Fréttir - Eyjafréttir - 23.01.2003, Qupperneq 11

Fimmtudagur 23. janúar 2003
Fréttir
11
FJÖLSKYLDAN átti eftir að stækka, Marý, Aðalheiður, Gunnar Bergur, Sigfríð og
Runi.
FJÓRIR ættliðir, Marý, Sigfríð, Anna Guðrún Hallvarðsdóttir og Aðalheiður
Jónsdóttir. Myndin er tekin í gosinu.
Hraðfrystistöðinni. Það tók mig sólar-
hring að ná saman hópi fimm hraustra
manna sem voru til í slaginn. Auk mín
vom í hópnum Sveinn Pálmason.
Sverrir Sveinsson, Sveinbjöm Svein-
bjömsson og Antoni Carrera sem var
frá Spáni. Við fengum passa sem veitti
okkur aðgang að Vestmannaeyjum.
Við flugum út þar sem Ami Johnsen
tók á móti okkur og keyrði okkur á
traktorskenu niður í Edinborg, verbúð
sem Hraðfrystistöðin átti. Þar bjugg-
um við meðan stætt var,“ segir Runi.
Það var ekki auðvelt verk að ná
tækjunum út úr Hraðinu og þeir fóra
ekki hefðbundnar leiðir þegar kom að
því að koma flökunarvélunum út.
„Þær vom á efstu hæðinni þar sem
vom stórir gluggar. Við settum vír á
milli glugganna og rifum þannig
vegginn út í heilu lagi. Þá fengum við
krana sem hífði vélamar niður. Þetta
var ægileg vinna og ekki alltaf hættu-
laus. Einn morguninn þegar við
komum til vinnu var hálfs annars
metra öskulag á þakinu. Það brakaði
og brast j öllu, þakið var að hrynja yftr
okkur. Ég hringdi í Patton, Svein
Eiríksson slökkviliðsstjóra á
Keflavíkurflugvelli, og eftir fimm
mínútur vom mættir 100 hermenn
sem voru ekki nema einn eða tvo
klukkutíma að hreinsa af þakinu.“
Gerðu sér ekki grein fyrir
hættunni
Það gekk á ýmsu og tilveran eins og
þeir upplifðu hana í Vestmannaeyjum
veturinn 1973 var svo lítið ýkt. „Eina
nóttina vöknuðum við við mikinn gný
frá gosinu og bjarma sem lýsti upp
austurgluggann sem ekki hafði verið
neglt fýrir. Það var mikið öskufall
þessa nótt og einn steinn braut rúðu í
glugganum og þá fór askan að koma
inn á gólf. Við vomm orðnir hálf-
rænulausir af vöku og vinnu og
gerðum okkur enga grein fyrir því
hvað var að gerast. Tókum við skáp
sem þama var og settum fýrir glugg-
ann og héldum áfram að sofa.
Klukkan sex um morguninn er
hurðinni sparkað upp og við vaktir og
beðnir um að koma okkur út, þá var
allt húsið orðið fullt af reyk frá
brennandi húsum í nágrenninu."
Nætumar urðu ekki fleiri í Edin-
borginni og fluttu þeir upp á Illuga-
götu í hús Sigurlaugar og Sigutjóns.
„Við héldum áfram að bjarga tækjum
úr Hraðinu og gekk vel miðað við
aðstæður. Að sjálfsögðu vomm við á
launum en fengum aldrei svo mikið
sem takk fyrir ómakið. Það var líka
skelfilegt að á meðan menn unnu
hörðum höndum við að bjarga því
sem hægt var vom aðrir hér til þess
eins að maka krókinn fyrir sjálfan
sig,“ segir Runi á sinn snyrtilega hátt
þegar hann er að lýsa þjófum sem hér
vom á ferðinni.
Matur bara fyrir toppana
Þeir vom í fæði í ísfélaginu en heldur
fannst þeim kostur orðinn einhæfur.
Þeir fréttu af betra og fjölbreyttara
fæði á Hótel HB. „Við mættum og
vomm í röðinni en ekki komumst við
alla leið, var vísað frá áður en við
komumst í kræsingamar. En ekki
fómm við alveg tómhentir því á gang-
inum vora þessir fínu lögregluhjálmar
sem við sáum strax að vom miklu
betri en rauðu plasthjálmamir okkar.
Við skiptum á sléttu og skildum
hjálmana okkar eftir. Maturinn á HB
var bara fyrir toppana og þeir fengu
allar rjómabollumar sem sendar vom
út í Eyjar á bolludaginn. En þama var
líka selt tóbak og gosdrykkir sem
fékkst ekki nema gegn framvísun
(bevís). Ég mundi eftir bevísblokk
niður í Hraði og hana notuðum við
óspart.“
Frystiklefar frystihúsana vom
matarkistur bæjarbúa á þessum tíma
og það nýttu þeir sér. Náðu þeir í
stóran pott og fylltu af sviðum sem
þeir gerðu góð skil. „Þetta gerðum við
einu sinni eða tvisvar til auka fjöl-
breytnina í mat þó kartöflur og rófur
vantaði. Þegar svo kom að því að þvo
nærfötin var þessi sami pottur notaður
í suðuna."
Þorrablótið
Þeir lentu líka á frægu þorrablóti sem
haldið var í Höllinni. „Það þótti ótækt
að eiga ekkert vín en þá kom Ámi
Johnsen til sögunnar. Hann bað okkur
að koma með sér út í Banka þar sem
vom stæður af vodka. Þar tókum við
nokkra kassa, settum eina flösku á
hvert borð sem nægði til þess að menn
náðu því að verða söngglaðir. Þetta
varð síðasta uppákoman í Höllinni því
stuttu seinna kom gasið sem lagðist
yfir miðbæinn,“ segir Runi.
I góðu yfírlæti í Reykjavík
Á meðan dvaldi Marý í Reykjavík og
Iætur hún ekki illa af dvölinni þar. „Ég
fór ekkert að vinna og hafði það bara
gott með mína fimm ára stelpu og
ömmu sem þá var 85 ára. Mamma
fékk vinnu í Hagkaup hálfan daginn.
Ég hafði lengi verið á leiðinni í
Kirkjukórinn og þegar ég hitti organ-
istann í Klúbbnum ákvað ég að mæta
á æfingu. Sungum við á ýmsum
stöðum þetta sumar þar sem Vest-
manneyinga var að finna. Það gaf mér
mjög mikið. Þegar ég*kom til Eyja
fann ég að við höfðum misst mjög
sérstakt samfélag, fólkið sem bjó á
Kirkjubæjunum. I Kirkjukórnum fann
ég nýtt samfélag og það hef ég átt þau
þrjátíu ár sem ég hef verið í kómum,“
segir Marý.
Ekki var lífið þó á fastalandinu ein-
tómur dans á rósum og eins furðulegt
og það er, fundu Eyjamenn fýrir óvild
landa sinna og líka öfund þar sem því
var jafnvel haldið fram að þeir fengju
allt frítt.
Alltaf ákveðin í að flytja
aftur til Eyja
En var aldrei vafi í hugum Marý og
Runa að flytja á ný til Eyja? „Nei. Þó
var okkur úthlutað húsi í Breiðholt-
inu,“ segja þau bæði og Runi heldur
áfram. „Við komum okkur inn í hóp-
inn sem byggði á Dverghamrinum en
ég var ekki ánægður með hvemig það
gekk og tókst að koma mér út. Marý
hafði séð hús, sem búið var að grafa
frá að einhverju leyti en það leit ekki
vel út, fullt af ösku og gufan stóð upp
af því.“
Þetta var húsið við Stóragerði 8 sem
hefur verið heimili þeirra frá árinu
1974. Runi og Marý náðu að skoða
skipulag hússins með því að skríða inn
á vikurbinginn og í framhaldi af því
ákváðu þau að kaupa húsið. „Við
keyptum húsið í desember 1974 og
fluttum inn þann 27. júlí 1975 sem
var í vikunni fyrir þjóðhátíð," segir
Marý.
Eftir að öllum vélum og tækjum
hafði verið bjargað úr Hraðfrysti-
stöðinni byrjaði Runi hjá Viðlagasjóði
og var þar á meðan sjóðurinn starfaði
í Eyjum. Nú vinnur hann hjá Steypu-
stöðinni.
Það hefur verið farið yfir víðan völl
í uppritjun á gosinu sem kom upp á
hlaðinu hjá þeim Marý og Runa en
hafa þau aldrei óttast að sagan
endurtaki sig? „Við hugsum aldrei út
í gosið og höfum aldrei verið hrædd.
Ekki einu sinni ístórajarðskjálftanum
sumarið 2000. Við fylgdumst með
Surtseyjargosinu og fannst það rosa-
gaman. Tíu ámm sfðar kemur gos upp
á Heimaey. Við töpuðum á því eins og
svo margir aðrir, hjá okkur skipti
þetta einhverjum milljónum. Áhrifin
vom líka sterk og sem dæmi get ég
nefnt þegar skepnum á Kirkjubæ var
lógað. Það þurfti leyfi til að lóga
skepnunum sem var fáránlegt. Kýmar
höfðu ekki verið mjólkaðar í tvö mál
þegar leyfið loks barst. Ég hélt að
amma myndi deyja þegar skepnurnar
vom sýndar í sjónvarpinu. Þama þurfti
hún lækni í fyrsta og eina skiptið þó
hún yrði yfir 100 ára gömul. Hún tók
tvær róandi töflur um nóttina og svo
ekki söguna meir. Um vorið sagði sú
gamla, „Við förum út og byggjum
eyjuna okkar á ný,“ sagði Marý að
lokum og Iátum við þessi orð ömmu
hennar verða þau síðustu í þessu
viðtali.
omar@eyjafrettir. is
ELDFELLIÐ er þarna farið að taka á sig þá mynd sem við könnumst við. Ljósmynd Guðmundur Sigfússon.