Fréttir - Eyjafréttir - 26.05.2005, Síða 11

Fréttir / Fimmtudagur 26. maí 2005
11
MUSTERIÐ sjálft en þangað fá aðeins innvígðir mormónar að koma inn.
Þvi næst lá leiðin til Provo sem er
hundrað þúsund manna háskólabær
með þijátíu þúsund nemendum. „Við
fengum að skoða skólann en við
keyrðum um svæðið á golfbíl því
háskólasvæðið er svo stórt. Þama er
listasafn og mikið lagt upp úr íþrótt-
um eins og í mörgum háskólum í
Bandaríkjunum. Richard Johnson er
aðstoðarrektor háskólans og við hitt-
um hann en forfaðir hans er Samúel
Bjamason, einn fyrstu íslensku land-
nemanna. Þama er mikið menningar-
og menntasetur og þegar við vorum
þama var sýning í gangi sem tengist
menningu Miðjarðarhafsins.“
Steinunn og Páll heimsóttu hljóm-
leikahöllina í Tabemacle sem er
heimsfræg fyrir sérstakan arkitektúr.
„Mormónakórinn ffægi hefúr að-
stöðu í höllinni en með honum syngja
á milli tvö og þijú hundmð manns og
talið er að hljómleikahöllin búi yfir
einum besta hljómburði sem þekkist í
veröldinni. Það var frábært að koma
inn í þessa höll sem er mjög sérstæð
og auðvitað stórkostlegt að hlýða á
kórinn,“ segir Steinunn og Páll tekur
undir það.
Auk þess heimsóttu hjónin lista-
safnið í Springville sem Brent
Haymond var stjómarformaður fýrir.
„Það var líka skemmtileg uppákoma
að lenda í ekta amerískri skrúðgöngu,
„parade,, þar sem við sátum á stólum
við vegakantinn og sáum hvert at-
riðið af öðm fara hjá í klukkutíma en
fyrr um morguninn borðuðum við
morgunmat á slökkvistöðinni sem
var liður í fjáröflun slökkviliðsins.
Þetta var mjög „léttur" morgunmatur,
ekta sýrópspönnukökur."
Mikið sjálfboðcistarf
Steinunn segir að það hafí komið
henni mjög á óvart hversu fólk var
tilbúið að leggja sig ffam til
sjálfboðastarfa. „Það er litið á það
sem heiður ef þú er beðinn um að
sinna ákveðnum verkum í þágu
kirkjunnar," segir Steinunn. Páll
bætir því við að hver fjölskylda
kappkosti að koma a.m.k. einu bami
sínu í trúboð og ber allan kostnað af
því.
„Þar af leiðandi er byrjað að leggja
fyrir í trúboðssjóð fljótlega eftir að
bömin fæðast. Stelpur sinna slíku
starfl í átján mánuði en strákar í tvö
ár og þess ber að geta að trúboðamir
ráða engu um það hvert þeir em
sendir,“ segir Páll.
Mormónar em líka með alþjóðlegt
hjálparstarf og taka að sér ákveðin
svæði í ákveðnum löndum. „Þeir em
með mjög stóra skemmu í Salt Lake
City, sem við skoðuðum þar sem þeir
safha saman vömm frá fýrirtækjum
og endumýta og laga fatnað til að
senda áffam. Þeir útbúa m.a. til
skólapakka og í þeim er allt sem
nemandi þarf við upphaf skólagöngu.
Til dæmis vom mjög smart skóla-
töskur sem höfðu verið saumaðar úr
áklæði sem þeir höfðu fengið gefins
ffá flugfélagi sem lét skipta um
áklæði á farþegaþotu. Þeir senda til
dæmis pakka til vanþróaðra landa
sem mæður fá í hendumar ætlaða
ungbömum og í þeim er húfa,
bleyjur, snuð, sótthreinsiefhi o.s.ffv,"
segir Steinunn. Þau segja fjölda
manns vinna við þetta starf og eina
fólkið sem fær laun em innflytjendur
sem em að læra málið og þannig er
því hjálpað til að aðlagast samfé-
laginu í Utah. Auk þess að sinna
alþjólegu hjálparstarfí veita mor-
mónar félagsaðstoð innan kirkjunnar.
Þeir em með verslanir, en þau skoð-
uðu eina slíka, þar sem bágstaddir
geta komið eftir tilvísun ffá prestum
og fengið mat og föt gefins.
Steinunn og Páll notuðu ferðina til
að ferðast og skoða svæðið. Sáu þau
m.a. Miklagljúfur, stórkostlega
þjóðgarða í Utah og vemdarsvæði
indíána. Var landslagið oft eins og í
kvikmynd með John Wayne.
„Héldum við oft að hann kæmi fýrir
homið með öskrandi indíána á
hælunum,“ sögðu þau í lokin.
Ferðin var því bæði ffæðandi og
skemmtileg og þau hlakka mikið til
að fara aftur út í sumar. Stór hópur
heldur af stað ffá íslandi til að vera
við hátíðahöldin 23. og 26. júní en
þau ætla að ferðast á eigin vegum
eins og síðasta sumar.
TVÆR ungar stúlkur á Islendingadegi í gömlum kjólum.
dóttir ffá Kirkjubæ í Vestmanna-
eyjum og Helga Jónsdóttir ffá Ytra
Klasbarða í Landeyjum.
Samúel fæddist á Rangárvöllum
1823 en tólf ára gamall fluttist hann
ásamt Margréti móður sinni til Vest-
mannaeyja. Þau bjuggu fýrst hjá
Sigurði Jónssyni og Sesselju Helga-
dóttur í Miðhúsum. Margrét giffist
síðar Guðmundi Guðmundssyni sem
kenndur var við Jónshús síðar Hlíðar-
hús. Samúel gekk að eiga Margréti
Gísladóttur, alnöfnu móður sinnar,
1848, en hún var fædd 1822 að Velli
í Hvolshreppi og fluttist tveggja ára
gömul til Eyja með föður sínum sem
þá var orðin ekkjumaður með ung
böm.
Samúel og Margrét vom bæði harð-
dugleg og Samúel aflamaður mikill.
Þau fengu ábúð á einni Kirkju-
bæjaijörðinni og gekk búskapurinn
vel. Samúel hneigðist til drykkju-
skapar og mun hann sjálfúr hafa haft
miklar áhyggjur af því. Talið er að
það hafi átt sinn þátt í því að hann
gekk í Mormónakirkjuna en þar var
mikil áhersla lögð á bindindi. Stuttu
eftir að hann tók Mormónatrú sigr-
aðist hann á vandmálinu en J.P.
Lorentzen skirði hann 3. júní 1853 og
vígði til prests 19. júní sama ár.
Fréttin um prestvígsluna olli miklum
úlfaþyt meðal embættismanna og
almennings í Eyjum. Voru Samúel og
Guðmundur kærðir og kallaðir til
yfirheyrslu en þeir félagar bentu á að
trúffelsi gilti í Danmörku og hlyti
slíkt einnig að gilda hér á Islandi.
Samúel lofaði samt sem áður að
hætta allri ffekari útbreiðslu
trúarinnar en það mun hafa ráðið
meiru að Samúel féll fýrir ffeistingum
Bakkusar stuttu eftir að hann tók
prestvígslu og fýrirgerði þannig rétti
sínum sem slíkur. Ekki er vitað til að
hann hafi bragðað vín eftir það.
Fyrirheitna landið
Það andaði heldur köldu til þeirra
sem tekið höfðu mormónatrú í Eyjum
og mun það hafa ráðið nokkuð um
afstöðu þeirra um að flytja sem fýrst
til Utah. Samúel og Margrét lögðu af
stað ffá Vestmannaeyjum sumarið
1854 en fýrsti áfangastaðurinn var
Kaupmannahöfn. Með þeim í för var
Helga Jónsdóttir ffá Ytra Klasbarða í
Landeyjum, fædd 1814 en fluttist
tvítug til Vestmannaeyja og átti lengi
heima í Gvendarhúsi. Síðla árs slóg-
ust þau í for með dönskum Utah-
förum og héldu til Liverpool á Engl-
andi. Það var lagt af stað 7. janúar og
komu þau til New Orleans 23. febr-
úar, þaðan var haldið til Missisippi og
hópurinn kom til St. Louis í Mossouri
7. mars. Erfíðasti hluti ferðarinnar var
eftir en það var gangan alla leið til
Salt Lake City en á áfangastað
komust þau 7. september 1855.
Ferðalagið tók því 13 mánuði en ekki
náðu allir ferðalangamir leiðarenda
enda ferðalagið mjög erfitt.
Samúel og Margét gerðu stutt stopp í
Salt Lake City en settust að í Spanish
Fork og þar komu þau sér vel fýrir.
Bringam Young spámaður vildi hins
vegar að landnám yrði hafið sem
víðast og þau urðu að flytjast til
Wayne Conty í suðaustur Utah en
svæðið var einstaklega harðbýlt.
Margrét og Samúel höfðu eignast tvö
böm á Islandi en misstu þau bæði á
unga aldri og varð ekki fleiri bama
auðið.
Reynslan var því sár, einkum fýrir
Margréti en eina dóttur átti Samúel
þó í Eyjum, án aðstoðar Margrétar,
eins og það er orðað, en hún varð eftir
í Eyjum 1854 og fluttist með
dönskum manni sínum til Utah 1871.
Fjölkvæni var í hávegum haft í Utah
og Samúel lét ekki sitt eftir liggja og
giftist danskri stúlku 1861 og
eignaðist með henni ellefú böm.
Engar sögur fara af því hvemig
Margréti leið en Samúel lést 1890,
67 ára að aldri en Margrét lést 1914
rúmlega níræð.
Grét á skipsfjöl
Helga Jónsdóttir, samferðarkona
þeirra, giftist Þórði Diðrikssyni 1858.
Þórður lagði af stað frá Eyjum til
Utah 1855 en bróðir hans var Ámi í
Stakkagerði. Sagan segir að Þórður
hafi verið lofaður Önnu Guðlaugs-
dóttur sem þá var ung og glæsileg
stúlka. Þórður var mikill dugnaðar-
maður og komst til metorða úti og
varð síðar biskup. Þórður og Helga
eignuðust ekki böm en hún var 14
árum eldri en hann. Hann gekk
einnig að eiga danska konu, Mary
Jacobsen 1866 og þriðja kona hans
var íslensk, Rannveig Jónsdóttir, en
hana gekk hann að eiga 1880. Þær átti
báðar böm með honum.
Samkomulag Helgu og Þórðar mun
þó alla tíð hafa verið gott.
Árið 1857 fór 12 manna hópur frá
Eyjum þ.á.m. Loftur Jónsson, frá Þor-
laugargerði og Anna Guðlaugsdóttir,
unnusta Þórðar. Þegar hún ætlaði að
stíga á skipsfjöl í Liverpool átti hún
ekki nægjanlegt fé til fararinnar. Jón
Jónsson stjúpsonur Lofts bauðst þá
til að hjálpa henni ef hún vildi verða
eiginkona hans. Vom þau gefin í
hjónaband á leiðinni vestur um haf
og sagði Anna frá því síðar að aldrei
hafi hún grátið meira á ævi sinni, eins
og þann dag.
Jón og Anna eignuðust a.m.k. átta
böm en þau skildu þegar Jón tók sér
miklu yngri konu Ingibjörgu Sigríði
Jónsdóttur 1877. Ingibjörg og Jón
eignuðust fimm böm en Ingibjörg
lifði mann sinn og lést 1941.
Heimild: Kristján Róbertsson.1987.
Gekk égyfirsjó og land. Saga þeirra
Islendinga sem leituðu Sionar á
jörðu. Akureyri.