Fréttir - Eyjafréttir - 29.05.2003, Blaðsíða 17

Fimmtudagur 29. maí 2003
Fréttir
17
Aðalskipulag Vestmannaeyja - Gosminjar:
Uppgröftur húsa undirbúinn
í aðalskipulagi Vestmannaeyja-
bæjar, annarri tillögu, segir að
Eyjanienn hafi lagt nokkuð upp úr
því að varðveita gosminjar sem eru
ýmsar, auk sjálfs Eldfells og
hraunsins. Þannig megi sjá brotin
hús og sliguð af hrauni, sem standa
í hraunkantinum og vitna um
ofurkraft náttúruaflanna og van-
mátt mannsins í hamtorum gos-
tímans.
Þessi hús hafa verið látin standa af
ráðnum hug og em á svæðinu frá
mótum Heimagötu og Vestmanna-
brautar við Jaðar og niður að
Grafarholti við Kirkjuveg. Ennfremur
em enn hús undir vikuröxlinni austan
við bæinn. Þessi hús stóðu við
Kirkjubæjarbraut, Búastaðabraut og
Suðurveg. Hugmyndir hafa komið
fram um að vemda þessar gosminjar
með ákvæðum í aðalskipulagi, hverf-
isvemd.
í tillögu undir heitinu Menning og
menningarminjar 5.3.6 segir: „f skóg-
ræktarsvæði í brekkunni austan við
austurbæinn verði hverfisvemdar-
svæði þar sem grafin verða út hús úr
vikurskriðunni frá því í gosinu 1973.
Hverfisverndin á við útgrafin hús.
Útgröfturinn fari fram í samstarfi
Byggðasafns Vestmannaeyja og Fom-
leifavemdar ríkisins, að almenningi
gefist tækifæri til þess að sjá og
fylgjast með honum.“
Skipulagið er unnið af Teiknistofu
PZ ehf. og í viðtali við Pál Zóphó-
níasson byggingatæknifræðing kom
fram að í enda á Kirkjubæjarbraut séu
tvö til þrjú hús sem líklega em
uppistandandi. Hins vegar veit enginn
í hvemig ástandi húsin em. Við
Búastaðabraut em mörg hús undir
sem hægt er að komast að á auðveldan
hátt. Annað tveggja er að fara inn um
þröngan stíg frá götunni eða fara upp
á hrygginn og grafa þá leið niður.
Tillaga aðalskipulagsins miðar að
því að verkefnið verði í umsjá
Byggðasafnsins og Fomleifavemdar
rikisins. Samkvæmt lögum skal bera
tillögur aðalskipulags undir Fornleifa-
vemd og leita umsagnar þeirra. í bréfi
frá Agnesi Stefánsdóttur, deildarstjóra
Fomleifavemdar ríkisins, dagsettu 19.
mars 2003 koma fram ábendingar og
vísanir í reglur sem gilda um friðlýstar
fomleifar. Þar segir m.a. „Að lokum
vill Fomleifavemd ríkisins lýsa
ánægju sinni með þá hugmynd að
gera gosminjum hátt undir höfði í
Vestmannaeyjum. Þó þarna sé ekki
um fomleifar að ræða samkvæmt
skilgreiningu þjóðminjalaga er þetta
mikilvægur hluti af sögu Eyjanna sem
vert er að varðveita og gera aðgengi-
legt. Fomleifavemd ríkisins er fús til
samstarfs um nánari útfærslu þessarar
hugmyndar.
Verkefnið gæti fiokkast undir
átaksverkefni í umsjá Byggðasafnsins.
Leitað yrði eftir styrkjum til sjóða sem
fara með fomleifarannsóknir og einnig
mætti hugsa sér að áhugamannafélög
styrki verkefnið. Uppgröfturinn yrði
langtímaverkefni, þar verði spjallarar
með skóflur og hjólbörur sem vinni
við mokstur og taki á móti skólafólki
og ferðamönnum. Meginverkefni
þeirra verður að grafa ofan af gos-
minjum og kynna gosið og gos-
minjamar.
Hins vegar þarf að undirbúa verkið
vel og vanda til þess. Gera þarf áætlun
um hvernig að því skuli staðið, hafa
samband við fyrri eigendur og kynna
málið fyrir nágrönnum. Mikilvægt er
að húsin, sem verða grafin upp, spilli
ekki umhverfi þeirra húsa sem eru í
nágrenninu. Hugsanlega má grafa
göng inn í vikurkantinn frá götu eða
ofan frá þannig að gosminjamar sjáist
ekki fyrr en þangað er komið. Einnig
þarf að gera deiliskipulag fyrir svæðið
með tillili til ferðamanna, hvort hægt
sé að tengja það með göngustígum og
hvar hægt verði að leggja bílum og
rútum.
Nanna Askelsdóttir, forstöðumaður
Safnahúss sagði að sér litist vel á
hugmyndina og Hlíf Gylfadóttir,
safnvörður Byggðasafnsins er sama
sinnis. „Mér finnst hugmyndin góð að
mörgu leyti og vildi gjarnan sjá hana
komast í framkvæmd. Við emm alltaf
að leita að munum og minjum tengd-
um gosinu ekki síst núna þegar þrjátíu
ár eru liðin frá upphafi þess,“ sagði
Hlíf.
gudbjorg @ eyjafrettir. is
KORT af svæðinu en kassarnir sýna hvar hús er að finna undir vikri og
hrauni. Þau sem eru næst knntinum, fyrir miðju á myndinni, koma helst
til greina.
Heimsins stærsta GLOBE merki varð til á náttúruvísindadegi grunnskólanna:
Nemendur lásu í skýin og á umhverfishitamælinn
Náttúruvísindadagur grunnskól-
anna var haldinn hátíðlegur á
mánudag í tengslum við vinnu
nemenda að GLOBE-verkefninu
sem byggir fyrst og fremst á um-
hverfismennt og upplýsingatækni.
Elín Yngvadóttir, deildarstjóri í
Hamarsskóla, sem tók þátt í að skipu-
leggja náttúmvísindadaginn, segir níu
kennara hafa hist vikulega í vetur auk
þess sem fleiri komu að undirbún-
ingnum undir lokin t.d. við þýðingar á
greiningarlyklum.
„Síðustu vikur hefur hópurinn hist
oftar og mikil vinna liggur að baki
degi sem þessum. Þetta var í fyrsta
skipti sem dagur sem þessi er haldinn
á Islandi en hann á sér hliðstæður
erlendis og hafa kennarar og
nemendur úr Bamaskólanum tekið
þátt í slíkum GLOBE-leikum.
Dagurinn var óvenju viðamikill þar
sem fengist var við fleiri en eitt af-
markað verkefni. Nemendur könnuðu
gróðurþekju á Heimaey, fengust við
náttúmvísindaverkefni í stöðvavinnu,
gróðursettu plöntur og settu að lokum
heimsmet með því að setja upp
heimsins stærsta GLOBE- rnerki,"
segir Elín.
Dagurinn hófst á því að Ingi
Sigurðsson, bæjarstjóri, og Jóhann
Guðjónsson. yfirmaður GLOBE á
fslandi, ávörpuðu samkomuna. Eftir
það var bömunum raðað í hópa og
unnið við gróðurþekjumælingar víðs
vegar um Eyjuna. „Svæðin vom valin
út frá einsleitum svæðum af gervi-
hnattamyndum en þær sýna eyjuna í
misjöfnum litum og hlutverk nem-
endanna var að athuga fyrir hvaða
gróður hver litur stendur. Þau fengu í
hendumar greiningarlykil og fundu út
frá honum númer fyrir sitt svæði en
svæði þarf að vera 90 x 90 metrar að
stærð til þess að skilgreinast sem sér
svæði.“
Því næst tóku við GL0BE leikar en
nemendahópamir ásamt leiðtogum
sem komu úr 9. og 8. bekkjum fóm á
milli tíu stöðva og leystu ýmsar
þrautir tengdar náttúmfræði og
GLOBE.
Nemendur lásu í skýin á himninum
og bám saman við skýjakort en
veðurblíðan var slík á mánudag að
nemendur töldu að helst mætti greina
grábliku og bliku þann daginn. Þá
mældu nemendur hitastig á heitu og
köldu vatni og lásu á umhverfis-
hitamælinn. Einnig spreyttu þeir sig á
mæla sýmstig á vökva, skoða fugla-
myndir og þekkja fuglahljóð af
segulbandi, ásamt því að greina hljóð,
liti og lykt í umhverfinu. A einni stöð
áttu nemendur að finna kennileiti í
Vestmannaeyjum af myndum og á
annarri að finna út hvaða plöntur vom
á myndum. Sömuleiðis áttu nemend-
ur að finna týndan hlut með GPS-
tæki, framkvæma hæðarmælingar og
finna út eðlismassa efna. Sérstaklega
var skemmtilegt að fylgjast með
krökkunum leysa verkefnin sem
tengdust þeirra nánasta umhverfi.
Því næst hélt hópurinn inn í
Heijólfsdal þar sem síegið var upp
heljarinnar grillveislu sem var vel sótt
í veðurblíðunni af nemendum, kenn-
umm og foreldmm. „Foreldrafélög
gmnnskólanna aðstoðuðu við grill-
veisluna en undirbúningur fyrir hana
var í höndum undirbúningskenn-
aranna. Allur ágóði af grillveislunni
rennur í ferðasjóði skólanna. En
kostnaður við að taka þátt í GLOBE-
leikum erlendis er mikill en kostn-
aðurinn við daginn var fjármagnaður
með styrkjum fyrirtækja. Margir
foreldrar létu sjá sig f Herjólfsdal og
nokkrir tóku þátt allan daginn. Mikil
stemning var í dalnum og þegar flest
var vom eitthvað á þriðja þúsund
manns þar. Með því að fá svo marga
foreldra til liðs við okkur var einu af
markmiðum dagsins náð. Við
tengjum á skemmtilegan hátt heimili
og skóla og opnum skólana fyrir
FORELDRAR og börn voru samankomin í Herjólfsdal á vísindadegi, á þriðja þúsund manns.
bæjarbúum," segir Elín.
Tæplega átta hundmð böm röðuðu
sér síðan upp og mynduðu GLOBE
merkið og áreiðanlegt að mikil vinna
og skipulagning hefur legið þar að
baki. „GLOBE-merkið var f 786
bútum, það var annars dýrasti liður
dagsins en það kostaði á annað
hundrað þúsund krónur. Leikskóla-
böm af Rauðagerði hjálpuðu til og
héldu á nokkmm bútum. Við í
undirbúningshópnum vomm mjög
ánægðar með daginn og viljum þakka
öllum þeim sem unnu að því að gera
daginn eins góðan og raun bar vitni,
kærlega fyrir samvinnuna," segir Elín
að lokum.
MARGT var í boði á vísindadeginum í Herjólfsdal.