möguleikum á afþreyingu í næsta
nágrenni, o.s.frv. á netfangið flug@flug.is fyrir 1. mars nk.
Orlofshús óskast
Þegar spurt
er um stöðu
húsnæð-
islána hjá
Íbúðalána-
sjóði segir
Sigurður
Erlingsson,
fram-
kvæmda-
stjóri sjóðs-
ins að
vanskil sem hlutfall af heild-
arútlánum haldi áfram að
hækka. Hann segir hægt að
fara í niðurfærslu verð-
tryggðra íbúðalána en það
verði þó ekki gert nema með
aðkomu stjórnvalda.
Samkvæmt síðasta uppgjöri
var eiginfjárstaða Íbúðalána-
sjóðs 2%.
Þarf aðkomu
stjórnvalda
VERÐTRYGGÐ LÁN
Sigurður
Erlingsson