Málfríður - 15.10.2014, Síða 8

Pétur: En er þessi gífurlega breidd í forsendum nem-
enda í framhaldsskólum hér okkur ekki líka Þrándur
í Götu?
Hafdís: Vissulega. En breiddin vinnur ekki gegn því
að nemendur taki frumkvæði. Tökum dæmi af nem-
endum sem hafa ekki staðist grunnskólapróf. Er þá
viturlegt að endurtaka staglið úr grunnskóla sem þeir
gáfust upp fyrir? Til þess að þeir fari að læra verður
að nota allt öðruvísi aðferðir og kenna námsaðferðir.
Til að vinna með svona breiðan hóp þarf miklu meiri
kennslufræðilega þekkingu, og þess vegna verður að
efla kennslufræðiþekkingu framhaldsskólakennara.
Það er mjög brýnt.
Að lokum
Pétur: Þú segir að það hafi verið mikil gróska þegar
STÍL byrjaði. Hvernig finnst þér hlutirnir hafi þróast
síðan?
Hafdís: Nú hef ég ekki komið nálægt starfi STÍL í mörg
ár, en hitt veit ég að það hefur farið mikil orka í það
undanfarin ár að halda kennslustundum tungumál-
anna inni. Þriðja málið hefur verið í miklum mótbyr.
Og merkilegt er að það skuli bara þurfa þrjá til fjóra
áfanga í ensku.
Það var framfaraskref að enska varð fyrsta tungu-
málið, en ég vil helst líka að danska fari alfarið upp
í framhaldsskóla vegna þess að sú danska sem við
komum til með að nota er í framhaldsnáminu, í stjórn-
sýslunni, á ráðstefnum og málþingum, og það er ekki
orðaforði sem við kennum 14 ára börnum. Það að börn
eiga svo miklu betur með að læra tungumál er mjög
umdeilt, og það á fyrst og fremst við um framburðinn.
Það gagnast manni ekki við að lesa þykka stjórnsýslu-
skýrslu á dönsku, norsku eða sænsku að vera fær um
að panta sér pylsu í pylsuvagni.
Pétur: Lokaorð?
Hafdís: Ég hef verið gæfusöm að hafa fengið að vinna
með öllu þessu unga fólki sem hefur gefið mér svo
mikið og ég hef lært svo mikið af.
glíma við, hvernig hægt sé að láta nemendur vinna
með tungumálið utan kennslustunda. Án þess verður
enginn nógu góður í tungumáli — og þeir eru ekki
nógu öruggir, ekki heldur í ensku, því að það sem
þeir heyra utan kennslustunda er ekki í samræmi við
það sem þeir þurfa að gera þegar þeir koma í háskóla.
Pétur: En er það ekki staðreynd að skólinn tekur æ
minna rými í huga nemenda?
Hafdís: Jú, en greinar líða mismikið fyrir þetta.
Tungumál og stærðfræði eru greinar sem verður að
vinna með stöðugt og yfir tíma, það sem ég kalla færni-
greinar. Það er ekki hægt að ná stærðfræði ef þú ætlar
bara að reikna í tíma.
Í meistaranáminu átti ég m.a. að kenna íslensku og
skrifa um reynslu mína og „nemendur mínir“ reynslu
sína af kennslunni. Einn nemandi var langbestur og
var jafnvel farinn að tala pínulítið. Hvert var leyndar-
málið að baki því? Hann sagði: „Ég var alltaf að æfa
mig.“ Bauð mér alltaf góðan daginn á íslensku og sett-
ist alltaf hjá mér í hádeginu og spurði sífellt: „Hvað
heitir þetta?“
Að ná taki á tungumáli er æfing, og aftur æfing. En
til þess þarf frumkvæði nemandans. Það er það sem
mig langar að sjá. Meira frumkvæði nemanda, að þeir
hafi meira um námið að segja. Það held ég sé leiðin til
að fá þá til að vinna meira, að þeir ráði meira um það
hvað þeir fást við, það sem er kallað learner autonomy.
En hitt á óskalistanum er að við vinnum meira
með námsaðferðir, tölum við nemendur um hvernig
þeir ætla að læra hlutina, kennum aðferðirnar við að
læra. Ég vona að þetta sé það sem við erum að þróast
í að gera meira. —Partur af því er námsmatið vegna
þess að ef nemendur fá að ráða námsmatinu meira og
hvernig þeir undirbúa sig undir það, þá segja fræðin
að það auki námshvatann og námsgleðina og fái þá til
að vinna meira.
Ég held að lykillinn að framförum sé að veita og
krefjast meira frumkvæðis af nemendum. Samkvæmt
rannsóknum mínum þá bíða nemendur nú bara eftir
því að verða mataðir, og þeir vilja láta mata sig.
8 MÁLFRÍÐUR