Morgunblaðið - 24.04.2013, Blaðsíða 18

Á myndinni hér til hliðar sést að
fjármagn til háskóla hér á landi
er undir OECD-meðaltali, sé mið-
að við verga landsframleiðslu,
samkvæmt tölum frá 2012. Dan-
mörk, Svíþjóð og Finnland eru yf-
ir meðaltali en Noregur nær ekki
meðaltalinu. Þýskaland og Ísland
eru bæði undir sama hatti.
Þegar litið er á myndina efst á
síðunni, sem sýnir árlegan kostn-
að á hvern nemanda eftir skóla-
stigum og löndum, vekur athygli
að kostnaður við háskólanema
hér á landi er einungis 53% af
meðaltalskostnaði OECD-
ríkjanna. Hann er um helmingur
kostnaðar við háskólanema í Sví-
þjóð.
Dýrir leik- og grunnskólar
Kostnaður á hvern leik-
skólanemanda og háskólanem-
anda er svipaður, sem er mjög
ólíkt öðrum löndum þar sem þró-
unin er á þá leið að kostnaður við
nemandann eykst eftir aldri. Slíkt
sést ekki hér á landi.
Kostnaður leikskóla á Íslandi
er langt yfir meðaltali OECD og
sömuleiðis kostnaður við grunn-
skóla.
Framlög OECD ríkjanna til háskóla 2012*
* Myndin sýnir framlög OESD ríkjanna til háskólastigsins 2012 sem hlutfall af vergri lansdframleiðslu (VLF)
No
re
gu
r
Þý
sk
al
an
d
Ka
na
da
Sv
íþ
jó
ð
Fi
nn
la
nd
Br
et
la
nd
Da
nm
ör
k
Ís
la
nd
2,5%
2%
1,5%
1%
0,5%
0%
OECD meðaltal:
1,60%
1,
20
%
1,
80
%
1,
20
%
1,
70
%
1,
90
%
2,
50
%
1,
20
%
1,
4
0
%
Fjármagn til háskólanna
undir OECD-meðaltali
18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. APRÍL 2013
Nethyl 2 110 Reykjavík Sími 568 1245
Sérfræðingar í
líkamstjónarétti
Veitum fría ráðgjöf
fyrir tjónþola
Pantaðu tíma: fyrirspurnir@skadi.is
www.skadi.is
Þ. Skorri
Steingrímsson,
Héraðsdóms-
lögmaður
Steingrímur
Þormóðsson,
Hæstaréttar-
lögmaður
FRÉTTASKÝRING
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
Menntamál hafa ekki verið ofarlega
á baugi í kosningabaráttunni hingað
til. Þegar heimasíður framboðanna
um stefnumál í menntamálum eru
skoðaðar kemur í ljós að flest fram-
boðin eiga það sameiginlegt að
leggja áherslu á fjölbreytileika
náms, sveigjanleika og val. Þá vilja
mörg að ríkari áhersla verði lögð á
iðn- og tækninám sem og betri
tengsl milli menntakerfisins og at-
vinnulífsins.
Svo virðist sem stefna framboð-
anna í menntamálum sé svar við
ákalli menntakerfisins um úrbætur.
Nýverið var haldið málþing í Há-
skóla Íslands, þar sem vandi háskól-
ans var ræddur og bent var á að fjár-
framlög til háskólanna væru undir
meðaltali OECD-ríkjanna. Á með-
fylgjandi myndum sjást fjárframlög
ríkisins til menntakerfisins miðað
við OECD-ríkin.
Í pallborðsumræðu sem haldin
var í apríl í Háskólanum í Reykjavík,
sem háskólamenn, stjórnmálamenn
og fulltrúar frá atvinnulífinu tóku
þátt í, var bent á að atvinnulífið og
menntakerfið réri sitt í hvort áttina.
Þar kom einnig fram að of fáir væru
tæknimenntaðir hér á landi. Þar var
einnig bent á hér væru of margir
sem ekki hefðu gengið mennta-
veginn og brottfall væri mikið í skól-
um landsins.
Sporna við brottfalli úr skólum
Brottfall nemenda úr framhalds-
skóla hefur mælst það hæsta innan
Evrópu hér á landi, m.a. samkvæmt
nýlegri skýrslu UNICEF um vel-
ferð barna. Nokkur framboð taka af-
stöðu til þess og vilja gera bragarbót
á.
Björt framtíð hefur lagt ríka
áherslu á að taka á brottfalli úr skól-
um. Leiðin sem þau vilja fara er að
auka valkosti og sveigjanleika í
skólakerfinu. Svipaða afstöðu taka
Hægri grænir.
Samfylkingin bendir einnig á
þennan vanda í stefnuskránni og til-
greinir að menntakerfið hafi misst
sjónar á því markmiði að allir stundi
nám við sitt hæfi. Ein af lausunum
sem þar er bent á er nemendamiðað
menntakerfi. Svipað er upp á ten-
ingnum hjá Vinstri gænum þar sem
lögð er áhersla á að efla starfs- og
iðnmenntun sem lið í að draga úr
brottfalli. Regnboginn vill einnig
fyrirbyggja að ungmenni flosni upp
úr skóla.
Frí skólaganga?
Á síðasta kjörtímabili, lögðu
Vinstri græn fram frumvarp til laga
um Lánasjóð íslenskra námsmanna,
sem náði ekki fram að ganga. Þar er
gert ráð fyrir að hluti lána breytist í
styrk ef námi er lokið á eðlilegum
viðmiðunartíma. Í menntastefnu
Vinstri grænna er lögð rík áhersla á
að það frumvarp verði lagt fram að
nýju.
Slíkt fyrirkomulag vill Samfylk-
ingin einnig taka upp, blandað kerfi
styrkja og lána. Það sama er uppi á
teningnum hjá Flokki heimilanna.
Hægri grænir líta til nágranna okk-
ar í Danmörku og vilja að teknir
verði upp skólastyrkir.
Húmanistaflokkurinn kýs að nám
verði aðgengilegt öllum án endur-
gjalds því litið er á nám sömu augum
og vinnu. Alþýðufylkingin er á svip-
uðum slóðum: allir geti fengið góða
menntun án endurgjalds.
Dögun vill tryggja öllum gjald-
frjálsan aðgang að skóla, frá fjög-
urra ára aldri til átján ára aldurs,
þar sem námsgögn, skólabúningar
og máltíðir séu hluti af skipulagi á
ábyrgð skólans.
Framsóknarflokkurinn er einnig
fylgjandi því að hluti námslána
breytist í styrk ljúki nemandi grunn-
Árlegur kostnaður á hvern nemanda
20.000
18.000
16.000
14.000
12.000
10.000
8.000
6.000
4.000
2.000
0
*Árlegur kostnaður á hvern nemanda eftir skólastigum og löndum, samkvæmt tölum frá OECD fyrir árið 2012.
HáskólastigFramhalds- og viðbótarstigGrunnskóli, unglingastigGrunnskóli, yngsta- og miðstigLeikskólarBandaríkjadalir
Ísland Noregur Danmörk Svíþjóð Finnland OECD
Fjölbreytt
námsfram-
boð fyrir alla
 Ríkari áhersla á iðn- og tækninám
 Brottfallið burt  Efla tengslin á
milli atvinnulífs og menntakerfis
Morgunblaðið/Ómar
Háskóli Íslands Menntastefna fram-
boðanna svarar ákalli um úrbætur.