Fréttablaðið - 11.02.2014, Blaðsíða 12

11. febrúar 2014 ÞRIÐJUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Álfrún Pálsdóttir alfrun@frettabladid.is VIÐSKIPTI: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is MENNING: Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is
DÆGURMÁL: Lilja Katrín Gunnarsdóttir liljakatrin@frettabladid.is VÍSIR: Kolbeinn Tumi Daðason, kolbeinntumi@visir.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
FRÁ DEGI
TIL DAGS
Friðrika
Benónýsdóttir
fridrikab@frettabladid.is
Skólastarf í leik-, grunn- og framhalds-
skólum hefur þurft að þola óvæginn nið-
urskurð eftir hrun og fyrir hrun kröfðu
stjórnvöld skólasamfélagið um aðhald og
sparnað í rekstri. Það er því ekki hægt
að segja að skólar hafi verið ofaldir af
því fjármagni sem þeim var úthlutað í
„góðærinu“. Störf kennara verða sífellt
flóknari og á þá bætast sífellt fleiri
skyldur. Hávær krafa er um árangur
og framfarir í skólastarfi en stjórnvöld
halda alltaf fastar og fastar um pyngj-
una.
Tvö nýleg dæmi benda til þess að
stjórnvöld hafi, og hafi lengi haft, rang-
ar áherslur í menntamálum. Um daginn
lýsti menntamálaráðherra því yfir að
hann vildi hækka laun framhaldsskóla-
kennara. Í fyrstu fagnaði ég, því það
er löngu orðið tímabært. En svo runnu
á mig tvær grímur. Til þess að hækka
laun þeirra ætlar hann að fækka þeim.
Annað dæmið eru leikskólasameining-
ar í Reykjavík. Þá fækkaði meirihluti
Samfylkingar og Besta flokks störf-
um leikskólastjóra í Reykjavík með því
að sameina leikskóla. Störf leikskóla-
kennara og -stjórnenda eru síður en svo
hálaunastörf og með aðgerðunum sendi
meirihlutinn köld skilaboð til einnar
mikilvægustu starfstéttar samfélags-
ins. Þessi afstaða stjórnvalda felur bæði
í sér skammsýni og virðingarleysi við
fræðslu- og umönnunarstörf.
Starf kennarans er margþætt. Fyrir
utan að miðla þekkingu og fræðslu taka
kennarar líka þátt í að móta og styrkja
félagsþroska, færni og velferð nem-
enda sinna. Kennsla er mannlegt fag og
árangurinn oft illmælanlegur. Það dylst
hins vegar engum, sem vill vita, að störf
kennara eru ein mikilvægasta atvinnu-
grein samfélagsins, sú arðbærasta og sú
sem skilar hvað mestri velferð til lengri
tíma litið, ef vel er að henni staðið. Með
því að fjárfesta í samfélagi velsældar
og framfara, þar sem börn fá athygli og
menntun við hæfi, þurfum við að lyfta
kennarastarfinu upp og veita kennur-
um faglegt frelsi. Við þurfum því fleiri
menntaða kennara á betri launum. Hve-
nær ætla stjórnvöld að átta sig á því?
Skammtað úr krepptum hnefa
MENNTUN
Líf Magneudóttir
fulltrúi VG í skóla-
og frístundaráði
Rvk.
➜ Störf kennara verða sífellt
fl óknari og á þá bætast sífellt fl eiri
skyldur. Hávær krafa er um árangur
og framfarir í skólastarfi en stjórn-
völd halda alltaf fastar og fastar um
pyngjuna.
B
orgarleikhússtjórinn er orðinn útvarpsstjóri og
þjóðleikhússtjórinn hættir í haust. Það eru því
breytingar framundan í báðum stóru leikhúsunum
og eðlilega er fólk farið að velta því fyrir sér hverj-
ir væru heppilegir kandídatar í djobbin. Ýmsir eru
nefndir, en það sem mesta athygli vekur er að þeir sem til
greina þykja koma þurfa helst að hafa menntun í menningar-
stjórnun, minna virðist skipta að þeir hafi listrænan metnað
eða hafi sýnt að þeim sé annt um endurnýjun og framþróun
íslensks leikhússlífs.
Á hinu bráðskemmtilega
vefriti Reykvélinni fóru fyrir
skemmstu fram umræður um
hverjir myndu hreppa hnossin
og þar var ríkjandi þessi til-
hneiging til að útiloka alla sem
ekki hafa MBA-gráðu, þótt
þátttakendur haldi því raunar
fram að það hafi verið paródía
á umræðuna almennt. Karl Ágúst Þorbergsson skrifar góðan
pistil á Reykvélina í tilefni umræðnanna og segir meðal
annars: „Mér finnst hins vegar athyglisvert að umræða innan
geirans, á meðal listafólksins, snýst meira um markaðsfræði
og kortagesti en hvaða listrænu möguleikar felast í þessum
lausu stöðum.“ Það er virkilega umhugsunarvekjandi.
Þessi umræða er svo sem ekki bundin við leikhússtjóra-
stöðurnar. Hvað eftir annað á undanförnum árum hefur
listafólk beitt sér fyrir umræðum og málþingum um það
hversu miklu hinar skapandi greinar skili til þjóðarbúsins
í beinhörðum peningum. Umræða um listrænt gildi og þá
ögrun sem í listinni á að felast hefur eiginlega alveg horfið í
skuggann. Vissulega skýrist þessi umræða að stórum hluta
af því hve þrengt hefur verið að skapandi greinum í fjár-
framlögum ríkisins, en skýringarinnar er ekki eingöngu að
leita þar. Hin mjög svo niðrandi og skilningssljóa skoðun að
listir séu dútl og hobbí sem almennilegt vinnandi fólk eigi að
líta niður á virðist hafa skotið rótum í hugskoti listamann-
anna sjálfra og þeim virðist meira í mun að sanna að þeir séu
að skaffa peninga en að þeir séu að skapa góða list. Það er
frekar óhugnanleg þróun. Ef listamennirnir sjálfir hætta að
trúa á gildi listarinnar sem byltandi afls í samfélaginu erum
við virkilega búin að selja Satan sál okkar.
Auðvitað er engan veginn þar með sagt að hugsunin um
arðbærni drepi sjálfkrafa listrænan metnað, en þessi braut
er samt ansi hættuleg. Það ætti að vera hægt að búa til
blöndu sem virkar með hæfilegum hlutföllum af metnaði og
gróðafíkn, en það eru samt voðalitlir sénsar teknir almennt
í íslenskum leikhúsum, bókaútgáfu og svo framvegis, og
hagnaðarvonin virðist æði oft taka völdin. Reyndar virðist
mælikvarðinn á gildi íslenskra rithöfunda algjörlega vera
farinn að snúast um framgang þeirra erlendis, en það er
önnur og þó náskyld Ella. Listin sem markaðsvara fyrst
og fremst virðist vera boðorð nútímans og engin teikn eru
á lofti um að sú mantra sé á förum. Væri ekki ráð að nota
þessa óvenjulegu stöðu í íslensku leikhúslífi til að starta
umræðum og málþingum um hlutverk leikhúsanna, fram-
tíðarstefnu og áherslur? Og í framhaldi af því að ráða leik-
hússtjóra sem hafa skýra stefnu í þeim málum.
Skiptir listrænn metnaður engu máli?
Listin 2 – gróði 14
Fimm ára gamalt mjöl
Sigurður Ingi Jóhannsson, sjávarút-
vegs- og landbúnaðarráðherra, svaraði
fyrirspurn Marðar Árnasonar, þing-
manns Samfylkingarinnar, um hvala-
mjöl og hvalabjór Brugghúss Steðja
ehf. í gær. Ráðherra hafði frestað
réttaráhrifum ákvörðunar Heilbrigðis-
eftirlits Vesturlands um sölustöðvun
og innköllun hvalabjórsins
þar sem „óvissa“ ríkti um
lagagrundvöll hennar.
Meðfylgjandi svari ráð-
herrans eru umsagnir
Matvælastofnunar og
Heilbrigðiseftirlits
Vesturlands um
málið. Báðar
stofnanirnar
telja að rétt
hafi verið
staðið að málum og ekki hafi verið
rétt að fresta réttaráhrifum ákvörðun-
arinnar. Það sem vekur mesta athygli
í umsögnunum er að Matvæla-
stofnun segir mjölið sem notað var
í hvalabjórinn annaðhvort vera frá
árinu 2009 eða 2010 og að stofnunin
sinni engu eftirliti með framleiðslu og
notkun mjölsins. Huggulegt?
Teprur
Alþingismennirnir okkar verða varla
sakaðir um tepruskap eftir gærdaginn
en þá lagði Líneik Anna Sævarsdóttir,
þingmaður Framsóknarflokksins, fram
fyrirspurn til heilbrigðisráðherra
um fegrunar- og lýtaaðgerðir á
kynfærum kvenna. Þar var spurt
meðal annars hversu margar
lýtaaðgerðir væru gerðar
árlega á kynfærum kvenna og
hversu margar þeirra á skapabörmum.
Einnig hversu margar aðgerðir væru
til þrengingar á leggöngum og hversu
margar hvíttunaraðgerðir í kringum
endaþarm og kynfæri. Það er líklegast
óumdeilt að þróun þessara mála er
uggvænleg, sér í lagi ef svar heil-
brigðisráðherra leiðir í ljós mikla
fjölgun á þessu sviði. Það er hins
vegar óneitanlega
tilhlökkunarefni
þegar svar við
fyrirspurninni
liggur fyrir að
fylgjast með
umræðu um málið
meðal þingmanna
á hinu háa
Alþingi.
fanney@
frettabladid.is
Löður er með
á allan bílinn
Við erum á sex stöðum á höfuðborgarsvæðinu
www.lodur.is - Sími 544 4540
Rain-X býður upp á fullkomna yfirborðsvörn
Rain-X verndar bílinn, eykur útsýni og öryggi
Hreinn bíll eyðir allt að 7% minna eldsneyti