Fréttablaðið - 05.04.2014, Blaðsíða 16

5. apríl 2014 LAUGARDAGURSKOÐUN
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Álfrún Pálsdóttir alfrun@frettabladid.is VIÐSKIPTI: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is MENNING: Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is
DÆGURMÁL: Lilja Katrín Gunnarsdóttir liljakatrin@frettabladid.is VÍSIR: Kolbeinn Tumi Daðason, kolbeinntumi@365.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
SPOTTIÐ
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
Í vikunni lagði fjármálaráðherra fyrir Alþingi frumvarp að einni mestu lagabót síðari ára. Heiti hennar er yfirlætislaust:
Frumvarp til laga um opinber fjár-
mál. Það fær að sönnu ekki nokk-
urn lifandi mann til að hrökkva í
kút. En efni þess er ætlað að koma
böndum á loforðagjarna þingmenn
og ráðherra. Sumir þeirra ættu að
hrökkva í kút.
Hefði þessi lagabót verið orðin
að veruleika fyrir ári hefði loforð
um stærstu skuldaniðurfellingu í
heimi trúlega fallið um sjálft sig
í kosningabaráttunni. Eins og það
var fram sett á þeim tíma rúm-
aðist það ekki innan þess ramma
sem nýja frum-
varpið setur. Það
getur því orðið
að auðnubót í
ríkisfjármálum
og bragarbót í
stjórnmálaum-
ræðunni.
Ráð er fyrir
því gert að sett verði lágt þak
á hallarekstur ríkissjóðs. Jafn-
framt verða skuldasöfnun ríkisins
og sveitarfélaga settar ákveðnar
skorður og mjög strangar kröfur
gerðar um niðurgreiðslu skulda.
Hér er fylgt þeirri ábyrgu línu í
ríkisfjármálastjórn sem lögð hefur
verið á evrusvæðinu.
Vinna við frumvarpsgerðina
hófst í tíð vinstri stjórnarinnar
og á rætur í samstarfi Íslands og
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins um við-
brögð við efnahagshruninu. Um
þetta stóra framfaraskref ætti því
að verða góð eining á Alþingi.
Hér er á ferðinni ein mesta
aðlögun að evrópsku regluverki
eftir að Ísland sótti um aðild.
Einnig er rétt að hafa hugfast að
ný forysta Framsóknarflokksins
lagði til á öndverðu síðasta kjör-
tímabili að öllu samstarfi við
Alþjóðagjaldeyrissjóðinn yrði
slitið. Í þessu ljósi er stuðningur
Framsóknarflokksins við málið
áhugaverður.
Lagabót
Að öllu jöfnu væri rökrétt að geta sér þess til að í stuðn-ingi Framsóknarflokksins
sæist vísir að stefnubreytingu.
En það er of snemmt að fagna.
Loforðaflaumur félagsmálaráð-
herrans fellur enn fram eins og
stríðasta jökulfljót. Hann er til
marks um að ríkisstjórnin hefur
ekki öll náð þeirri nýju hugs-
un sem boðuð er. Á þeim bæ er
greinilega ekki talið að í frum-
varpinu felist mikil fyrirstaða.
Það veikir tilgátuna um raun-
verulega stefnubreytingu.
Annað er að ríkisstjórnar-
flokkarnir líta alls ekki þannig
á að frumvarpið sé aðlögun að
regluverki Evrópusambandsins.
Þeir kjósa að taka frumvarpið
sem dæmi um að án aðildar megi
setja sambærilega löggjöf og þar
gildir. Það er vitaskuld rétt. En
kenningin er sú að við getum gert
allt það ein á báti sem aðrar þjóð-
ir sjá sér ekki fært nema fleiri
leggist saman á árarnar.
Meginmálið er að eftir fram-
lagningu þessa frumvarps
um opinber fjármál verða þau
umskipti að enginn ágreining-
ur er um að Ísland fylgir sömu
stefnu í þeim efnum og Evrópu-
sambandið. Aðild leggur því
engar nýjar kvaðir á okkur á
þessu sviði.
Að því leyti markar fram-
lagning frumvarpsins tímamót.
Fram til þessa hafa andstæð-
ingar aðildar haldið því fram að
það sé andstætt íslenskum hags-
munum að undirgangast þann
aukna aga í ríkisfjármálum sem
felst í nýjum reglum Evrópusam-
bandsins. Nú geta menn aftur á
móti ekki lengur borið fyrir sig
rök af því tagi að íslensk stjórn-
völd þurfi að hafa meira svigrúm
í þessum efnum en aðrar þjóðir.
Ríkisstjórnin hefur því rutt úr
vegi einni af mörgum huglægum
hindrunum fyrir framhaldi við-
ræðna. Svo er hitt að aginn verð-
ur meiri í alþjóðlegu samstarfi
um sameiginlega stefnu. Líkurn-
ar á árangri eru að sama skapi
betri.
Huglægri hindrun rutt úr vegi
Í þessu samhengi skiptir þó mestu að ríkisfjármálastefn-an og peningastefnan þurfa að
virka saman. Sú ríkisfjármála-
stefna sem fjármálaráðherra
leggur upp með í frumvarpinu er
þungt lóð á vogarskálina. Verk-
urinn er aftur á móti sá að hún
dugar ekki til að breyta krónunni
í gjaldgenga stöðuga mynt. Það
þarf meira til.
Eina færa leiðin í þeim efnum
er þátttaka í evrópska mynt-
bandalaginu. Sú samvinna hefur
reynst þeim þjóðum haldreipi
sem sporðreistust með svipuð-
um hætti og Ísland. Allir spádóm-
ar um að erfiðleikarnir myndu
knýja þær úr samstarfinu hafa
orðið að engu.
Öll rök hníga til þess að líta
á nýja frumvarpið um reglu og
ábyrgð í ríkisfjármálum sem
mikilvægt skref í aðlögun að
alþjóðlegu samstarfi á þessu
sviði. Það er ekki efnislegur
ágreiningur um markmiðið.
Ágreiningurinn snýst um það eitt
hvort samvinna við aðrar þjóðir
sem einnig nær til sameiginlegs
gjaldmiðils auðveldar okkur að
ná því.
Okkar eigin reynsla sýnir að
hvert nýtt skref í alþjóðasam-
vinnu hefur styrkt stöðu landsins
bæði inn á við og út á við. Grann-
þjóðir okkar hafa sömu reynslu.
Þegar svo breið samstaða er orðin
um opinbera fjármálastefnu sem
byggir á sameiginlegri hug-
myndafræði Evrópusambands-
ríkjanna ætti það að draga úr
hræðslu manna við að láta reyna
á aðildarsamninga sem einnig ná
til gjaldgengrar myntar.
Meira þarf til
Háskólatorgi www.boksala.is s. 5 700 777
www.facebook.com/boksala
Útsala
30-70% afsláttur
A
llir þingmenn Sjálfstæðisflokksins, að undanskildum
ráðherrunum og forseta Alþingis, eru flutningsmenn
þingsályktunartillögu um að móta viðskiptastefnu
Íslands, sem feli í sér lægra vöruverð til hagsbóta fyrir
neytendur. Með öðrum orðum eigi að lækka tolla, vöru-
gjöld og skatta.
Í greinargerð með tillögunni er margt sagt af viti. Þar er bent
á að íslenzk stjórnvöld hafi fullt forræði á að lækka tolla einhliða.
„Fram til þessa hefur stefna stjórnvalda verið að lækka ekki
tolla nema á grundvelli gagnkvæmra ívilnana í gegnum Alþjóða-
viðskiptastofnunina, EFTA eða með tvíhliða samningum,“ segja
sjálfstæðisþingmennirnir. Það þýðir að stjórnvöld hafa ekki viljað
fella niður tolla einhliða, heldur viljað fá tollalækkanir í viðskipta-
löndum Íslands í staðinn.
„Um leið og taka má undir
mikilvægi þess að fjölga eigi
fríverslunarsamningum og ýta
undir fríverslun í heiminum á
vettvangi viðeigandi alþjóða-
stofnana á sú viðleitni ekki að
girða með öllu fyrir að íslensk
stjórnvöld lækki álögur einhliða
og án gagnkvæmra ívilnana,“ segja sjálfstæðisþingmennirnir tólf.
„Það sjá allir fáránleika núverandi ástands,“ sagði Guðlaugur
Þór Þórðarson, fyrsti flutningsmaður þingsályktunartillögunnar,
í Fréttablaðinu fyrr í vikunni. Þar var til umfjöllunar ástandið í
tollamálum, þar sem ofurtollar eru lagðir á alls konar innfluttar
búvörur, jafnvel þótt engar slíkar vörur séu framleiddar á Íslandi
og innflutningurinn því ekki í samkeppni við neina innlenda fram-
leiðslu.
Þegar Guðlaugur Þór mælti fyrir þingsályktunartillögunni á
Alþingi síðastliðið haust, sagði hann að þingmenn ættu að geta
sameinazt um nýja stefnu í þessum efnum. „Ég mundi ætla að
það eigi að vera forgangsmál hjá okkur að ganga þannig fram að
eðlilegar nauðsynjavörur séu á jafnhagkvæmu verði og mögulegt
er hér á landi,“ sagði Guðlaugur og bætti við: „Er einhver hér inni
á móti þessu? Er einhver á móti þessu?“
Svarið fékkst skýrt og skorinort á Alþingi á mánudaginn, þegar
Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra svaraði fyrirspurn frá
Árna Páli Árnasyni, um hvort Sjálfstæðisflokkurinn styddi „svona
hörmungarumgjörð um frjáls viðskipti og milliríkjaviðskipti í
landinu“. Þingmaðurinn vísaði þar meðal annars til dæma um
ofurtolla sem Félag atvinnurekenda og Samtök atvinnulífsins hafa
gagnrýnt upp á síðkastið.
Svar fjármálaráðherrans var skýrt og bergmálaði svör Sigurðar
Inga Jóhannssonar landbúnaðarráðherra í þinginu viku fyrr:
„Stefnan er sú að við gerum minna af því sem hv. þingmaður talar
um, þ.e. að fella einhliða niður tolla, og gerum meira af því að gera
tvíhliða eða marghliða samninga um að opna markaði fyrir þær
afurðir sem við framleiðum í landinu og stóraukin eftirspurn er
eftir, ekki bara í Evrópu heldur á mörgum öðrum mörkuðum.“
Stefna formanns Sjálfstæðisflokksins og fjármálaráðherrans er
með öðrum orðum sú sem meirihluti þingflokks hans telur úrelta.
Af hverju ætli neytendasjónarmiðin í Sjálfstæðisflokknum nái
ekki inn á borð ríkisstjórnarinnar? Líður sjálfstæðisráðherrunum
svona vel í hlýjum faðmi Framsóknar?
Neytendasjónarmið ná ekki inn á ríkisstjórnarborðið:
Hlýr faðmur
Framsóknar
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is