Morgunblaðið - 18.09.2012, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. SEPTEMBER 2012
SVIÐSLJÓS
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Innflytjendur eru upp til hópa illa
upplýstir um réttindi sín hér á
landi. Það á meðal annars þátt í
því hvað margir þeirra eru illa
staddir fjárhags- og félagslega. Er
það samdóma álit þeirra sem vinna
að málefnum innflytjenda og
blaðamaður ræddi við í gær.
Í Morgunblaðinu á laugardag-
inn sagði frá því að einstæðar
mæður af erlendum uppruna eru
oft mjög illa staddar fjárhagslega
og margar hverjar ekki meðvit-
aðar um rétt sinn t.d. varðandi
meðlagsgreiðslur.
Vantar eina upplýsingastöð
„Innflytjendur vita lítið um rétt-
indi sín á vinnumarkaði, um rétt-
indi sín í vinnunni, aðbúnað og
laun. Þeir vita ekki af húsa-
leigubótum, meðlagsgreiðslum eða
því sem stéttarfélögin bjóða upp á.
Það er ýmislegt sem fólk getur
gripið í til að létta byrðarnar en
veit ekki af,“ segir Gerður Gests-
dóttir sem sér um þjónustu við
innflytjendur hjá Vinnu-
málastofnun. Hún segir ekki ein-
falt mál að koma upplýsingum til
fólks og það vanti einn stað þar
sem þær eru allar aðgengilegar.
„Það er mikið til af upplýsingum
hingað og þangað en vantar einn
stað til þess að hafa þær allar á.
Þetta var betra þegar Alþjóðahús
var opið, þá fóru allir þangað og
var vísað áfram.“
Gerður segir vanta stoppistöð
sem allir innflytjendur fara í gegn-
um og þannig yrði náð til þeirra
með upplýsingarnar. „Þeir sem eru
utan EES, sem er brotabrot af inn-
flytjendum hér, þurfa að fara í
Þjóðskrá og þar liggja frammi upp-
lýsingar. Stærsti hlutinn er innan
EES og þarf ekki að sækja einn
ákveðinn stað því vinnuveitandinn
sér um kennitöluna. Því geta upp-
lýsingarnar farið auðveldlega
framhjá þeim.“
Einnig er galli að sögn Gerðar að
upplýsingarnar eru oft settar fram
á texta sem krefst þess að fólk hafi
ákveðna þekkingu fyrir. „Fólk hef-
ur kannski ekki forsendur til að
skilja upplýsingarnar sem eru
settar fram. Textinn er of flókinn
og ekki leitast við að einfalda hug-
tök.“
Fjölmenningarsetur á Ísafirði
hefur það hlutverk að greiða fyrir
samskiptum fólks af ólíkum upp-
runa og efla þjónustu við innflytj-
endur sem búsettir eru á Íslandi.
Elsa Arnardóttir framkvæmda-
stjóri þess, segir að þegar fólk
komi til landsins þurfi að kynna því
setrið betur. Bæði Útlend-
ingastofnun og Þjóðskrá dreifi
upplýsingabæklingi sem setrið
kemur að en annað sé það ekki.
Heimsóknir á heimasíðu fjöl-
menningarsetursins, www.mcc.is,
hafa aðeins aukist að sögn Elsu og
hringingar í upplýsingasímann
sem er á nokkrum tungumálum.
Hún tengir það meðal annars við
aukið langtímaatvinnuleysi meðal
innflytjenda. „Við erum leiðarvísir
um kerfið og segjum fólki aðallega
hvaða rétt það á og hvert það getur
leitað,“ segir Elsa.
Benda stjórnvöldum á úrræði
Ingibjörg Broddadóttir starfs-
maður Velferðarvaktarinnar, sem
var stofnuð að frumkvæði stjórn-
valda til að fylgjast með afleið-
ingum efnahagshrunsins á heim-
ilin, segir að þau hafi beint
athyglinni sérstaklega að almenn-
um aðgerðum sem styrkja stöðu
innflytjenda til að standa sig í ís-
lensku samfélagi. „Við höfum beint
athyglinni á að tryggja atvinnu-
öryggi, starfsþjálfun og atvinnuúr-
ræði við hæfi fyrir fólk af erlend-
um uppruna,“ segir Ingibjörg.
Atvinnuleysi í kjölfar efnahags-
hrunsins er mun meira meðal er-
lendra ríkisborgara en meðal inn-
fæddra. Í áfangaskýrslu Vel-
ferðarvaktarinnar 2011 er lagt til
að teknar verði upp sérstakar
vinnumarkaðsaðgerðir og
önnur úrræði sem erlendir
ríkisborgarar í atvinnuleit
geta notfært sér. Ingi-
björg segir að það sé hlut-
verk Velferðarvaktarinnar
að stinga upp á úrræðum
en það sé síðan
hlutverk stjórn-
valda að skoða
úrræðin nán-
ar.
Eru illa upplýstir um réttindi sín
 Innflytjendur vita oft ekki hvaða rétt þeir hafa í íslensku samfélagi  Ekki einfalt mál að miðla til
þeirra upplýsingum og vantar eina upplýsingastöð  Þarf að kynna Fjölmenningarsetur betur
Morgunblaðið/Ernir
Óupplýstir Innflytjendur eru oft illa upplýstir um réttindi sín í vinnunni.
Samtök kvenna af erlendum uppruna á
Íslandi aðstoða innflytjendur við að leita
sér upplýsinga og búa sér til tengslanet.
Tatjana Latinovic sem situr í stjórn sam-
takanna segir að það sé margt gott gert í
sambandi við upplýsingaflæði til innflytj-
enda og allar upplýsingar séu orðnar að-
gengilegri en áður en það veiti ekki af því
að breiða boðskapinn út.
„Það er alltaf fólk sem veit ekki hvert
það á að snúa sér. Fyrir suma er það erf-
itt og sérstaklega fyrir einstætt foreldri í
vinnu sem á erfitt með að gefa sér tíma
til þess. Þá er gott að þekkja fólk og við
aðstoðum við það,“ segir Tatjana.
Samtökin fengu styrk fyrir tveimur ár-
um frá Þróunarsjóði innflytjendamála til
að setja á laggirnar ráðgjafaverkefni.
„Við fengum konur af ýmsum þjóð-
ernum, sem eru áberandi meðal síns
fólks, til okkar og þjálfuðum þær í að
veita upplýsingar og styrkja tengslanet
innflytjenda. Við vitum að fólk sækir
mikið til landa sinna.“
Tatjana segir það verkefni hafa
gengið vel og sístækkandi hópur vilji
vinna með samtökunum. „Við beit-
um allskonar aðferðum og leitum
leiða til að ná til sem flestra. Meðal
annars stöndum við fyrir félagsstarfi
og námskeiðum fyrir innflytjendur.“
Samtökin eru með heimasíð-
una; www.womeniniceland.is
og eru á Facebook.
Styrkja
tengslanetið
WOMEN IN ICELAND
„Ég fylgist með þessu og hlusta á
það sem kemur fram í þessu og
heyri frá þessu fólki sem þarna er
að tala, þannig að meira held ég
að ég hafi ekki að segja á þessu
stigi,“ segir Guðbjartur Hann-
esson, velferðarráðherra, spurður
út í fyrstu viðbrögð sín við þeirri
hörðu gagnrýni sem komið hefur
fram vegna launahækkunar sem
ráðherrann ákvað nýlega að veita
Birni Zoëga, forstjóra Landspít-
alans.
Að sögn Guðbjarts fylgist hann
með fréttum af Landspítalanum. Á
meðal þeirra félagasamtaka sem
gagnrýnt hafa launahækkunina
eru Læknafélag Íslands, Félag ís-
lenskra hjúkrunarfræðinga og
Sjúkraliðafélag Íslands.
Ráðherra fylgist með
fréttum og gagnrýni
Morgunblaðið/Ómar
Fréttir Guðbjartur segist fylgjast
með fréttum af Landspítalanum.
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Samanlögð fjárfesting hins opinbera
í vegum og brúm, götum og holræs-
um og í byggingum á þess vegum var
á núvirði um 43,6 milljarðar 2009 en
var aðeins 24,1 milljarður í fyrra.
Sömu sögu er að segja af fjárfest-
ingum í íbúðar- og atvinnuhúsnæði
en þær voru á núvirði um 86,6 millj-
arðar 2009 en 79,8 milljarðar í fyrra.
Séu báðir flokkar lagðir saman
kemur í ljós að samtals var fjárfest í
þessum fimm liðum fyrir 130,2 millj-
arða á núvirði árið 2009 en fyrir tæpa
104 milljarða króna árið 2011.
Hér munar 26 milljörðum en það
fer nærri byggingarkostnaði Hörp-
unnar, svo dæmi sé tekið.
Þetta má lesa úr endurskoðaðri
útgáfu Hagstofu Íslands yfir lands-
framleiðsluna á Íslandi í fyrra.
Nýjar tölur Hagstofunnar yfir
veltu í mannvirkjagerð ber að sama
brunni en þær eru sóttar í veltu
fyrirtækja út frá vsk-skýrslum.
Reiknast Hagstofunni til að veltan
á fyrstu sex mánuðum þessa árs sé
um 50,4 milljarðar eða ríflega sjö
milljörðum króna minni á núvirði en
veltan á sama tímabili árið 2010.
Vekur það athygli í ljósi þeirrar
greiningar stjórnvalda að árið 2010
marki botninn í niðursveiflunni eftir
efnahagshrunið haustið 2008.
Sýnir að vöxtur er of lítill
Vilhjálmur Egilsson, fram-
kvæmdastjóri Samtaka atvinnulífs-
ins, segir þessar veltutölur vitna um
að hagkerfið sé í hægagangi.
„Þessar tölur sýna að við erum
áfram að hjakka í sama farinu. Ef
spár um hagvöxt á næsta ári ganga
eftir verður samanlagður hagvöxtur
á árunum 2011, 2012 og 2013 um 8%.
Það er langt frá væntingum okkar
um samtals tæplega 14% hagvöxt á
tímabilinu. Þessi mikli munur kemur
fram í mannvirkjageiranum,“ segir
Vilhjálmur og bendir á að hagvöxtur
eftir kreppu sé jafnan mikill, þegar
vöxtur tekur við af slaka.
Hermann Sigurðsson, aðstoðar-
framkvæmdastjóri Ístaks, kveðst
eiga erfitt með að leggja mat á mark-
aðinn í heild þar sem Ístak sé ekki
mikið í íbúðabyggingum. Hitt sé
ljóst að frá hruni hafi ekki verið tekin
ákvörðun um eitt einasta stórt verk-
efni. Þá sé fjárfesting hins opinbera í
vegum í ár sú minnsta í fjörutíu ár,
sem hlutfall af landsframleiðslu.
„Hvað varðar framkvæmdir fyrir
verktaka er klárt að það er ekkert að
gerast,“ segir Hermann sem kveðst
aðspurður ekki sjá merki um miklar
breytingar á næsta ári.
43
.9
62
,7
42
.6
33
,1
9
36
.9
60
,9
4
37
.7
41
,9
2
39
.9
66
39
.8
75
Heildarvelta eftir atvinnugreinum og tímabilum 2010-2012
Velta í mannvirkjagerð á fyrstu
sex mánuðum þessa árs
Opinberar framkvæmdir og
fjárfesting í húsnæði *
Fjárfesting í íbúðarhúsnæði og í
atvinnuhúsnæði 2009-2011
2010 2009 20092011 2010 20102012 2011 2011
* Hér ræðir um fjárfestingu í vegum og brúm, götum og holræsum og byggingum á vegum hins opinbera, auk fjárfestingar í íbúðar- og atvinnuhúsnæði. Veltutölur fyrir árin
2009, 2010 og 2011 eru framreiknaðar út frá meðaltalsgildi vísitölu neysluverðs á vef Hagstofu Íslands. Við samanburðinn er stuðst við vísitöluna í júní 2012. Tölur yfir veltu eru
sóttar í gögn á vef Hagstofunnar um veltu á vsk-skýrslum og í endurskoðaða skýrslu fyrir landsframleiðsluna 2011. Heimild: Hagstofa Íslands
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
0
57
.5
19
,2
2
52
.0
9
1,
4
9
50
.3
8
3,
9
140
120
100
80
60
40
20
0
130.175
111.601
103.941
60.000
50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
0
Íbúðarhúsnæði
Atvinnuhúsnæði
Tölur eru í milljónum
Minna byggt en 2010
 Mikill samdráttur í mannvirkjagerð  Veltan greinarinnar
á fyrri hluta ársins var sjö milljörðum króna minni en 2010
Tatjana Latinovic
Polarolje
Við Hárlosi
Mýkir liðina
Betri næringarupptaka
Fyrirbyggir exem
Betri og sterkari fætur
Pöntunarsímar 698 7999 og 699 7887
„Hundurinn minn var búinn að
vera í meðferðum hjá dýralækni
í heilt ár vegna húðvandamála
og kláða, þessu fylgdi mikið
hárlos. Hann var búinn að vera á
sterum án árangus. Reynt var að
skipta um fæði sem bar heldur ekki
árangur. Eina sem hefur dugað
er Polarolje fyrir hunda. Eftir að
hann byrjaði að taka Polarolje
fyrir hunda hefur heilsa hans tekið
stakkaskiptum. Einkennin eru horfin
og hann er laus við kláðann og
feldurinn orðinn fallegur.“
Sigurlín Birgisdóttir, hundaeigandi