Fréttablaðið - 15.10.2014, Blaðsíða 30

| 10 15. október 2014 | miðvikudagur
Á undanförnum vikum hefur Við-
skiptaráð Íslands deilt við BSRB um
þróun í fjölda opinberra starfsmanna
á íslenskum vinnumarkaði. Þær deil-
ur hófust í kjölfar fundar Viðskipta-
ráðs um ríkisfjármál þar sem fram
kom að opinberum störfum hefði
fjölgað hraðar en störfum á almennum
vinnumarkaði á undanförnum árum.
Sú þróun er varhugaverð af tveimur
ástæðum. Í fyrsta lagi eru opinber
störf fjármögnuð í gegnum skattkerfið
og því mikilvægt að fjöldi þeirra hald-
ist í hendur við þróun starfa í einka-
geiranum. Að öðrum kosti er fjár-
mögnun þeirra ekki sjálfbær. Í öðru
lagi dregur mikill fjöldi starfsmanna
úr getu hins opinbera til að bjóða
samkeppnishæf launakjör. Afleiðing-
in verður minni framleiðni og aukin
starfsmannavelta.
Í stað þess að taka þátt í umræðu
um lausnir á þessum vanda kaus
BSRB að fara í hártoganir um hvort
fjölgunin hafi átt sér stað hjá ríki
eða sveitarfélögum og á hvaða ára-
bili fjölgunin átti sér stað. Þetta
skýtur skökku við, enda hlýtur það
að vera meginmarkmið samtakanna
að tryggja samkeppnishæf starfs-
kjör félagsmanna sinna en ekki
fjölgun opinberra starfa. Þannig er
hausnum stungið í sandinn frem-
ur en að ræða breytingar sem geta
snúið þessari þróun við.
Aðgengi og áreiðanleika gagna er
ábótavant
Upplýsingar og gagnsæi knýja fram
breytingar. Gott dæmi um þetta er
virkni fjármálamarkaða. Fyrirtæki
keppa um fjármagn og gefa út ítar-
legar upplýsingar um rekstur sinn
svo fjárfestar geti tekið ákvarðanir
um mögulegar fjárfestingar. Liggi
þær upplýsingar ekki fyrir munu
fáir vilja fjárfesta í
viðkomandi félagi.
Þetta upplýsingaað-
hald hvetur fyrir-
tækin enn fremur til
að taka til í rekstri
sínum og gera hann
samkeppnishæfan
við önnur félög.
Hið opinbera
þarf ekki að keppa
um fjármagn og
því eiga sömu sam-
keppnislögmál ekki
við í rekstri þess.
Rekstrarumbætur
eiga sér því ekki
stað nema ein-
staklingar beiti
sér fyrir því. Virk
miðlun áreiðan-
legra gagna gegnir
þar lykilhlutverki.
Deilur Viðskipta-
ráðs og BSRB eru birtingarmynd
þess vanda sem fylgir skorti á upp-
lýsingamiðlun. Fullnægjandi gögn
um fjölda opinberra starfa eru ekki
aðgengileg og því hefur umræðan
snúist um áreiðanleika gagnanna
í stað þeirra umbóta sem ráð-
ast mætti í. Afleiðing þessa er að
umræðu um aukna hagkvæmni í
opinberum rekstri hefur verið drep-
ið á dreif.
Eitt dæmi af mörgum
Þetta er fjarri því að vera eina dæmið
um skort á fullnægjandi gögnum
fyrir upplýsta umræðu. Á fundi Við-
skiptaráðs og Samtaka atvinnulífs-
ins í síðustu viku sagði menntamála-
ráðherra að sér liði eins og hann væri
að stýra farþegaþotu með afar fáum
mælum. Gögn um íslenska skólakerf-
ið séu svo fátækleg að það standi
breytingum fyrir þrifum. Þá
hefur umræða um landbúnaðar-
mál liðið fyrir sama gagnaskort.
Í báðum tilfellum er um að ræða
málaflokka þar sem tækifæri til
umbóta eru veruleg.
Viðnám við breytingum er
undantekningarlítið til staðar
þar sem miklir hagsmunir eru
í húfi. Ef þær upplýsingar sem
skipta máli fyrir ákvarðanatöku
liggja fyrir er hins vegar hægt
að beina umræðunni í markviss-
ari farveg. Í öllum ofangreind-
um dæmum er hægt að fram-
kvæma breytingar sem koma
sér betur fyrir alla hagsmuna-
aðila innan kerfisins en núver-
andi fyrirkomulag. Til að svo
megi verða þarf að gera sömu
aðilum kleift að sjá skóginn
fyrir trjánum.
Án breytinga ríkir stöðnun
Það er hluti af mannlegu eðli að vera
illa við breytingar. Á sama tíma eru
breytingar grunnforsenda efnahags-
legra og samfélagslegra framfara.
Með þetta í huga er opin og málefna-
leg umræða um þau tækifæri sem við
höfum til að gera betur einn helsti
drifkraftur bættra lífskjara. Til að
virkja slíka umræðu þarf bæði áreið-
anlegar upplýsingar og lausnamiðuð
viðhorf. Hvort tveggja skortir í dag.
Þessu þarf að breyta nema svo ólík-
lega vilji til að sátt ríki um stöðnun.
Þ
að var í nógu að snúast hjá starfsmönnum
atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins
síðasta miðvikudag. Þeir þurftu þá að bregð-
ast við tveimur fréttatilkynningum Eftir-
litsstofnunar EFTA (ESA) og birta úrskurð
um umdeilda ákvörðun sem Sigurður Ingi
Jóhannsson, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra,
hafði tekið átta mánuðum áður.
Ef við byrjum á úrskurðinum þá tengdist hann stjórn-
sýslukæru sem lögð var fram vegna ákvörðunar Heil-
brigðiseftirlits Vesturlands um að banna sölu á þorrabjór
sem var bruggaður úr mjöli sem er ekki ætlað til mann-
eldis og inniheldur innyfli, þarma og þarmainnihald
hvala. Bjórinn var aldrei bann-
aður enda tók Sigurður Ingi fram
fyrir hendurnar á eftirlitinu með
þeim rökstuðningi að lagagrund-
völlur ákvörðunarinnar væri
óljós. Átta mánuðum eftir að bjór-
inn seldist upp kynnti ráðuneyt-
ið úrskurð sinn um að ákvörðun
Heilbrigðiseftirlits Vesturlands
hefði verið rétt.
Fréttatilkynningin um þessa
atvinnuskapandi ákvörðun ráð-
herrans var enn glóðvolg þegar
ráðuneytið sendi frá sér aðra frétt
um að ESA teldi íslenska löggjöf
um innflutning á fersku kjöti, sem
er ætlað til manneldis, brjóta í
bága við EES-samninginn. Niður-
staða ESA er sú að íslensk lög-
gjöf feli í sér óréttlætanlegar og
ónauðsynlegar viðskiptahindranir
sem ekki sé hægt að réttlæta með
þeim rökum að þær séu nauðsyn-
legar til að vernda líf og heilsu
manna og dýra.
Þegar þarna var
komið grunaði fáa að ráðuneytið ætti enn
eftir að greina frá annarri fréttatilkynn-
ingu ESA um að íslensk stjórnvöld hefðu
veitt ólögmæta ríkisaðstoð við gerð fimm
fjárfestingarsamninga. Niðurstaða ESA í
því máli er sú að samningarnir, sem gerð-
ir voru í tíð síðustu ríkisstjórnar, hefðu
verið handónýtir enda engan veginn fallið
að reglum EES-samningsins um veit-
ingu ríkisaðstoðar. Fyrirtæki sem í góðri
trú sömdu við ríkið um ívilnanir vegna
nýfjárfestinga þurfa því að endurgreiða
tugi milljóna króna.
Á dögum sem þessum vakna ýmsar
spurningar. Hvernig getur ráðherra
farið gegn ákvörðun eftirlitsstofnunar
og leyft sölu á matvælum sem inni-
halda þarmamjöl sem er ekki ætlað
til manneldis? Af hverju búa íslensk
innflutningsfyrirtæki og neytendur
ekki við sama umhverfi og aðrir innan
Evrópska efnahagssvæðisins? Hvern-
ig geta stjórnvöld unnið í nokkur ár að
gerð samninga án þess að athuga fyrst
hvort þeir séu löglegir? Er það ekki
fullmikið þegar kynna þarf þrjá áfell-
isdóma vegna misgáfulegra ákvarðana
íslenskra stjórnmálamanna á einum og
sama deginum?
Ýmsar spurningar vöknuðu á miðvikudaginn fyrir viku:
Allt þetta á
einum degi?
Viðnám við
breytingum
er undan-
tekningar-
lítið til
staðar þar
sem miklir
hagsmunir
eru í húfi.
Markaðshornið
Haraldur Guðmundsson
haraldur@frettabladid.is
Hvernig geta
stjórnvöld
unnið í nokkur
ár að gerð
samninga án
þess að athuga
fyrst hvort
þeir séu
löglegir?
Við lifum í heimi sem breytist
hratt dag frá degi. Fyrir ekkert
svo óskaplega mörgum árum var
góð menntun, með góðri gráðu og
nokkrum vel völdum bókstöfum
fyrir aftan nafnið þitt það sem
gaf þér farmiða á fyrsta
klassa inn í hinn fullkomna
starfsvettvang. Ef þú hafðir
ofan á prófgráðuna skrifleg
meðmæli frá fyrrverandi
vinnuveitendum þá var
lífið draumur.
En nú er öldin önnur.
Með tilkomu gífurlegrar
fjölgunar á vel mennt-
uðu fólki hér á landi,
opnun atvinnumark-
aða úti í heimi, sem og
óendanlegra möguleika
á verkefnum og störfum sem eiga
sér stað í gegnum internetið svo og
hins gífurlega hraða sem einkennir
hið daglega líf, dugar einfaldlega
ekki lengur að veifa prófgráðum
og nokkrum meðmælum til að fá
draumastarfið í hendurnar. Já, jafn-
vel þótt þú eigir fimm háskólagráð-
ur, eins og vinur okkar Bjarnfreðar-
son sagði svo eftirminnilega.
Hver er þinn X-faktor?
Já, til að ná athygli fólks á þér, þinni
sérþekkingu og hæfileikum þarftu
að sýna og segja á örstuttan og hnit-
miðaðan máta hver þú ert, hvað það
er sem gefur þér sérstöðu á mark-
aði, ég kalla þetta þinn X-FAKTOR.
Þú þarft í raun að geta sett
saman, helst í einni setningu hvað
það er sem fær þig til að hendast
fram úr rúminu á morgnana, smella
þér í gírinn og takast á við verk-
efni dagsins af gleði og ástríðu. Ég
segi ástríðu því að það eru engin ný
sannindi að til þess að ná árangri
í lífi og starfi þarftu hreinlega að
elska vinnuna þína.
Þú veist þetta alveg upp á tíu. Ég
er að tala um þig. Þú þarft „bara“
að segja hver þú ert, hvað gerir
þig sérstaka/n og hvers vegna það
skiptir þig máli að fá að gera það
sem þú elskar að gera.
Hvernig finnur þú þinn X-faktor?
En er það einfalt að þekkja og geta
komið sínum X-faktor á framfæri?
Nei, það er hreinlega allt annað en
einfalt fyrir langflest okkar að vita
hvað það er sem gerir okkur ein-
stök. Ein einfaldasta leiðin er að
leggja vel við hlustir. Gefðu þér
tíma til að HLUSTA vel á það sem
aðrir segja við þig. Hugsaðu um þau
verkefni sem þú færð oftast upp í
hendurnar? Hvað einkennir þessi
verkefni? Hvað er það sem aðrir sjá
við að þú gætir komið með lausn-
ina?
Athyglisverðar leiðir til að upp-
götva þinn X-faktor. Farðu í gegn-
um 360° viðhorfsmat og fáðu inn-
sýn í hvað samferðafólkið þitt sér
við þig, „brandið“ þitt, styrkleika
og hæfileika. 360° viðhorfsmatið
er nafnlaus könnun sem gefur þér
kristaltæra sýn á þínum X-faktor.
Taktu próf á netinu, til dæmis
The Vitality Test, Wealth Dynamics
eða DISC.com og fáðu dýpri innsýn
í þinn náttúrulega X-faktor. Leyfðu
þér að vera ÞÚ.
Hver er sérstaða þín á markaði?
Rúna Magnúsdóttir,
alþjóðlegur stjórnandi,
markþjálfi og fyrirlesari
Hin hliðin
Hausnum stungið í gagnasand
FRAMKVÆMDIR AÐ HEFJAST Fyrsta skóflustungan að nýju 93 herbergja hóteli við Þórunnartún 4 var tekin í gær. Hótelið, sem er reist af Hótelbyggingum
ehf., verður þriggja stjörnu og alls 3.000 fermetrar að stærð. Magnús Einarsson, framkvæmdastjóri Hótelbygginga, segir heildarkostnað verkefnisins um
1.200 milljónir króna og að það hafi verið í undirbúningi í tæpt ár. Félagið sé í viðræðum við erlendar hótelkeðjur um mögulegt samstarf og að tilkynnt
verði um þá samninga síðar.
Skoðun
Frosti Ólafsson
framkvæmdastjóri
Viðskiptaráðs
FR
ÉT
TA
BL
AÐ
IÐ
/E
RN
IR