Morgunblaðið - 16.08.2013, Síða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. ÁGÚST 2013
Hlíðasmára 11 · 201 Kópavogur · Sími: 534 9600 · heyrn.is
Erum með allar gerðir
af heyrnartækjum
Fáðu heyrnartæki til reynslu
og stjórnaðu þeim með
ReSound Appinu
Komdu í
greiningu hjá
faglærðum
heyrnarfræðingi
Heyrðu umskiptin og
stilltu heyrnartækin
í Appinu
50% afslátturaf rafhlöðum í ágúst
Finndu okkur á facebook
SVIÐSLJÓS
Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir
aslaug@mbl.is
„Að stytta nám til stúdentsprófs er
mjög mikilvægt fyrir atvinnulífið,
sérstaklega ef það reynist rétt að
námsleiði sé stór
orsök þess að ung-
lingar falla frá
námi,“ segir Hall-
dór Árnason, hag-
fræðingur Sam-
taka
atvinnulífsins.
Hann segir það
kosta atvinnulífið
mikið fé að
mennta þetta fólk síðar og það verður
af þeirri menntun í nokkur ár, á með-
an hefur þetta fólk aðeins grunn-
skólapróf.
„Í fyrsta lagi teljum við að það komi
atvinnulífinu verr að fá fólk fyrr inn á
vinnumarkaðinn og í öðru lagi teljum
við að ein af orsökum þess vanda sem
felst í því að fólk flosnar úr námi er að
námstíminn er of langur og ekki nógu
hnitmiðaður og með styttra námi til
stúdentsprófs yrði námsefnið gert
mun markvissara,“ segir Halldór sem
segir að þá yrði reynt að nýta þá tækni
betur sem til staðar er til að auðvelda
nemendum menntun.
Horfa þarf á heildina
Halldór segir mikilvægt að horfa á
grunnskólann og framhaldsskólann
sem eina heild. „Grunnskólinn á að
geta tekið að einhverju leyti að sér þá
menntun sem nú fer fram í yngri
bekkjum framhaldsskólans,“ segir
Halldór, en Samtök atvinnulífsins hafa
einnig horft til þess að stytta grunn-
skólann um eitt ár. Þá yrði nám til
stúdentsprófs tveimur árum styttra
en það er nú og sambærilegt og í
mörgum löndum í kringum okkur.
Nýta stærri hluta starfstíma
„Það þarf að reyna að auka sveigj-
anleika starfstíma kennara og huga
að því að nýta stærri hluta starfstím-
ans til kennslu heldur en nú er gert,“
segir Halldór sem telur að nýta mætti
skólaárið mun betur til kennslu. „Það
fer mikill tími í próf og úrlausn prófa.
Það er hægt að nýta árið betur án þess
að lengja skólaárið.“
Halldór segir mikilvægt að endur-
skoða launakjör kennara og taka upp
fyrirkomulag kjarasamninga.
„Kjarasamningur kennara er flókn-
ari heldur en margra annarra stétta.
Hann er t.d. bundinn í mínútum og
dögum. Þetta er eitthvað sem þarf að
skoða vel.“
Mikilvægt fyrir atvinnulífið
 „Ein af orsökum þess vanda sem felst í því að fólk flosnar úr námi er að námstíminn er of langur“
Morgunblaðið/Ómar
Kennsla Hagfræðingur SA segir hægt að nýta skólaárið betur án þess að lengja það.
Halldór Árnason
„Ársæll hittir naglann í höfuðið
þegar hann segir að skólinn
verði aukaatriði hjá mörgum því
lífsstíllinn er
ekki síður vinna
en skóli. Ég tel
hinsvegar að sá
lífsstíll sé veiga-
meiri ástæða
fyrir löngum
námstíma á Ís-
landi en kemur
fram í viðtalinu
við Ársæl,“ seg-
ir Baldur J. Baldursson fram-
haldsskólakennari, eftir viðtal
Morgunblaðsins við Ársæl Guð-
mundsson, skólameistara Iðn-
skólans í Hafnarfirði. Baldur
segir að lífsstíll námsmanna hér
á landi sé með nokkuð öðrum
hætti heldur en algengast er í
samanburðarlöndunum. „Það er
óhjákvæmilegt að þessi sér-
íslenski lífsstíll námsmanna hafi
bein áhrif til lengingar náms-
tíma og aukins brottfalls í ís-
lensku skólakerfi,“ segir Baldur.
Bílastæðavandamál óþekkt
Hann telur þennan séríslenska
lífsstíl vera að hér vinni náms-
menn almennt launavinnu sam-
hliða námi í þeim tilgangi að
vinna sér inn peninga fyrir dag-
legri neyslu. Það neyslumynstur
ungmenna á framhaldsskóla- og
háskólaaldri sem þykir eðlilegt
og sjálfsagt hér á landi blasir
daglega við í auglýsingum sem
beint er til umræddra hópa. Þá
hefji ýmsir barneignir, stofni
fjölskyldu og leigja eða kaupa
sér íbúð. „Það segir margt um
lífsstílinn að hér séu bílastæða-
vandamál við flesta framhalds-
skóla, það þekkist ekki annars
staðar.“
Nýlegar rannsóknir hafa sýnt
það að meirihluti íslenskra fram-
haldsskólanema stundar launa-
vinnu samhliða námi.
„Langur námstími er ekki sér-
stakt viðfangsefni eða sök til-
tekins skólastigs, heldur er um
að ræða mál sem varðar öll
skólastig og sem verður þarf af
leiðandi að taka á á öllum skóla-
stigum samhliða,“ segir Baldur.
Ekki skipulagsvandamál
„Eðli málsins samkvæmt tekur
full þátttaka í lífsgæðakapp-
hlaupinu sinn tíma af hverjum
sólarhring og því minni tími eftir
til þess að sinna öðrum málum
eins og námi. Afleiðingin er sú
að nám með fastan námsein-
ingafjölda dreifist yfir fleiri ár,
þ.e. námstími á Íslandi verður
lengri heldur en tíðkast í saman-
burðarlöndum Íslendinga þar
sem þátttaka nemenda í lífs-
gæðakapphlaupinu hefst ekki að
neinu marki fyrr en eftir náms-
lok. Stytting á námstíma á Ís-
landi er því að stórum hluta
spurning um breytta forgangs-
röðun í lífi einstaklinga og
breytt samfélagsleg norm, frem-
ur en um skipulagsvandamál í
menntakerfinu,“ segir Baldur
sem telur hætt við að gildi náms
á Íslandi skerðist ef einblínt er á
styttingu á námstíma án tillits
til innihalds námsins og þess
lífsstíls sem er norm í samfélag-
inu.
Kominn í gang vítahringur
„Það blasir við að nýta mætti
þann tíma sem námsmenn verja
til launavinnu til markvissari
námsvinnu og stytta þannig
námstíma. Fjölgun kennsludaga
án breytinga á lífsstíl náms-
manna myndi ekki gera annað
en að aðlaga skólakerfið enn
frekar að lélegri nýtingu á náms-
tíma og þannig ekki taka á hinu
eiginlega vandamáli, þ.e. betri
nýtingu á daglegum tíma nem-
enda til námsvinnu. Önnur hlið á
framangreindum lífsstíl ís-
lenskra námsmanna er síðan sú
staðreynd að mikill þrýstingur er
á kennara um það að kröfur um
námsástundun og námsárangur
taki tillit til hins almenna og
viðurkennda lífsstíls náms-
manna. Hér er því kominn í gang
vítahringur, sem ekki mun verða
átakalaust að brjótast út úr,“
segir Baldur.
Íslenskur lífsstíll námsmanna
ástæða fyrir löngum námstíma
MEIRIHLUTI ÍSLENSKRA FRAMHALDSSKÓLANEMA Í VINNU
Baldur J.
Baldursson
Talið er að lágt hlutfall kennslutíma
kennara hérlendis dragi úr fram-
leiðni þeirra og geri launahækkanir
erfiðari. Ef við miðum við löndin í
kringum okkur sést vel að hlutfall
vinnutíma kennara á Íslandi sem fer
í kennslu er minna en annars staðar.
Kennarasamband Ísland segir að
hægt væri að auka hlutfall vinnu-
tíma kennara með tvennum hætti.
Annars vegar að draga úr heildar-
vinnutíma kennara, án þess að
fækka kenndum stundum. Hins veg-
ar er hægt að auka við kennslutíma
kennara án þess að auka við heild-
arvinnutímann á móti.
Þegar borin eru saman laun
kennara á Íslandi við hin Norð-
urlöndin erum við með lægstu laun-
in. Laun kennara á Íslandi eru lág í
alþjóðlegum samanburði. Kennarar
þurfa fimm ára háskólanám sem og
meistaragráðu til að fá vinnu og eru
skólarnir ekki samkeppnishæfir í
launum á vinnumarkaðinum. Lítil
sem engin endurnýjun hefur verið
meðal framhaldsskólakennara á Ís-
landi.
Heimild: Kennarasambandið og OECD
Hlutfall vinnutíma kennara
sem fer í kennslu
Prósent 2012
Laun kennara
USD þús. á ári, 2012
OECD Noregur Danmörk Ísland
51%
44%
39%
34%
25
43
29
29
33
Ísland
Danmörk
Svíþjóð
Finnland
Noregur
Lægstu launin og lágt
hlutfall kennslutíma kennara
Kennarasamband Íslands og Félag
framhaldsskólakennara sendu frá
sér tilkynningu á miðvikudag eftir
viðtal Morgunblaðsins við Ársæl
Guðmundsson, skólameistara Iðn-
skólans í Hafnafirði. Þar segir: „Ís-
lenskur framhaldsskóli er ekki eins-
leitur, gamaldags og ósveigjanlegur
borinn saman við ýmis Evrópulönd
sem enn skipta nemendum vandlega
eftir námsgetu á skólagerðir.
Áfangakerfið á Íslandi hefur þvert á
móti þótt nýstárlegt og auka á
sveigjanleika í námi samanborið við
önnur lönd. Námsval nemenda er
hins vegar of einsleitt og stærri hluti
hópsins streymir beint í bóknám til
stúdentsprófs en í nágranna-
löndunum.“
Þá segir í tilkynningunni að fram-
haldsskólanám á Íslandi sé nem-
endum og fjölskyldum mjög kostn-
aðarsamt og því sé öðruvísi farið í
nágrannalöndunum. Þá tekur sam-
bandið undir orð Ársæls um þörf á
að hækka grunnlaun kennara, að
nýta mætti skólaárið betur og að
framhaldsskólakerfið sé fjársvelt.
Framhaldsskólar
ekki einsleitir