Fréttir - Eyjafréttir - 13.07.2000, Blaðsíða 17

Fimmtudagur 13. júlí 2000
Fréttir
17
Fimm ára afmæli DlS-verkefnisins á íslandi -130 stúdentar hafa heimsótt Eyjar:
Lifandi auglýsingaskilti
-þegar þau koma heim til sín, segir Guðrún Lárusdóttir verkefnisstjóri hjá
Endurmenntunarstofnun Hl, en hún stýrir framkvæmdinni
STÚDENTARNIR eru ánægðir með viðtökur og aðstæöur til vísindaiðkunar í Eyjum. F.v. Amber,
Brian, Kelly og Angela.
GUÐRÚN: Á þessu ári hafa verið nemendur úr um það bil tuttugu
háskólum og mætti nefna stúdenta frá Harvard, Stanford, Duke
University, Carlton University, þannig að nemendur í þessum
námskeiðum eru frá öllum helstu toppháskólum Bandaríkjanna.
Á þriðjudaginn í síðustu
viku kom hópur 38 stúdenta
á aldrinum 19 til 24 ára til
Eyja en hópurinn vann að
ýmsum rannsóknaverk-
efnum í Eyjum.
Nemendumir em í fyrri
hluta háskólanáms, ýmist í
líffræði eða jarðfræði en
heimsókn þeirra er liður í
samstarfi Kaupmanna-
hafnarháskóla og Endur-
menntunarstofnunar
Háskóla íslands hér á landi
og kennt er við DIS
verkefnið.
Góð auglýsing
Þeir aðilar sem tengjast faglegri hlið
málsins hér á landi eru líffræði- og
jarðfræðiskor Háskóla Islands en í
Vestmannaeyjum em það Rannsókna-
setur HÍ, Náttúmstofa Suðurlands og
Hafró. Að þessu samstarfi koma Guð-
rún Lámsdóttir verkefnisstjóri hjá
Endurmenntunarstofnun HÍ og stýrir
hún framkvæmdinni. Kennsla í
líffræðihlutanum er í höndum Frið-
þjófs Ámasonar og Þorbjargar
Valldísar Kristjánsdóttur, en í
jarðfræðihlutanum er kennslan í
höndum Bjöms Harðarsonar, Ólafs
Hilmarssonar og Jakobs Þórs
Hilmarssonar, í Eyjum era það Páll
Marvin Jónsson, Armann Höskulds-
son og Jóhann Friðriksson. Þetta er í
fimmta skipti sem slíkur nemenda-
hópur kemur til íslands og á þessum
fimm ámm hafa komið um 130
stúdentar á vegum DIS til Islands.
„Þessir 130 stúdentar jafngilda því
130 auglýsingaskiltum um öll Banda-
ríkin og verður að teljast nokkuð gott,“
sagði Guðrún.
Guðrún segir að samstarfsverkefni
þessara aðila byggi á sex vikna
fyrirlestram ýmissa prófessora og
fræðimanna. „Fyrstu vikuna em fýrir-
lestrar í Reykjavík, þá er viku
vinnuferð um Suðurland allt að Höfn,
síðan er vika í bænum þar sem fluttir
em fyrirlestrar og minni verkefni
unnin, þá er farin ferð til Eyja sem
hefur verið undirbúin vel og stendur í
eina viku.“
Guðrún segir að mikil áhersla sé
lögð á akademísk vinnubrögð og
rökhugsun. „Þeim er kennt að setja
fram tilgátur, útbúa vinnuáætlun og
framkvæma hana á vettvangi og vinna
úr gögnum sem aflað hefur verið. Að
þessu loknu skrifa þeir ritgerðir og
flytja fýrirlestra, þegar þeir koma aftur
til Reykjavíkur. Að síðustu taka
nemendumir svo próf úr því efni sem
farið hefur verið yfir.“
Velja sjálfir verkefni
Hvemig em verkefnin valin sem
nemendumir fá?
„Krakkamir velja verkefnin sjálf.
Ferðin um Suðurlandið er meðal
annars nýtt til þess að kynnast
vatnalíffræði, sjávarlíffræði, fugla-
fræði, grasafræði, jarðvegsfræði og
helstu þáttum verklegrar líffræði. I
jarðfræðinni kynnast þau helstu
þáttum eins og bergfræði, eldfjalla-
fræði, jarðskjálftafræði, kristallaffæði
og svo framvegis. Að lokinni
Suðurlandsferðinni notuðu nemend-
umir, með aðstoð kennaranna, fyrshi
dagana í bænum þar á eftir til þess að
ákveða verkefnin. Þetta er því aldrei
mötun, því að krakkamir finna sjálf
áhugaverð verkefni.“
Hefur stundum reynst erfitt að finna
verkefni?
„Já að sjálfsögðu hefur svo verið,
vegna þess að nemendumir hafa aldrei
komið til Eyja. Við reynum því að
kynna og útskýra fyrir þeim hvað
eyjamar hafa upp á að bjóða. En
yfirleitt hefur valið gengið mjög vel.
Einnig hafa kennaramir sjálfir hug-
myndabanka að fleiri verkefnum ef í
harðbakka slær.“
Guðrún segir að nemendumir komi
aðallega frá Bandaríkjunum, því
þangað beinist markaðssóknin. „Það
er DIS sem markaðssetur þessi nám-
skeið og þeir hafa sótt á þann stóra
markað sem er í Bandaríkjunum. Á
þessu ári hafa verið nemendur úr um
það bil tuttugu háskólum og mætti
nefna stúdenta frá Harvard, Stanford,
Duke University, Carlton University,
þannig að nemendur í þessum
námskeiðum em frá öllum helstu
toppháskólum Bandaríkjanna. En í
ferðinni núna em einnig nemendur frá
Japan. Við höfum einnig í haft nem-
endur frá Indlandi, Kanada, Dan-
mörku, Skotlandi og Frakklandi."
Heim með stóran part af
íslandi
Koma nemendumir endumærðir frá
íslandi?
„Þeir koma að minnsta kosti þreyttir,
en endurnærðir líka og taka með sér
stóran part af íslandi."
Guðrún segir að dæmi sé um að
nemendur hafi haldið áfram verk-
efttum sem þeir byijuðu með á Islandi.
„Eg er nú í sambandi við megnið af
þessum krökkum enn þá og fer sjálf á
haustin til Bandaríkjanna til að kynna
námskeiðin í háskólum í Bandaríkj-
unum. Á þessum ferðum hef ég hitt
marga þessara nemenda og hef fundið
að þeir eiga mjög sterkar rætur til
Islands. Örfáir nemendur hafa komið
aftur til íslands í heimsókn og vilji er
hjá mörgum til þess að koma aftur.
Nokkrir nemendur sem hafa farið í
doktorsnám hafa viljað gera verkefni
sem tengjast Islandi, en þar sem við
erum ekki með fullmótað doktorsnám
í þessum greinum við Háskóla Islands
hefur þetta verið erfitt, en unnið hefur
verið að lausn þeirra mála.
Var bökuð afmæliskaka og blásið á
kerti í tilefni af fimm ára afmælinu?
„Nei það hefur ekki verið gert enn þá,
en við höldum upp á afmælið í lok
námskeiðsins,“ sagði Guðrún að
lokum.
Könnuðu tengsl heilsu og
árstíða
Angela Clausen frá Minnesota, Kelly
Kyanko frá Ohio, Brian Carlson frá
Minnesota og Amber Botros frá
Kansas em háskólastúdentar frá
Bandaríkjunum og taka þátt í DIS
verkefninu í ár. Þau em að vinna að
verkefni sem snýst um andlegt og
líkamlegt heilsufar fólks á norðurhveli
jarðar og hvort hugsanlega sé hægt að
tengja það við ólíkar árstíðir, skamm-
degið og langar sumamætur á
norðurhveli jarðar.
Angela segir að heilsufarsvandamál
af þessu tagi geti hugsanlega verið
margvísleg. „Við emm þama að tala
um svefnmynstur, neyslumynstur og
svo framvegis eftir því hvaða árstíð er.
Á norðurhveli era miklar andstæður
birtu eftir því hvaða árstíð er og okkur
langar að kanna hvort slíkt móti á
einhvem hátt líf og hegðunarmynstur
fólks. Við vitum að sjálfsögðu ekki
hver útkoman verður, en við emm
spennt að sjá hvað rannsóknin leiðir í
ljós.“
Efnaskipti, hormónar og
ársstíðaskipti
Kelly segir að kenningar séu uppi um
að ákveðin efnaskipti/hormóna-
breytingar eigi sér stað í líkamanum
sem tengd hafi verið árstíðaskiptum.
„Við vitum þó ekki til þess að það hafi
verið rannsakað sérstaklega."
Hvemig stóð á því að þið fenguð
áhuga á þessum málum?
„Reyndar var það Kelly sem átti
hugmyndina að því að skoða þetta
nánar og fara út í umhverfisþætti sem
hafa hugsanlega bein áhrif á manninn.
Reyndar kom upp hugmynd að skoða
áhrif eldgosa á fólk, en okkur fannst
vera til nóg af rannsóknum um það
efni.“
Brian segir að nemendumir, sem
em staddir í Eyjum núna, vinni að
mörgum ólíkum verkefnum. „Þetta
verkefni er líklega eitt af tveimur sem
snýr beint að fólki og áhrifum
umhverfsins á það.“ Og Kelly bætir
við: „Þessi hópur hefur áhuga á
mannlegu heilbrigði, en svo eru aðrir
sem hafa meiri áhuga á dýralífinu og
náttúmvísindum án beinna áhrifa á
fólk sem sl£kt.“
Sjálfstæðir og bjartsýnir
Þau segja að þó verkið sé unnið í
Eyjum þá megi sjá hliðstæð áhrif
birtunnar í öllum norðlægum löndum,
þar sem mikill munur er dags og nætur
eftir árstíma. „Samfélagið hér er mjög
fámennt og eftir að hafa talað við fólk
vegna rannsóknarinnar virðist okkur
eyjaskeggjar mjög sjálfstæðir og
bjartsýnir. Fólk hér virðist líka þurfa
að leggja mjög hart að sér í vinnu.“
Þau segja að vegna þess að sam-
félagið hér sé eyjasamfélag, sé
auðveldara að gera rannsókn eins og
þessa. „Við útbjuggum spurninga-
lista, sem við báðum fólk um að svara
og það hefur gengið ágætlega, einnig
höfum við fengið fólk í viðtöl. Héma
tala líka allir sama tungumálið,
auðvelt er að fara um, og stutt í allar
áttir, ef svo má segja. Þess vegna er
líka auðveldara að sjá ýmsar til-
hneigingar hjá fólki, vegna þess hve
samfélagið er einsleitt. Hópurinn
kemur til með að kynna verkefnið og
niðurstöður þess f lok námskeiðsins
svo það er nauðsynlegt fyrir okkur að
afla sem haldbestra uppiýsinga. Við
munum svo vinna úr niðurstöðum
spumingalistanna og það verður
gaman að sjá hvað kemur út úr þeim
þætti, en að lokum vonumst við til að
fá einhvetja heildarmynd, sem hægt er
að byggja eitthvað á. Þessi könnun
mun þó ekki verða birt opinberlega."
Þau segja að viðbrögð fólks við
könnuninni hafi almennt verið
jákvæð. „Sumir tóku sér langan tíma
á meðan aðrir hespuðu þessu af á einni
eða tveimur mínútum. Nú og svo
voru einhverjir sem neituðu að vera
með og höfðu neikvæða afstöðu til
kannana af þessu tagi. En spum-
ingamar em mjög almenns eðlis.“
Mun það verða hluti af verkefninu
hvemig fólk brást við spuminga-
listanum?
,dá, auðvitað gæti það haft ein-
hverjar vísbendingar. Margir svömðu
líka á staðnum, eftir að hafa litið yfir
spumingamar og sögðu að ekkert af
því sem spurt væri um ætti við það,“
sagði þessi glaðlegi og áhugasami
rannsóknahópur að lokum.