Akureyri - 27.03.2014, Blaðsíða 12

12 12. tölublað 4. árgangur 27. mars 2014
Stóru mistök
ríkisstjórnar og
Alþingis í gegn um
Hrunið í október-
nóvember 2008
var að láta Gylfa
Arnbjörnsson og
hjálparkokka hans
ráða því að ekki var
gripið til frystingar
á vísitölum og
verðtrygging tekin
úr sambandi.
Lífeyrissjóðakerfið
að hruni komið
Afmæliskaffi verður hjá Búseta í dag en félagið fagnar stórafmæli. Benedikt Sigurðarson er framkvæmdastjóri Búseta á Norðurlandi.
Félagið varð fyrir miklu áfalli í Hruninu en hefur náð að rétta úr kútnum. Benedikt hefur komið víða, hann var skólastjóri Barnaskóla
Akureyrar 1985-1997, sérfræðingur við RHA og aðjúnkt við Háskólann á Akureyri. Einnig hefur hann víðtæka reynslu á sviðum félags-
mála og rekstrar, formaður Sundsambands Íslands í sex ár og stjórnarformaður KEA um árabil. Benedikt gagnrýnir síðustu ríkis-
stjórn harðlega í opnuviðtali sem hér fer á eftir. Hann hefur hins vegar mikla trú á Eygló Harðardóttur.
Benedikt, þú hefur verið gagnrýninn á stjórn
efnahagsmála og húsnæðismála sl. misseri,
markast sú sýn af hagsmunum þínum í þá átt
að framtíð Búseta verði sem best tryggð?
„Búseti á Norðurlandi er í eigu félags-
manna og þeirra hagsmunum ber mér að
sinna í starfi mínu. Gagnrýni mín hefur
einkum beinst að því að stjórnvöld hafa
tekið afar þrönga hagsmuni fjármálaafl-
anna fram yfir hagsmuni og greiðslugetu
almennings. Ég lít á grunnmarkmið sam-
vinnufélaganna þannig að þau séu einkum
verkfæri til að ná fram hagkvæmum lausn-
um fyrir félagsmenn og fyrir samfélögin
sem þau þjóna. Okkar félag þarf að standa
undir þeim markmiðum og skila árangri
fyrir fólkið, annars missum við tilgang
og félaginu verður lokað. Það má reyndar
rökstyðja að stjórnmálamenn hafi skapað
aðstæður þar sem hagkvæmar lausnir sam-
vinnufélaga og sjálfseignarfélaga sem rekin
eru án hagnaðarkröfu í almannaþágu munu
líklega verða ennþá mikilvægari fyrir fólk í
nánustu framtíð eins og alltaf virðist gerast
þegar kreppa ríður yfir.“
Stóru mistökin
Hver er ábyrgð lífeyrissjóðanna í því að annar
hver Íslendingur á í raun ekki neitt í eigin
fasteign samkvæmt nýlegum tölum?
„Lífeyrissjóðakerfi landsmanna stendur
að mínu mati á algerum brauðfótum, er
orðið alltof stórt til að hægt sé að ávaxta
það og er alltof fyrirferðarmikið, áhættu-
sækið og ólýðræðislegt til að það fái stað-
ist óbreytt. Með því að hafa fengið nánast
sjálfdæmi um örugga ávöxtun gegnum verð-
tryggingu og okurvexti þá sogar það nú til
sín fjármagn og er nú 2800 milljaðar langt
umfram sjálfbæra ávöxtunargetu efna-
hagskerfisins og stefnir því í óhjákvæmilegt
hrun. Stóru mistök ríkisstjórnar og Alþingis
í gegn um Hrunið í október-nóvember 2008
var að láta Gylfa Arnbjörnsson og hjálpar-
kokka hans ráða því að ekki var gripið til
frystingar á vísitölum og verðtrygging tekin
úr sambandi. Það er enn ekki búið að bíta úr
nálinni með það þrátt fyrir loforð og mjög
veikburða tilraunir núverandi ríkisstjórnar
til að leiðrétta stökkbreyttu lánin.“
Félagsleg aðstoð á reiki
Má segja að hér sé ekki lengur neitt sem kalla
megi félagslegt húsnæðiskerfi?
Hvað menn eiga við með „félagslegt
húsnæðiskerfi“ er dálítið mikið á reiki.
Frá tímanum á milli 1970-2000 er taldvert
magn af íbúðum sem voru fjármagnaðar
með niðurgreiddum vöxtum á verðtryggð-
um lánum. Verðtryggingin hefur reynst
alltof dýr – einkum á landsbyggðinni og
sveitarfélög hafa mörg hver sett rekstur
slíkra íbúða í þrot. Sú stefna hefur á hinn
bóginn tekið yfir að greiða húsaleigubætur
til þess hóps sem stendur verst og er með
framfærslubyrði og býr í leiguhúsnæði eða
félagslegum búseturéttaríbúðum. Vaxta-
bætur til kaupenda og til almennra eigenda
búseturéttar í húsnæðissamvinnufélögum er
einnig aðferð til að koma opinberum stuðn-
ingi til fólks vegna húsnæðismála. Þetta
eru því „félagsleg úrræði“ í einhverjum
skilningi. Aðal vandinn hérlendis felst í
því að húsnæði er alltof dýrt í framleiðslu
og sennilega of dýrt að gerð - umfram það
sem við höfum ráð á - og hér er vaxtaokur í
gegn um verðtryggingu og fákaupamarkað
á skuldabréfum. Það getur ekkert samfé-
lag staðið undir ávöxtunarkröfu á lánsfé
sem fer langt umfram hagvöxt til lengri
tíma – hvorki heimili né atvinnurekstur.
Hér þurfum við að taka okkur á og bjóða
upp á hagkvæmari og ódýrari lausnir og val
fyrir alla hópa - þannig fækkar þeim sem
þarfnast verulegs stuðnings til að búa sér
öryggi á heimili.
Árni Páll hugsaði ekki
Hvað hefðir þú sjálfur gert ef þú hefðir ver-
ið ráðherra á þeim tíma sem Árna Páls lögin
voru sett?
Það er ekki alveg sanngjarnt að spyrja
svona eftir að Hæstiréttur hefur úrskurð-
að að fv. ríkisstjórn og Alþingi braut gegn
stjórnarskrá með setningu laganna. Mín
afstaða lá alveg kristalskýr fyrir á árinu
2010 – og ég barðist eins og mér var mögu-
legt fyrir því á opnum vettvangi og innan
Samfylkingarinnar þá að reyna að stöðva
lagasetninguna. Árni Páll hlustaði ekki og
þannig var það með næstum alla þingmenn
SF og VG – að þeir hlustuðu ekki á okkar
raddir og virðast ennþá alveg steinhissa á
því hvers vegna Samfylkingin tapaði meira
en helmingi kjósenda sinna og VG ekki síður
miklu.“
Dögun varð fyrir atlögum
Þú hefur sjálfur boðið þig fram til trúnaðar-
starfa fyrir Samfylkingu en studdir Dögun fyrir
síðustu þingkosningar. Hvaða einkunn gefurðu
þessum tveimur stjórnmálaöflum í dag og hvers
vegna náði Dögun ekki brautargengi, það er
þingmönnum inn að þínu mati?
„Draumurinn um Samfylkingu allra
jafnaðarmanna fékk mig til liðs við flokkinn
á sínum tíma. Sá óskiljanlegi forgangur
sem síðasta ríkisstjórn setti á að endurreisa
óbreytt fjármálakerfi – alltof stórt og alger-
lega á kostnað almennings - mest þeirrs
skuldsettu - eyðilagði gersamlega þann
draum fyrir mér og meirihluta kjósenda SF.
Samfylkingin þarf kraftaverk og algerlega
nýja forystu og málflutning ef sá flokkur á
að vinna traust sinna fyrri kjósenda. Dögun
er tilraun til að skapa vettvang fyrir hóf-
sama og lýðræðislega nálgun á stjórnmálin
- með réttlæti og áherslu á blandað hagkerfi
og neytendadrifin sjónarmið að leiðarljósi.
Dögun varð fyrir mörgum atlögum á sínu
fyrsta starfsári og endurtekinn klofningur
og fjöldi framboða kom í veg fyrir að kjós-
endur þyrðu að veðja á að fylgið kæmist
upp fyrir 5% þröskuldinn í þingkosningum
2013. Nú er komið fram framboð Dögun-
ar í Borgarstjórn Reykjavíkur og væntan-
legt í fleiri sveitarfélögum og við höfum
þannig ekki aflýst þeirri tilraun. Umfram
allt vil ég líta á mína stjórnmálaþátttöku
og samfélagslega virkni sem staðfestingu
á vilja mínum til að eiga aðild að málefna-
legri samræðu og leita samkomulags sem
flestra um raunhæfar lausnir við aðkallandi
úrlausnarefnum í samtíma og í þágu al-
mennings. Ég er ekki sérlega líklegur til
„að taka flokkshollustu fram yfir málefnin“
svo pólitísk framtíð mín ræðst af árangri
en ekki af trúarhita.“
Nefndu dæmi um atlögu gegn Dögun.
„Atlögurnar sem ég vísa til eru fyrst
og fremst málflutningur og klofningur;
Hreyfingin var aðili að Dögun og einn af