SunnudagsMogginn - 26.02.2012, Síða 29

26. febrúar 2012 29
all, það er andi stofnunarinnar og gildi starfs-
manna. Við sameiningar stofnana og fyrirtækja er
hætt við að aðeins sé gætt að efri hluta jakans, fyr-
irmælum og ferlum og svo halda menn að hitt
gerist sjálfkrafa. En það gerist ekki þannig.
Þegar stjórnendur láta sér einungis nægja að
gefa fyrirmæli er hætt við að hópur starfsmanna
vinni með hundshaus vegna þess að þeir hafi ekk-
ert um þetta að segja. Ef ritstjóri segði við þig: Þú
átt að taka þetta viðtal og spyrja tiltekinna spurn-
inga þá fyndist þér það líklega ekki mjög skapandi
verkefni. Enda værir þú í reynd ekki sjálf að taka
viðtalið, það væri búið að gefa þér nákvæma upp-
skrift að því hvernig það ætti að vera. Værir þú
ánægð?
Flest eigum við tvö líf, annað er heimilislífið,
hitt er vinnan. Ef manni líður illa á öðrum hvor-
um staðnum smitast vanlíðanin yfir á hinn. Því
miður er alltof algengt að vanlíðan á vinnustöðum
sé vandamál. Allir vilja góða líðan, einnig í
vinnunni. Þess vegna reyni ég að skapa vinnuum-
hverfi þar sem starfsmenn skipta máli og eru
hafðir með í ráðum við mótun meginreglna. Þá er
einnig mikilvægt að stofnanir gæti sín á að staðna
ekki í vélrænum vinnubrögðum heldur þurfa þær
að vera í stöðugri hugmyndavinnu og endurnýjun
verkferla.“
Mínar dyr standa alltaf opnar
Yfirmaður sem leggur áherslu á vinnumóral,
gildi og vinnuanda hlýtur að hafa gaman af fólki.
Leita starfsmenn mikið til þín?
„Já, mínar dyr standa alltaf opnar og samstarfs-
menn koma og ræða um sín hugðarefni og stund-
um um erfiðleika. Fyrst eftir sameininguna þurfti
að slökkva ýmsa elda og fara yfir mörg mál. Ég
reyni að taka á móti öllum en því miður er ég oft
talsvert upptekinn. Svo hefur nú á síðustu árum
bæst við mikill ófögnuður sem er tölvupósturinn.
Þótt hann geti vissulega verið þægilegt verkfæri
tekur hann alltof mikinn tíma frá mér enda fæ ég
mikið af póstsendingum.“
Er fólk úti í bæ stundum að nota kunningsskap
við þig til að koma ákveðnum málum sínum í
farveg?
„Hér vinna tæplega 300 starfsmenn en ýmsir
halda að þeir fái ekki afgreiðslu sinna mála nema
þeir tali við mig. Það er vitaskuld ekki svo og þá
þarf að vísa viðskiptavinum rétta leið. Stundum
þegar ég hitti fólk á förnum vegi segist það hafa
fengið bréf frá embættinu og telur víst að ég viti af
því. En þannig er það nú ekki. Ríkisskattstjóri
sendir mörg þúsund bréf á hverju ári enda talsvert
um að breyta þurfi framtölum eða gera at-
hugasemdir við skráningu. Fæst af þessu kemur á
mitt borð. Verkefni eru flokkuð niður og
ákveðnum hópum starfsmanna falin tiltekin
verkefni. Meðan vel gengur er ég ekki að anda of-
an í hálsmálið á samstarfsmönnum mínum. Þú
spyrð um kunningsskap – sem betur fer er það fá-
títt að menn reyni að nota slíkt til að reka sín mál
og ef það gerist þykist ég ekki skilja það.“
Nú hefur skattkerfið verið gert flóknara, gerir
það ekki vinnu stofnunarinnar erfiðari?
„Starfsemi Ríkisskattstjóra snýst um tvennt,
þjónustu og eftirlit. Allt það sem við gerum fellur
undir annað hvort. Hvort um sig er jafnmik-
ilvægt. Já, það er rétt hjá þér að það er búið að
breyta skattalögum ansi mikið, og meiri breyt-
ingar hafa orðið á skattheimtu síðustu ár en mörg
ár þar á undan. Mínar áhyggjur eru vitaskuld
hvort lagabreytingar skerði þjónustu eða torveldi
skatteftirlit. Álagningin í ár verður flóknari en áð-
ur og það hefur svo sem verið unnt að segja á
hverju ári undanfarin ár. Þó að þetta skapi um-
stang er ætíð reynt að flækja ekki hlutina fyrir
viðskiptavinum. Þeir eru reyndar býsna margir og
af ýmsum toga. Stór hluti þeirra kemur til að
sækja gögn og upplýsingar en aðrir af því að við
þurfum að ræða við þá. Á aðalskrifstofuna koma
70.000 manns á ári og við fáum mörg hundruð
þúsund símtöl. Á allar starfstöðvarnar koma sam-
tals 90-100.000 manns árlega. “
Hvernig gengur að uppræta skattsvik?
„Það er stöðugt verkefni sem engan enda tekur.
Hinn venjulegi borgari tekur alla jafna ekki það
sem hann ekki á, en ótrúlega margir gætu samt
hugsað sér að vantelja tekjur. Það er vegna þess að
ef maður stelur til dæmis kápunni þinni þá veit
hann að þú munt bera skaðann en þegar hann
svíkur undan skatti skynjar hann mjög óljóst hver
verður fyrir tjóninu. En sá sem kemur sér undan
því að greiða skatta er að hækka skatta á sam-
borgara sína. Svo einfalt er það.“
Eruð þið að ná undanskotum aftur til ykkar í
gegnum skatteftirlit?
„Á síðasta ári skilaði skatteftirlitið sex millj-
örðum en við teljum okkur vita að undanskot séu
mikil. Öflugu átaki var hrint af stað á síðasta ári
með ASÍ og SA sem við nefndum „Leggur þú þitt
af mörkum?“ og var mjög gagnlegt. Við höldum
úti stöðugum fyrirspurnum ef grunur vaknar um
undanskot og þegar það á við eru mál send til
skattrannsóknarstjóra.“
Hefur hrunið eitthvað breytt viðmóti við-
skiptavina í ykkar garð?
„Viðskiptavinir stofnunarinnar eru sumir
hverjir mun óþolinmóðari en áður og leyfa sér
orðbragð sem maður átti ekki að venjast hér fyrr á
árum, en var þó ýmsu vanur. Traust fólks á sam-
félaginu hefur beðið hnekki í kjölfar hrunsins og
það smitast hingað inn. Fólk kemur hér með sjón-
armið sem það hefði aldrei borið á borð hér áður
fyrr. Það endurspeglar vantraust og tortryggni í
garð samfélagsins og fjármálakerfisins. Það er
mjög miður að upplifa þetta.“
Laumaðist einn í 5 bíó
Þú ert önnum kafinn maður í vinnunni en hvað
gerir þú í frístundum?
„Ég reyni nú bara að vera heima hjá mér og með
fjölskyldunni. Á tímabili þegar ég vann mjög mik-
ið og fann fyrir verulegu álagi laumaði ég mér
stundum einn í fimmbíó, sat í myrkrinu og horfði
á ekta hasarmyndir. Meðan spennan var sem mest
á hvíta tjaldinu leið þreytan úr mér. Annars
stunda ég mest göngur og aðra útivist, les talsvert
en fullmikið starfstengt efni.“
Ég veit að þú hefur mikinn myndlistaráhuga,
málarðu sjálfur?
„Ég prófaði það á sínum tíma en niðurstaðan
var neikvæð. Gömlu meistararnir eru í miklu
uppáhaldi, menn eins og Ásgrímur Jónsson og
Sveinn Björnsson. Ég var svo lánsamur að eignast
myndir eftir Kristínu Jónsdóttur og Júlíönu
Sveinsdóttur, tvær konur sem voru frumkvöðlar í
íslenskri myndlist. Stundum fer ég í Gallerí Fold
og skoða myndirnar þar. Þá velti ég því fyrir mér
hvað listamaðurinn hafi verið að hugsa þegar
hann gerði myndina. Af hverju sá hann einmitt
þetta mótív fyrir sér en ekki eitthvað annað?
Hverju var hann að reyna koma til skila?
Furðulegt hvað manni dettur í hug – er þetta
annars ekki að verða gott hjá okkur?“
’
Ef starfsmönnum líður illa vinna þeir
ekki nógu vel. Þar af leiðandi er lögð
áhersla á að starfsmenn séu ánægðir í
vinnunni því um leið eru þeir betri og afkasta-
meiri starfsmenn. Það eru margar leiðir til að
auka starfsánægju, til dæmis að virkja sam-
starfsmenn til ákvarðana og gefa þeim frelsi
til að vinna sjálfstætt að tilteknum verkefnum,
að ekki sé talað um að þeim sé sýnd virðing.
Morgunblaðið/Golli