Morgunblaðið - 08.09.2014, Qupperneq 12

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 8. SEPTEMBER 2014
VIÐTAL
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Bati og sigur á þeim sjúkdómi sem
alkóhólismi er verður alltaf lang-
hlaup. Framfarirnar eru þó miklar.
Vísindaleg þekking lækna og ann-
arra á einkennum sjúkdómsins
verður æ meiri og slíkt skilar sér út
í meðferðarstarfið sjálft, sem er í
föstum skorðum en stöðugri þróun.
Allir geta fengið hjálp og batahorfur
eru góðar miðað við að um krón-
ískan sjúkdóm sé að ræða. Persónu-
leg geta og félagslegur stuðningur
eru mikilvægir þættir þegar horft
er til árangurs af meðferðinni,“ seg-
ir Karl S. Gunnarsson, dagskrár-
stjóri SÁÁ á Staðarfelli í Dölum.
Á þessu ári munu nærri 400
karlar koma að Staðarfelli í áfengis-
og vímuefnameðferð. Starfsemi
SÁA í gamla húsmæðraskólanum á
Fellsströndinni hófst árið 1980 og á
þeim árum sem síðan eru liðin hafa
um 12.400 sjúklingar verið innrit-
aðir. Fyrstu 20 ár starfseminnar á
Staðarfelli var meðferðin þar bæði
fyrir karla og konur, en um alda-
mótin var sú breyting gerð að nú
eru þar aðeins teknir inn karlar
undir 55 ára aldri.
„Nei, ég get ekki sagt að sjúk-
lingahópurinn hafi breyst að neinu
marki síðustu árin, til dæmis að
hingað komi menn sem eru verr á
vegi staddir en áður. Hins vegar er-
um við oft að fá hingað mjög ungt
fólk, oft niður í alveg 16-17 ára en
annars má segja að hópurinn hér
endurspegli allt litróf samfélagsins,“
segir Karl.
Engin hvíldarinnlögn
Gangurinn í starfsemi SÁÁ er
sá að fólk sem hefur misst tök á
neyslu sinni og þarf hjálp kemur
fyrst á Vog. Meðferðin þar er 10
dagar og sé ástæða talin til tekur
við framhaldsmeðferð á Staðarfelli.
Hún er fyrir karla að 55 ára aldri, er
fjórar vikur og á hverjum tíma eru
32 til 34 manns á staðnum.
Starfsmenn SÁÁ á Staðarfelli
eru sjö talsins; dagskrárstjóri, fjórir
ráðgjafar og tveir í eldhúsi. Og það
er í mörg horn að líta því meðferð er
engin hvíldarinnlögn. Mannskap-
urinn er ræstur klukkan 7.20 í
hafragrautinn og þegar morgunmat
sleppir tekur við þétt dagskrá með
hópastarfi, fyrirlestrum, einka-
viðtölum, verkefnavinnu og AA-
fundum. Útivera, gönguferðir sem
koma blóðinu á hreyfingu og skila
súrefni í lungun eru einnig mik-
ilvægur þáttur í endurhæfingunni.
Þá sinna sjúklingar ýmsum hús-
verkum og því sem til fellur. Iðja er
auðnu móðir og sú reglufesta sem
verkum fylgir er hluti af bataferl-
inu.
Inngripið kemur fljótt
„Staðsetningin er mikill kostur
fyrir þessa starfsemi. Hér er langt í
Endurkoma í meðferð
er aldrei tapleikur
 Um 400 karlar á ári í framhaldsmeðferð á Staðarfelli
Morgunblaðið/Eggert
Meðferð Rakel Birgisdóttir er ráðgjafi og Karl S. Gunnarsson er dagskrárstjóri á Staðarfelli þangað sem um 400
manns koma á hverju ári til þess að fá hjálp við sjúkdómi sínum og margir komast fljótt á beinu brautina.
Hólmarar fá ristil-
speglun í boði Lions
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Öllum íbúum Stykkishólms og
Helgafellssveitar, sem eru 55 ára á
árinu, er boðið upp á ókeypis ristil-
speglun. Um er að ræða samstarfs-
verkefni Lionsklúbbs Stykkis-
hólms, Lionsklúbbsins Hörpu og
Heilbrigðisstofnunar Vesturlands
og mun það standa yfir næstu fimm
árin. Í ár fengu því allir íbúar svæð-
isins, sem eru fæddir árið 1959 boð
um skoðun, á næsta ári fólk fætt
1960 og svo framvegis. Um 15 íbú-
um svæðisins mun standa þetta til
boða á ári hverju „Fólk skráir sig
hjá Heilsugæslunni og við borgum
fyrir skoðunina,“ segir Gunnlaugur
Auðun Árnason, Lionsmaður í
Stykkishólmi.
Spurður hvers vegna fólk á
þessum tiltekna aldri fái þetta til-
boð segir hann það vera vegna þess
að sjúkdómurinn komi gjarnan upp
á þessum aldri. „Samkvæmt upplýs-
ingum frá læknum er þá oft komin
fram byrjun á honum. Sjúkdómur-
inn hefur langa meðgöngu og með
því að skoða fólk snemma greinist
hann fyrr. Á milli 120 og 130 Ís-
lendingar látast úr ristilkrabba-
meini á hverju ári og það mætti
koma í veg fyrir hluta þeirra dauðs-
falla með skimun.“
Lúmskur gestur
Á vefsíðu Krabbameinsfélags-
ins segir að krabbamein í ristli og
endaþarmi sé eitt algengasta
krabbameinið hér á landi, um 7%
illkynja æxla. Þau eru meðal tíð-
ustu krabba-
meina sem grein-
ast hjá vest-
rænum þjóðum
og þriðja algeng-
asta dánarorsök
hjá krabbameins-
sjúklingum á Ís-
landi. Með skim-
un sé hægt að
lækka bæði ný-
gengi og dán-
artíðni. Þar segir líka að ristil-
krabbamein sé gjarnan kallað
„lúmskur gestur“, sjúkdómurinn
vaxi hægt og til að byrja með séu
engin einkenni.
Húsvíkingar fyrirmynd
Sjúkdómurinn er meira í
ákveðnum ættum, meðalaldur við
greiningu er um 70 ár og afar fáir
greinast ungir. Á hverju ári grein-
ast um 100 Íslendingar með ristil-
krabbamein og 30-40 með krabba-
mein í endaþarmi. Um 1.000 manns,
sem hafa fengið þessi krabbamein
eru á lífi hér á landi. Einkennin eru
fjölþætt samkvæmt vefsíðu Krabba-
meinsfélagsins, en þau helstu eru
þreyta, breyttar hægðavenjur og
uppþemba.
Gunnlaugur segir fyrirmynd-
ina að verkefninu sótta til Lions-
klúbbs Húsavíkur. „Okkur leist vel
á hugmyndina, að við gætum gert
gagn með þessum hætti. Þetta er
nokkuð ólíkt þeim verkefnum sem
við höfum unnið að áður, þetta er
fyrsta verkefnið sem tekur yfir
svona langt tímabil,“ segir Gunn-
laugur.
Morgunblaðið/Þorkell
Glaðir á góðri stundu Lionsmenn í Stykkishólmi á hinni árlegu bæjarhátíð
Dönskum dögum, en þeir eru þar með uppboð á ýmsum munum.
Gunnlaugur
Auðun Árnason
Óhætt mun að kalla sjávarútvegs-
fyrirtækið G. Run á Grundarfirði
draumafyrirtæki allra sjáv-
arbyggða á Íslandi. Það er ekki
aðeins helsti stólpinn og
vaxtarbroddurinn í at-
vinnulífi sveitarfélagsins
heldur er allur rekstur
þess miðaður við að
gagnast samfélaginu sem
best. „Við berum virðingu fyrir
umhverfi okkar og því samfélagi
sem við störfum í og leitumst við að
skapa starfsumhverfi sem laðar að
hæfa starfsmenn,“ segir í stefnu-
yfirlýsingu fyrirtækisins sem lesa
má á heimasíðu þess. Þetta eru
ekki orðin tóm því fyrirtækið
hefur markvisst leitast við að
sameina fjárhagslegan og
umhverfislegan ávinning,
með því að bæta nýtingu
hráefna, efna og orku sem
notuð eru í starfseminni. Það
hefur líka lagt áherslu á jöfn
tækifæri starfsfólks, óháð kyni,
aldri eða þjóðerni. Boðið er upp á
breytilegan vinnutíma og almennt
ekki unnið lengur en átta tíma á sól-
arhring þar sem því verður við kom-
ið, sem er einkum í landvinnslu og
netagerð.
G. Run stendur á gömlum merg.
Ræturnar eru útgerð stofnandans,
Guðmundar heitins Runólfssonar, en
hún hófst árið 1947 með einum litlum
trébát. Í núverandi mynd var fyr-
irtækið stofnað árið 1974 og efldist
mjög á tíunda áratugnum eftir að
það var sameinað frystihúsinu í bæn-
um með það að markmiði að byggja
upp öfluga bolfiskvinnslu. Síðan hef-
ur fyrirtækið vaxið og dafnað í hönd-
um fjölskyldunnar, sjö barna Guð-
mundar og eins frænda þeirra. Þar
vinna nú um níutíu manns. Á Grund-
arfirði eru alls rétt innan við 900 íbú-
ar.
Starfsemi G. Run er þríþætt, veið-
ar, landvinnsla og veiðarfæragerð.
Fyrirtækið gerir út tvö skip, minni
gerðir af skuttogurum. Þetta eru
Helga SH 135 og Hringur SH 153.
Þau eru með tíu manna áhöfn hvort.
Skipin sækja eingöngu karfa, þorsk,
Er burðarásinn
í atvinnulífinu
 Starfsemin miðast við að gagnast
samfélaginu á Grundarfirði sem best
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Útgerð Hringur SH, annar tveggja togara G. Run., í veiðiferð.
SNÆFELLSNES
OG DALIR2014
Á FERÐ UM
ÍSLAND
2014
Á FERÐ U
Í