Akureyri - 17.10.2013, Síða 12

12 17. október 2013
Nefnd sem náði ekki að
skila verkefni sínu
Ekki náðist samstaða hjá nefnd
um mótun og stefnu lagninga jarð-
strengja sem hefur skilað skýrslu
til Alþingis. Ólafur Valsson, fulltrúi
landeigenda í nefndinni, lætur bóka
í skýrslunni að skortur á trúverð-
ugleika Landsnets hamli afgreiðslu. Í
sameiginlegri bókun fleiri aðila koma
svipuð sjónarmið fram.
Iðnaðar- og viðskiptaráðherra
leggur fram skýrsluna en mjög hef-
ur verið deilt um legu Blöndulínu
3 og hvort grafa eigi tiltekna hluta
hennar í jörð, vegna sjónmengunar
og hugsanlegrar truflunar á flugör-
yggi á Akureyri svo tvö dæmi séu
nefnd.
Þann 1. febrúar 2012 var á Al-
þingi samþykkt þingsályktunar-
tillaga þar sem iðnaðarráðherra, í
samráði við umhverfisráðherra,v-
ar falið að skipa nefnd sem átti að
móta stefnu um lagningu raflína í
jörð og þau sjónarmið kynnt sem
taka bæri mið af hverju sinni við
ákvarðanir þar um. Í greinargerð
með þingsályktunartillögunni kem-
ur fram að á undanförnum árum
hafi orkuframleiðsla á Íslandi auk-
ist mjög og að jafnframt hafi kom-
ið fram gagnrýni á neikvæð um-
hverfisáhrif hennar. Nefndin skilaði
áfangaskýrslu 24. september 2012
og lokaskýrslu til ráðherra þann 11.
febrúar 2013.
SAMSTAÐA UM FJÖGUR ATRIÐI
Í skýrslu nefndarinnar eru settar
fram tillögur er varða breytingar á
fyrirkomulagi við undirbúning fram-
kvæmda í raforkuflutningskerfinu.
Eftirfarandi fjögur meginatriði eru
þar tilgreind sem allir nefndarmenn
voru sammála um:
1. Breyta vinnuferli í kringum
kerfisáætlun og innleiða þriðju
raforkutilskipun ESB og sjónar-
mið hennar varðandi kerfisáætl-
un hér á landi í íslensk lög.
2. Setja fram valkostagreiningu
fyrir einstakar framkvæmdir.
3. Setja fram almenn viðmið um
hvenær jarðstrengur skuli valinn
umfram línu, þrátt fyrir kostn-
aðarauka og aðrar grundvallar-
reglur.
4. Leggja aukna áherslu á rann-
sóknir, bæði umhverfisrannsókn-
ir og hagfræði- og kostnaðar-
greiningar.
Gunnar Svavarsson nefndarfor-
maður segir í sérbókun að nefndin
hafi ekki náð á starfstíma sínum
að leggja fram eina beina tillögu
um nákvæma stefnu eðavinnutil-
högun um það hvenær jarðstrengur
eða loftlína skuli valin við flutning
eða dreifingu á rafmagni. Megin-
tillögurnar fjórar séu þó mikilvæg-
ur áfangi á þeirri leið en leyfisferli
sveitarfélaga séu í ákveðinni sjálf-
heldu.
LANDVERND HARMAR
Fulltrúi Landverndar, Guðmundur
Ingi Guðbrandsson, lýsir vonbrigð-
um í sinni bókun: „Ég harma að ekki
náðist samstaða í nefndinni um það
mikilvæga atriði að lagning raflína
(jarðstrengja, loftlína og sæstrengja)
verði tekin fyrir í 3. áfanga ramma-
áætlunar um vernd og orkunýtingu
landsvæða. Flutningskerfin eru hluti
virkjana og þær verða ekki reknar
án þeirra. Raflínur, sérlega á háu
spennustigi, hafa mikil áhrif á um-
hverfi sitt og eru órjúfanlegur hluti
af því heildarmati sem fara þarf
fram á áhrifum virkjanahugmynda
á náttúru- og menningarminjar,
ferðaþjónustu og útivist, landslag
og landslagsheildir.“
Landsnet lýsir einnig von-
brigðum en á öðrum forsendum:
„Umræður í nefndinni hafa verið
jákvæðar og um margt uppbyggi-
legar. Það eru þó vonbrigði að
nefndin hefur ekki skilað neinum
beinum niðurstöðum sem taka af-
stöðu til umfangs jarðstrengja á
hæstu spennustigum í ljósi þeirra
áhrifa sem vænta má á gjaldskrá
almennings og atvinnufyrirtækja.
Staða Landsnets við undirbúning
verkefna í náinni framtíð er því
óbreytt. Hagsmunaaðilar um allt
land hafa horft til nefndarinnar
um svör, en samkvæmt þeirri skýr-
slu sem nefndin skilar af sér eru
hagsmunaaðilar litlu nær. Nefndin
hefur því ekki skilað því verkefni
sem henni var falið,“ segir fulltrúi
Landsnets, Þórður Guðmundsson,
forstjóri.
TRÚVERÐUGLEIKI GAGNRÝNDUR
Hörðust gagnrýni á Landsnet kem-
ur fram frá Ólafi Valssyni, fulltrúa
landeigenda. Hann gagnrýnir trú-
verðugleika Landsnets: „Ég harma
að ekki hafi í starfi nefndarinn-
ar verið reynt að nálgast gögn um
áreiðanleika þeirra kostnaðarupp-
lýsinga sem flutningsfyrirtækið held-
ur á lofti um háspennulínur í jörð
á 220kV. Flutningsfyrirtækið, sem
eitt fyrirtækja hefur sérleyfi á þessu
sviði, hefur ítrekað sett fram í opin-
berrri umræðu og í samskiptum við
einstök sveitarfélög og landeigend-
ur (einnig eftir að forstjóri þess
settist í nefndina f.h. fyrirtækisins
í nóvember 2012) villandi upplýs-
ingar um kostnaðarmun á loftlínum
og jarðstrengjum. Í fundargerð fyrri
nefndar kemur fram að fyrirtækið
hafi gefið upplýsingar um að kostn-
aður væri 6-8 faldur við að leggja
jarðstreng.
Órökstuddar upplýsingar um
kostnað hafa og komið frá fyrir-
tækinu á opinberum vettvangi, m.a
í tengslum við þverun Eyjafjarðar
við Akureyrarflugvöll. Bæjarfulltrúi
í Vogum greindi nýlega í fjölmiðl-
um frá fullyrðingum fyrirtækisins
á fundi með fulltrúum sveitarfé-
lagsins um 6-7 faldan mun. Í ný-
legu bréfi lögmanns fyrirtækisins
til landeiganda í Vogum er fullyrt að
kostnaðarmunurinn sé 5-9 faldur.
Fullyrðingarnar eru ekki studdar
gögnum,“ segir í bókun Ólafs.
Ólafur segir að í umfjöllun
nefndarinnar hafi fulltrúi Sambands
íslenskra sveitarfélaga lagt fram
gögn er sýndu að á síðasta ári var
tekinn í notkun 220kV jarðstrengur
í Danmörku (svokallaður
Anholtsstrengur) og hafi stofn-
kostnaður á kílómetra reynst
einungis um 1.5 sinnum hærri en
áætlaður kostnaður 220kV loftlínu
í áætlunum Landsnets um Blöndu-
línu 3. „Þrátt fyrir allt ofangreint
hefur fulltrúi flutningsfyrirtækisins
ekki lagt fyrir nefndina nein gögn
og útreikninga sem að baki full-
yrðingunum kynnu að standa. Allt
þetta hefði átt að gefa nefndinni
tilefni til að láta fara fram óháða
rannsókn á kostnaðarupplýsingum
flutningsfyrirtækisins.“
MIKILVÆGI ÓHÁÐS AÐILA
Í sameiginlegri bókun Bændasam-
taka Íslands, landeigenda, Land-
verndar, Neytendasamtakanna og
Sambands íslenskra sveitarfélaga
segir í skýrslunni: „Við stöndum að
skýrslu meirihluta nefndarinnar
með þeirri athugasemd að við telj-
um að svo tillagan um svokallaða
valkostaskýrslu megi að fullu ná
tilgangi sínum, hefði þurft að koma
fram ráðagerð um að skýrslan og
þau gögn sem að baki henni liggja
yrðu
yfirfarin af óháðum skoðunar-
aðila. Ennfremur hefði þurft að
auka skýrleika fyrirhugaðs kynn-
ingarferlis með því að lýsa betur
samráðinu, sem jafnframt væri
undir atvinnuvega- og nýsköpun-
arráðherra, sem síðar staðfesti valið.
Umhverfis- og auðlindaráðuneytið
leggur áherslu á að flutningskerfi
raforku, þ.e. raflínur, jarðstrengir
og sæstrengir, verði viðfangsefni í
rammaáætlunar 3. áfanga. Að flutn-
ingskerfi raforku verði tekið fyrir
í rammaáætlun er í samræmi við
nefndarálit meirihluta umhverf-
is- og samgöngunefndar Alþingis
um tillögu til þingsályktunar um
áætlun um vernd og orkunýtingu
landsvæða.“
HÓPURINN SEM REYNDI
AÐ NÁ SÁTT
Í nefndinni áttu eftirfarandi sæti:
Gunnar Svavarsson, fyrrverandi
alþingismaður, formaður, Bryndís
Skúladóttir, forstöðumaður um-
hverfismála, tilnefnd af Samtökum
Atvinnulífsins,
Guðmundur Ingi Guðbrandsson,
framkvæmdastjóri Landverndar,
tilnefndur af Landvernd, Guðríð-
ur Þorvarðardóttir, sérfræðingur,
umhverfis- og auðlindaráðuneyti,
tilnefnd af umhverfis- og auðlinda-
ráðherra, Ólafur R. Dýrmundsson,
landnýtingarráðunautur, tilnefndur
af Bændasamtökum Íslands,Ólafur
Valsson, dýralæknir, tilnefndur af
landeigendum á áhrifasvæði fyr-
irhugaðra
línulagna (Blöndulínu og SV-
línu), Ómar Örn Ingólfsson, verk-
fræðingur, tilnefndur af atvinnu-
vega- og nýsköpunarráðherra,
Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson,
framkvæmdastjóri Atvinnuþró-
unarfélags Eyjafjarðar,
tilnefndur af Sambandi ís-
lenskra sveitarfélaga og Þóra
Guðmundsdóttir, varaformaður
Neytendasamtakanna, tilnefnd af
Neytendasamtökunum. a
TRÚVERÐUGLEIKI LANDSNETS OG ýmsar yfirlýsingar sem sagðar eru órökstuddar frá ríkisstofnuninni er m.a. til umfjöllunar í nýrri skýrslu.