Fréttablaðið - 12.07.2013, Blaðsíða 16

12. júlí 2013 FÖSTUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is, Sigríður Björg Tómasdóttir, sigridur@frettabladid.is HELGAREFNI: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is
VÍSIR: Kristján Hjálmarsson, kristjan@visir.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
FRÁ DEGI
TIL DAGS
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
F
réttablaðið fjallaði í gær um þá staðreynd að engar sér-
stakar hæfiskröfur eru gerðar til þeirra sem Alþingi kýs
í bankaráð Seðlabanka Íslands.
Flestir nýkjörinna bankaráðsmanna uppfylla, alltént
við fyrstu sýn, þau hæfisskilyrði sem gerð eru til
stjórnarmanna í fjármálafyrirtækjum en á því er undantekning;
menntun og reynsla varaþingmannsins Björns Vals Gíslasonar
uppfyllir engan veginn þær
kröfur. Margir þeirra sem setið
hafa í bankaráðinu undanfarin
ár hafa heldur ekki uppfyllt slík
skilyrði.
Ómar H. Kristmundsson,
prófessor í stjórnmálafræði við
Háskóla Íslands, sagði í samtali
við blaðið að það væri „fullkom-
lega eðlilegt“ að þeir sem sætu
í bankaráði Seðlabankans uppfylltu sömu kröfur og gerðar væru
til þeirra sem sitja í stjórnum fjármálafyrirtækja.
Ómar sagðist telja að skýringuna á því að ekki væru gerðar
sömu kröfur mætti hugsanlega rekja til þess að lögin um Seðla-
bankann væru frá 2001, en kröfur til stjórnenda fjármálafyrir-
tækja hefðu verið hertar á síðasta kjörtímabili. Þess vegna ætti
að stefna að því að gera sams konar kröfur við endurskoðun laga
um Seðlabankann, en fram að því ættu alþingismenn að miða við
reglur um fjármálafyrirtæki þegar þeir veldu fólk í bankaráðið.
Þessar mismunandi kröfur skjóta þó einmitt ekki sízt skökku
við vegna þess að síðasta ríkisstjórn beitti sér fyrir breytingu
á lögum um Seðlabankann til þess að tryggja faglegri ráðningu
bankastjóra hans og taka fyrir ráðningar flokksgæðinga sem
höfðu tíðkazt áratugum saman. Þá hefði að sjálfsögðu átt að
gera í leiðinni sömu kröfur til stjórnarmanna og gerðar eru í
öðrum fjármálastofnunum. Það er ekkert óeðlilegt við að þeir
séu flokkspólitískt valdir eins og fulltrúar í öðrum stjórnum sem
þingið kýs, en þeir þurfa að hafa hæfni og þekkingu til að sinna
þeim störfum sem þeir eru valdir til.
Í greinargerð með frumvarpi til laga, sem hertu á hæfis-
skilyrðum stjórnarmanna í fjármálafyrirtækjum sagði: „Eru
lögð til þrengri og skýrari ákvæði um fjárhagsstöðu, menntun,
starfsreynslu og starfsferil stjórnarmanna og framkvæmda-
stjóra, auk þess sem gert er ráð fyrir að bæði stjórnarmenn sem
framkvæmdastjórar fari í sérstakt hæfismat hjá Fjármálaeftir-
litinu. Er það m.a. lagt til í tilefni af því að í frumvarpinu er víða
að finna ríkari kröfur til stjórnarmanna og að þeir geri sér fulla
grein fyrir þeirri persónulegu ábyrgð sem þeir bera á meðan þeir
sitja í stjórn.“
Það er meiriháttar þversögn í því fólgin að Alþingi skuli setja
slík lög um fjármálafyrirtæki, en láta hjá líða að gera sömu
kröfur til þeirra sem það skipar sjálft í bankaráð Seðlabankans.
Ekki sízt af því að bankinn fer með mikilvægt eftirlitshlutverk
gagnvart fjármálafyrirtækjunum og fjármálamarkaðnum í heild.
Það er óhætt að segja að bæði Seðlabankinn og Alþingi yrðu
trúverðugri ef þetta misræmi væri lagfært og sömu reglur látnar
gilda um Seðlabankann og aðrar fjármálastofnanir.
Engar hæfiskröfur til bankaráðsmanna í Seðlabanka:
Spurning um
trúverðugleika
Forseti Íslands skrifaði undir veiðigjalda-
lögin, þrátt fyrir 35 þúsund undirskriftir
um að gera það ekki. Það er að sjálfsögðu
hans ákvörðun og hann ber ábyrgð á
henni gagnvart þjóðinni.
Það sem vakti athygli mína voru ýmis
rök forsetans fyrir því að skrifa undir.
Þannig vísaði hann til þess að lítið málþóf
hefði verið í þinginu um málið og hafði
á orði að stemningin í samfélaginu væri
mun rólegri en þegar fjölmiðlalögin voru
til umræðu á sínum tíma.
Það er nokkuð til í þessu. Þingmenn
stjórnarandstöðunnar lögðust ekki í mál-
þóf út af veiðigjöldunum þó andstöðu
þeirra væri komið á framfæri með skýr-
um hætti. Undirskriftasöfnunin var að
frumkvæði tveggja einstaklinga sem mis-
bauð frumvarp sjávarútvegsráðherra.
Skipulögð félög eða hópar komu þar
hvergi nærri.
Sjávarútvegsmál hafa verið til umræðu
um langt árabil og almenningur hefur
upplýsta skoðun á deilumálum um þau.
Þetta á ekki síst við um þjóðareign á auð-
lindinni og að gjald skuli koma fyrir afnot
á henni. Mikil andstaða við frumvarp
sjávarútvegsráðherra byggist á réttlætis-
kennd, enda misbýður fólki að útgerðinni
í landinu skuli réttir um tíu milljarðar á
meðan frekari niðurskurður ríkisútgjalda
er boðaður. Þó engir væru útifundirnir
eða blysfarir á Bessastaði skyldi enginn
vanmeta þann kraft sem býr í réttlætis-
kennd almennings.
Einar Kristinn Guðfinnsson, nýkjörinn
forseti Alþingis, hefur varla verið mjög
ánægður með ummæli forseta Íslands.
Tafir voru engar á afgreiðslu veiðigjalda-
frumvarpsins og málið klárað með eðli-
legum hætti. Ef marka má rök forsetans
þá voru þetta mikil mistök af hálfu stjórn-
arandstöðunnar. 35 þúsund undirskriftir,
70% andstaða í skoðanakönnun og mál-
efnaleg umræða á Alþingi er greinilega
ekki nóg. Forsetinn saknaði málþófsins!
Forsætisráðherra kvartaði á dögunum
undan loftárásum stjórnarandstöðunnar.
Meintar loftárásir voru þó ekki annað en
eðlileg gagnrýni Alþingis á frumvörp og
tillögur ráðherra ríkisstjórnarinnar. Ef
marka má ummæli forseta Íslands þótti
honum lítið til þessara loftárása koma.
Ekki einu sinni málþóf í þriðju umræðu
um veiðigjaldafrumvarpið!
Loftárásir?
SJÁVAR-
ÚTVEGSMÁL
Sigríður Ingibjörg
Ingadóttir
þingkona
Samfylkingarinnar
➜ Meintar loftárásir voru þó ekki
annað en eðlileg gagnrýni Alþingis
á frumvörp og tillögur ráðherra
ríkisstjórnarinnar. Ef marka má um-
mæli forseta Íslands þótti honum
lítið til þessara loftárása koma.
Sáttin
Forystumönnum í stjórnmálum
verður tíðrætt um það þessa
dagana að nást þurfi sátt um hitt
og þetta. Forsetinn segir að sátt
sé nauðsynleg um sjávarútveg-
inn. Undir það tekur Sigurður
Ingi Jóhannsson sjávarútvegs-
ráðherra. Kristján Þór
Júlíusson heilbrigðis-
ráðherra kallaði í grein
í Morgunblaðinu í gær
eftir þjóðarsátt um
heilbrigðiskerfið. Þetta
er jákvætt. Sátt er góð.
Um sem flest. Hún
er alltént betri en
sundurlyndið.
Hvernig?
Það er hins vegar verra
að menn virðast litla hugmynd hafa
um það hvernig þessi allsherjarsátt
eigi að nást. Sigurður Ingi sagði í
Fréttablaðinu í fyrradag að for-
senda hennar væri aðallega sú
að samfélaginu væri komið
betur í skilning um það út á
hvað sjávarútvegur gengur. Í
sömu andrá og Kristján
Þór talar fyrir
þjóðarsáttinni
segir hann
að endur-
skipu-
leggja
þurfi
kerfið
og
byggja
það
upp á
nýjan leik. Gangi stjórnvöldum vel að
ná sátt um það.
Lægri skattar
Kristján segir að sátt þurfi líka
að nást um „skynsamlega for-
gangsröðun í ríkisfjármálum“,
sem þýðir væntanlega að
einhvers staðar þurfi að skera
meira niður en áður hefur
verið talað um til að betur
megi hlífa heilbrigðiskerf-
inu. Reyndar mætti líka
hugsa sér að sjálfstæðis-
menn lækkuðu bara
skatta aðeins meira en
þeir ætluðu að gera. Sam-
kvæmt þeirra kenningum
ættu tekjur ríkisins að
aukast við það.
stigur@frettabladid.is