Fréttablaðið - 06.06.2013, Blaðsíða 33

FIMMTUDAGUR 6. júní 2013 | SKOÐUN | 33
Á fyrstu árum nýrrar
aldar efndi Evrópuskrif-
stofa Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunarinnar til
nokkurra málþinga um
framtíðarþróun heil-
brigðismála. Í Madr-
íd var fjallað um við-
brögð við heilbrigðisvá
árið 2003, í Reykjavík
var umræðuefnið upp-
lýsingamiðlun í neyðar-
ástandi árið 2004, í
Erpfen dorf í Austurríki
var sjónum beint að öryggi sjúk-
linga árið 2005, í Amsterdam
var viðfangsefnið almennings-
þátttaka í ákvörðunum um heil-
brigðismál árið 2006 og í Kaup-
mannahöfn var viðbúnaður gegn
heimsinflúensu á dagskrá árið
2007.
Almenningsþátttaka
Þessi málþing voru mikilvægir
viðburðir sem veittu sérhverju
aðildarríki WHO í Evrópu tæki-
færi til að bera sig saman við
önnur ríki í álfunni. Á fundin-
um í Amsterdam kom greini-
lega fram að við stjórnun heil-
brigðismála síðustu áratugi 20.
aldar og á fyrsta áratug þess-
arar aldar í Evrópu hafi víðast
verið lögð áhersla á að tryggja
þátttöku hins almenna borgara
í bæði einstaklingsbundnum og
samfélagslegum ákvörðunum
um heilbrigðismál. Þannig hafi
rödd almennings heyrst meira
en áður, sjúklingar fengið upp-
lýsingar um hvers konar þjón-
usta væri í boði á hverjum stað
og fulltrúum starfsmanna, sem
og íbúum nærliggjandi byggðar-
laga, verið tryggt sæti í stjórnum
heilbrigðis stofnana.
Réttindi sjúklinga
Á fundinum í Amster-
dam árið 2006 gerði ég
grein fyrir því að líkt
og annars staðar í Evr-
ópu hefði almennings-
þátttaka í stjórnun heil-
brigðisstofnana á Íslandi
og starfsemi sjúklinga-
félaga farið vaxandi. Lög
um réttindi sjúklinga,
sem tóku gildi 1. júlí
1997, hefðu verið mikil-
vægur áfangi í að tryggja
aukin réttindi sjúklinga. Sjúk-
lingafélög og margvísleg önnur
frjáls félagasamtök gegndu jafn-
framt mikilvægu hlutverki í heil-
brigðisþjónustunni. Ekki aðeins
varðandi fjáröflun og tækjakaup,
heldur einnig hvað varðar ýmiss
konar stuðning við einstaka sjúk-
lingahópa. Það vakti því nokkra
athygli þegar fram kom á mál-
þinginu að stjórnir flestra sjúkra-
húsa og heilsugæslustöðva á
Íslandi hefðu þá nýlega, eða árið
2003, verið lagðar niður. Þátttak-
endur í málþinginu töldu að slíkt
kynni ekki góðri lukku að stýra.
Framkvæmdastjórnir taka yfir
Í framhaldi af samþykkt nýrra
laga á Íslandi um heilbrigðis-
þjónustu nr. 40/2007 leystu
framkvæmdastjórnir heilbrigð-
isstofnana endanlega af hólmi
hinar hefðbundnu stjórnir stóru
sjúkrahúsanna. Hinar eigin-
legu stjórnir heilbrigðisstofnana
ganga nú undir nafninu fram-
kvæmdastjórn og í þeim eiga
sæti forstjóri, framkvæmda-
stjóri lækninga og framkvæmda-
stjóri hjúkrunar og eftir atvikum
aðrir faglegir yfirmenn. Fram-
kvæmdastjórnunum er nú nán-
ast í sjálfsvald sett að boða til
upplýsinga- og samráðsfunda
með starfsmönnum, auk þess
sem þeim er aðeins ætlað að leit-
ast við að upplýsa sveitastjórnir
og notendur heilbrigðisþjónustu
í viðkomandi umdæmi um starf-
semi stofnunarinnar. Ekki fer
miklum sögum af slíkum fund-
um.
Heimatilbúinn vandi?
Í ljósi þessara staðreynda vakn-
ar óhjákvæmilega sú spurning
hvort krísan sem íslenska heil-
brigðiskerfið hefur gengið í gegn-
um hin síðustu ár sé ekki að ein-
hverju leyti heimatilbúinn vandi.
Niðurskurður á fjárveitingum
hefur vissulega sett allri starf-
semi tilteknar skorður en á sama
tíma hafa heilbrigðisþjónust-
unni ekki verið sett nægjanlega
metnaðarfull markmið eða pólit-
ísk umfjöllun um málefni henn-
ar staðið undir nafni. Enginn
alþingismaður eða fulltrúi hinna
pólitísku flokka á lengur sæti í
stjórnum heilbrigðisstofnananna,
enda hafa þær vikið fyrir hinum
svonefndu framkvæmdastjórnum
á hverjum stað. Full trúar starfs-
manna og sveitarfélaga hafa
heldur ekki lengur beinan
aðgang að stjórnun stofnan anna.
Þær raddir fagfólks, sjúklinga
og almennings sem Alþjóða-
heilbrigðismálastofnunin lýsti
eftir á fyrsta áratug þessarar
aldar eru þagnaðar hér á landi.
Raddirnar eru þagnaðar
➜ Þær raddir fagfólks,
sjúklinga og almennings
sem Alþjóðaheilbrigðismála-
stofnunin lýsti eftir á fyrsta
áratug þessarar aldar eru
þagnaðar hér á landi.
HEILBRIGÐIS-
MÁL
Ingimar
Einarsson
félags- og stjórn-
málafræðingur
Sjáðu
Steingrím Inga
segja frá
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
5
8
18
1
Vertu í sterkara sambandi
með Snjallpakka!
Snjallpakkinn er frábær áskriftarleið þar sem þú
færð SMS, gagna magn og innifaldar mínútur sem
gilda í farsíma og heimasíma óháð kerfi.
Með Snjallpakka og Núllinu talar fjölskyldan
saman fyrir 0 kr. þótt mínúturnar séu búnar.
300 mín. | 300 SMS | 300 MB
SNJALLPAKKI SNJALLPAKKI
3.490 kr./mán.
300
500 mín. | 500 SMS | 500 MB
4.990 kr./mán.
500
7.990 kr./mán.
1000 1500
10.990 kr./mán.
SNJALLPAKKI SNJALLPAKKI
1000 mín. | 1000 SMS | 1000 MB
3G aukakort í 12 mán.
1500 mín. | 1500 SMS | 1500 MB
3G aukakort í 12 mán.
Kynntu þér Snjallpakka nánar á siminn.is
SUMARGLAÐNINGUR!
3 GB og 3000 SMS á mánuði fylgja
öllum Snjallpökkum til 31. ágúst.
Ótrúlegt
úrval íbúða til sölu
eða leigu!
STÆRSTI
HÚSNÆÐISVEFUR
LANDSINS