Morgunblaðið - 24.04.2012, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. APRÍL 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Þ
að var grár rigningardagur fyrir ári.
Ég var í kapphlaupi við að klára
meistararitgerð sem ég átti að skila
eftir nokkra daga, nætursvefninn
samanstóð orðið af fjórum klukku-
tímum, stressið hafði yfirtekið lífshamingjuna
og baugarnir náðu niður fyrir kjálka. Ég vakn-
aði þennan morgun úrvinda en það mátti ekki
gefa eftir á lokasprettinum og stefnan var tekin
upp í háskóla enda von á athugasemdum frá
leiðbeinandanum á næstu klukkutímum.
Með stírur í augum og rúðuþurrkurnar á
fullu ákvað ég að koma við á kaffihúsi í Borg-
artúni í leiðinni og taka einn góðan kaffi með
mér til að bæta fyrir þennan gráa dag. Og þessi
eini kaffibolli bætti svo sannarlega daginn. Af-
greiðslan á kaffihúsinu var hefðbundin og ég
saup á kaffinu mínu undir stýri á leið minni í
skólann. Þegar ég hafði lagt bílnum tók ég síðasta sopann
úr málinu og rak þá augun í nokkur orð skrifuð á það:
„Eigðu góðan dag“ hafði kaffibarþjónninn skrifað á málið
með svörtum tússlit og teiknað þennan fína broskarl fyrir
aftan. Sjaldan hefur jafn lítið glatt mig jafn mikið. Við það
að reka augun í þessu einföldu orð og teikningu fór ég að
skellihlæja einsömul í bílnum og brosti svo það sem eftir
var dagsins. Ég þurfti svo að eiga góðan dag og þessi litla
hugulsemi kaffibarþjónsins varð til þess. Það sem hófst
sem grár rigningardagur varð að sólskinsdegi, allt út af því
að ókunnug manneskja óskaði mér að eiga góðan dag með
broskarli á kaffimáli.
Það þarf oft lítið til að breyta gráti í hlátur.
Ég held að við mættum oftar hafa það í huga
hvað það þarf lítið til að gleðja náungann, gera
ómögulegan dag betri. Bjóðum þeim sem við
hittum yfir daginn góðan daginn með brosi,
höldum hurðinni opinni fyrir þeim í búðinni eða
gefum þeim séns í umferðinni með brosi og
veifi. Það gleður þá sem á vegi okkar verða en
það gleður okkur sjálf jafnvel meira. Á dögum
þar sem að fréttir segja af fáu öðru en óhugnaði
utan úr heimi og stundum að heiman er yfirleitt
fátt annað að gera en að sýna af sér góðvild
með von um að gera heiminn aðeins betri.
Brosa til náungans sem brosir þá kannski frek-
ar til næsta náunga og skapa þannig einn lítinn
hring af brosandi fólki. Óskaðu öðrum að þeir
eigi góðan dag en ekki reyna að gera daginn
þeim erfiðan. Það skilar engu nema óhamingju
hjá þér og öðrum.
Einar Benediktsson orti:
Eitt bros getur dimmu í dagsljós breytt,
sem dropi breytir veig heillar skálar.
Þel getur snúist við atorð eitt.
Aðgát skal höfð í nærveru sálar.
Svo oft leyndist strengur í brjósti, sem brast
við biturt andsvar, gefið án saka.
Hve iðrar margt líf eitt augnakast
sem aldrei verður tekið til baka.
Eigið góðan dag. ingveldur@mbl.is
Ingveldur
Geirsdóttir
Pistill
Brosið sem bjargaði deginum
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Þ
ó áform um að auka verð-
mætasköpun afurða
járnblendiverksmiðj-
unnar á Grundartanga
og reisa þar stóra kísil-
málmverksmiðju séu nánast á byrj-
unarstigi, hefur viljayfirlýsing ríkis-
ins og kínverska stórfyrirtækisins
China National Bluestar aukið veru-
lega líkurnar á að uppbyggingin
gæti orðið að veruleika.
Um yrði að ræða tvær verk-
smiðjur. Annars vegar 10.000 tonna
sólarkísilverksmiðju og hins vegar
50.000 tonna kísilofn til framleiðslu á
kísilmálmi, sem yrði feikilega stór
viðbót við núverandi framleiðslu í
verksmiðju Elkem á Grundartanga.
Raforkuþörfin við stækkun kísil-
málmvinnslunnar er áætluð 65 MW
og hámarksaflþörf verksmiðju sem
annist framhaldsvinnslu á efni til
framleiðslu sólarrafhlaðna yrði
a.m.k. 100 MW, samkvæmt upplýs-
ingum Einars Þorsteinssonar, for-
stjóra járnblendiverksmiðjunnar.
Fram kom í Morgunblaðinu í gær
að hér gæti verið í uppsiglingu fjár-
festing sem svarar til 127 milljarða
kr. Áætlað hefur verið að á fram-
kvæmdatíma við byggingu sólar-
kísilverksmiðjunnar þurfi 500-1.000
manns en verksmiðjan sjálf myndi
svo skapa um 350 störf til framtíðar.
Kísilmálmvinnslan yrði í raun
stækkun á framleiðslugetu núver-
andi verksmiðju en kísilinnihaldið
yrði aukið verulega eða úr 75% í dag
í 99% skv. upplýsingum Einars.
„Hitt verkefnið sem er talsvert
mikið stærra í sniðum en er komið
skemmra á veg er framleiðsla á 99%
kísilmálmi, sem síðan er unninn
áfram yfir í sólarsílikon. Það hefur
ekki verið gert hér á landi. Bæði
þessi verkefni eru mjög spennandi,“
segir Einar.
Horft til lengri tíma
Hann segir að hér sé verið að
horfa til lengri tíma. Í augnablikinu
séu markaðir ekki góðir fyrir afurð-
irnar en menn fylgist spenntir með
þróun efnahagsmála í Evrópu og
heiminum öllum því framvindan hafi
áhrif á svona ákvarðanatöku.
BlueStar er aðaleigandi Elkem í
Noregi, eiganda Járnblendiverk-
smiðjunnar á Grundartanga. Stjórn-
endur verksmiðjunnar hafa um
skeið haft þessi stækkunaráform á
prjónunum og eru framkvæmdirnar
sem rætt er um innan starfsleyfis
sem Elkem Ísland fékk á árinu 2009,
en það tekur til eftirvinnslu á málmi
og framleiðslu á sólarkísil. Sam-
kvæmt því er félaginu heimilt að
framleiða allt að 190.000 tonnum af
kísil og kísiljárni og 45.000 tonn af
kísilryki. Gildir leyfið til 1. sept-
ember 2025.
Að sögn Einars hefur engin
ákvörðun verið tekin um að ráðast í
framkvæmdirnar og engar tíma-
setningar liggja fyrir þar að lútandi.
„Fyrir okkur sem störfum hér á
Grundartanga er mjög ánægjulegt
að þetta skuli þó vera komið á þetta
stig en ég vil undirstrika að það er
enn á frumstigi að tekin verði við-
skiptaleg ákvörðun um svona stóra
framkvæmd.“
Þrjú önnur stórverkefni í kísil-
málmiðnaði hafa verið til skoðunar
sem kunnugt er. Kísilmálmverk-
smiðja Thorsil ehf. sem lengi hefur
verið til skoðunar er 50 þúsund
tonna verskmiðja sem þarfnaðist 85
MW raforku. Kísilverið sem stefnt
er að í Helguvík á að framleiða 40
þús. tonn af hrákísil (65 MW) og
þýska fyrirtækið PCC hefur í undir-
búningi mögulega framleiðslu á
kísilmálmi á Húsavík. Orkuþörf þess
yrði um 100 MW.
Verksmiðjurnar tvær
þyrftu 165 MW orku
Morgunblaðið/RAX
Athafnasvæði Mikil uppbygging á sér stað á iðnaðarsvæðinu á Grund-
artanga og binda menn vonir við miklar framkvæmdir á næstu árum.
Skipulagsstofnun komst að
þeirri niðurstöðu á árinu 2009
að ný framleiðslulína fyrir sólar-
kísil hjá verksmiðju Elkem á
Grundartanga kæmi ekki til
með að rýra loftgæði í hlutfalli
við aukna heildarframleiðslu.
Breytingin felur í sér fram-
leiðslu á allt að 10.000 tonnum
á ári af sólarkísli í nýrri fram-
leiðslulínu í verksmiðjunni en
hún sé ekki líkleg til að hafa í
för með sér umtalsverð um-
hverfisáhrif og skuli því ekki
háð mati á umhverfisáhrifum.
Ekki háð um-
hverfismati
SÓLARKÍSILSFRAMLEIÐSLA
Járnblendiverksmiðja Elkem.
Morgunblaðið/Sverrir
Einstökumkafla í söguAlþingis
lauk í dag. Það
hefði mátt gerast
fyrr. Alþingi, í
fyrsta skipti sem ákæruvald,
stendur berstrípað eftir. Það er
huggun harmi gegn að það varð
að lokum aðeins minnihluti
þingsins sem vildi ganga þessa
ófæru til enda. En Jóhanna Sig-
urðardóttir og Steingrímur J.
Sigfússon tryggðu með bola-
brögðum að raunverulegur
þingvilji næði ekki fram að
ganga. Það er margfalt alvar-
legra atferli en hinn sér-
kennilegi ákæruliður sem
tengdur var 17. grein stjórn-
arskrárinnar.
Alþingi fór af stað með 6
ákæruliði gegn Geir H. Haarde.
Fimm þessara liða má kalla að
hafi verið efnisliðir, þótt ekki
hafi þeir allir verið veigamiklir.
Einn snerist í raun og veru um
formsatriði, sem Geir upplýsti á
blaðamannafundi eftir dómupp-
sögu að hafi verið skeytt við til
skrauts eða fyllingar. Það eyk-
ur vissulega þýðingu þessa
formsatriðis að þess er getið
sérstaklega í stjórnarskránni,
þótt ekki sé kunnugt um að
nokkru sinni hafi verið til þess
vitnað um afglöp ríkisstjórna
og er þó flest tínt til í pólitísk-
um harðindum. Engu hefði
breytt um hinar efnahagslegu
ógöngur þótt formsatriði hefði
verið fylgt út í æsar og fram
farið bókaðar umræður í ríkis-
stjórn.
Af 6 ákæruliðum sem hinn
naumi þingmeirihluti náði sam-
an um var tveimur vísað frá á
fyrri stigum og nú hefur verið
sýknað vegna þriggja. Um það
atriði var ekki ágreiningur í
Landsdómi. Verður ekki annað
sagt en að þessi niðurstaða um
efnisatriðin er ömurleg útreið
fyrir Alþingi sem ákæranda í
málinu eftir rúmlega tveggja
ára málatilbúnað og hundraða
milljóna króna kostnað fyrir ís-
lenska skattgreiðendur.
Staða hinna embættislegu
saksóknara er önnur. Alþingi
hafði naumlega ákveðið sak-
sókn undir miklum hótunum og
þrýstingi. Óhjákvæmilegt var í
framhaldinu að fá embættis-
menn til að fylgja málinu til
enda úr því sem komið var. Sak-
sóknararnir höfðu opinberlega
leiðrétt fullyrðingar Jóhönnu
Sigurðardóttur og nokkurra
samherja hennar í þinginu um
að þingið mætti ekki kalla
ákæruna til baka, eftir að
meirihlutinn að baki þeirra var
ekki lengur til staðar.
En nú liggur niðurstaða loks
fyrir. Fimmtán dómarar
Landsdóms hafa
vísað frá eða hafn-
að kröfu ákæru-
valdsins, Alþingis,
um að dæmt yrði
og refsað í 5
ákæruliðum af 6. Alþingi hlýtur
að taka til alvarlegrar umræðu
þær hrakfarir sem meirihluti
þess hefur farið í því hlutverki
sem hann tók sér er hann gerð-
ist ákærandi í málinu.
Formliðurinn, sem 9 dóm-
arar af 15 í Landsdómi töldu
duga til sakfellingar, reis þó
ekki undir því að hans mati að
fallist yrði á refsikröfu meiri-
hluta Alþingis. Öllum refsikröf-
um málsins var því vísað á bug.
Formliðurinn verður meiri-
hluta Alþingis sem ákæruvaldi
til lítillar huggunar í málinu.
Það atriði sem sakfellt er fyrir,
en ekki refsað, hafði enga þýð-
ingu um fall bankanna. Eða
dettur einhverjum manni í
landinu í hug að vandamál
bankanna hefðu verið úr sög-
unni ef til væri bókun um að
þau hefðu verið rædd í ríkis-
stjórn? Trúir því nokkur maður
að þessi liður sem einn stendur
eftir, en þó aðeins að hluta til,
hefði nokkru sinni risið einn og
sér undir ákæru?
Þótt hinn pólitíski hefndar-
þorsti hafi verið nægjanlegur
til að draga einn pólitískan and-
stæðing einan fyrir dómstól,
samkvæmt lögum sem verið
hafa óvirk í meira en hundrað
ár, hefði það ofstæki ekki dugað
til að ákæra vegna skorts á bók-
un í fundargerðum ríkisstjórn-
arinnar. Og það er að auki eftir-
tektarvert að það fæst aðeins
næstminnsti meirihluti fyrir
áfellisdómi um þetta mjög svo
einangraða atriði.
Geir H. Haarde getur því í
raun fagnað fullum sigri í mál-
inu gegn pólitískum ákær-
endum sínum. Öllum efnis-
atriðum málsins hefur verið
hafnað af 15 manna Landsdómi.
Formsatriðið sem Landsdómur
klofnaði í afstöðu sinni til er
ekki til þess fallið að koma eig-
inlegri sök í refsiréttarlegum
skilningi á Geir. Ákærendur
hans hafa því farið hina mestu
hneisuför.
Niðurstaða Landsdóms er
fyrst og síðast stórfelldur áfell-
isdómur um hinn pólitíska
málatilbúnað. Það var kúnstugt
að sjá tilburði fréttamanna
tveggja sjónvarpsstöðva að
þjóna lund eigenda sinna og
stjórnenda að lokinni dóms-
uppsögu. En sennilega verð-
ugur endir á hinum pólitíska
skrípaleik sem ríkisstjórn
Jóhönnu Sigurðardóttur og
Steingríms J. Sigfússonar
stofnuðu til.
Hinir pólitísku ákær-
endur koma laskaðir
frá Landsdómi}
Hrakför þjóðkjörinna
ákærenda