Skessuhorn - 12.09.2007, Blaðsíða 25

25 MIÐVIKUDAGUR 12. SEPTEMBER
Stór hóp ur úr kvæða manna fé-
lag inu Ið unni kom sunn an Kjöl til
Braga þings á Blöndu ósi. Með fylgd-
ar liði og gest um var hóp ur inn nær
því hálft hund rað. Fremst ur í flokki
jafn ingja var Sig urð ur Sig urð ar-
son dýra lækn ir sem hef ur mik inn
á huga á vísna gerð og kvæða lög um.
Hann er Þing ey ing ur fædd ur, rek-
ur ætt ir sín ar það an og úr Rangár-
þingi. Sig urð ur byrj aði í fé lag-
inu árið 1989. „Ég get varla sagt
að ég hafi byrj að í kvæða manna fé-
lag inu Ið unni af því að ég hafi ver-
ið al inn upp við kvæða lög,“ seg ir
Sig urð ur um á stæðu þess að hann
á sín um tíma gerð ist fé lags mað-
ur. „Hins veg ar var það svo að þeg-
ar ég fór að mæta á fundi komst ég
fljót lega að því, að þeg ar hún amma
mín blessuð, Svan borg Lýðs dótt ir
á Keld um á Rang ár völl um, sagð ist
vera að raula, þá var hún að kveða,
fara með kvæða lög. Ein stemma
forn leg, sem hún kunni og kenndi
er núm er 19 í Lag boð um Ið unn ar.
Hún er svona:
Tím inn ryð ur fram sér fast
frem ur biða naum ur.
Hverf ur iðu amakast
eins og lið inn draum ur.
Kvæða lög in eru mörg hver ein-
stak ar perl ur sem ekki mega gleym-
ast og týn ast.“
Pabbi er skrít inn
„Þeg ar ég byrj aði í Ið unni kunni
ég ekk ert á þetta. Því fékk ég spól ur
með stemm um sem ég hafði í bíln-
um og æfði mig þar, þeg ar eng inn
heyrði til. Það mælt ist nú mis jafn-
lega fyr ir í fjöl skyld unni og börn un-
um mín um fannst ég skrýt inn, eins
og ég vissu lega er, og vildu ekk ert
með þetta hafa. Aft ur á móti hafa
barna börn in mín grip ið kvæða lög-
in á lofti og kveða með afa sín um,
það finnst mér ynd is legt. Þau hafa
meira að segja kom ið fram op in ber-
lega til að kveða stemm ur. Það seg-
ir mér auð vit að að ungt fólk get ur
al veg eins haft gam an að þessu eins
og þeir sem eldri eru. Barna börn in
hafa líka gam an að vís um, þótt þau
fá ist ekki að ég held við vísna gerð
enn sem kom ið er. Ég sendi elsta
barna barn inu mínu þessa vísu á 15
ára af mæl is dag inn:
Afi þinn hér ósk ar þess að mesta
auðna þig á veg ferð megi nesta.
Er ung ir svein ar augu á þér festa,
að eins skaltu líta við þeim besta.
Ið unn orð ið
þrosk að fé lag
Svo lengi sem blaða mað ur man
hef ur hann heyrt tal að um kvæða-
manna fé lag ið Ið unni, hef ur það
kannski ver ið til í ára tugi?
,,Ið unn var stofn uð árið 1929
svo að fé lag ið fer að halla í átt-
rætt. Stofn end urn ir voru fólk utan
af landi, sem var flutt á möl ina og
sakn aði þess að geta ekki iðk að
kveð skap með öðr um eins og áður
heima í sveit inni. Með al stofn-
enda og í fyrstu for ystu sveit fé-
lags ins voru systk in frá Bergs stöð-
um á Vatns nesi, öll frá bær lega góð-
ir kvæða menn. Þótt kvæða hefð in
væri rík á Vatns nesi, dofn aði á hug-
inn þar um skeið eins og víð ar. Það
var á nægju legt fyr ir okk ur Ið unn-
ar menn að mega hjálpa til að end-
ur vekja kvæða mennsk una á Vatns-
nesi, því að við telj um að Vatns nes-
ing ar eigi líf ið í Ið unni. Nú er starf-
andi á Vatns nesi öfl ug ur hóp ur af
góðu fólki sem kem ur sam an til að
æfa sig og þau kveða stemm ur með
góð um ár angri á fág að an hátt eins
og sást og heyrð ist á lands mót inu.
Við finn um í fé lag inu okk ar tals-
verð an með byr. Ungt fólk geng ur í
fé lag ið og held ur að það sé fínt, eft ir
að Stein dór And er sen for mað ur fór
að kveða með Sig ur-rós, röpp ur um
og með fleiri ný stár leg um að il um,
án þess að þurfa að breyta um stíl
sjálf ur. Þeg ar þetta unga fólk fer að
stunda æf ing ar og fundi í fé lag inu,
kemst það að því, að það er vissu-
lega fínt. Það er lífs von in okk ar. Í
kvæða manna fé lagi þeirra Vatns nes-
inga er kraft ur líka og reglu bund-
in starf semi. Fleiri kvæða manna fé-
lög hafa ver ið stofn uð t.d. á Vest-
fjörð um, Eg ils stöð um og á Ísa firði.
Ekki er þó reglu bund in starf semi
hjá öðr um en Ið unni og Vatns nes-
ing um.
Far ið í ferða lög:
„Við ger um okk ur einn og ann-
an gleði auka í fé lag inu, fyr ir utan
það að koma sam an í Gerðu bergi,
kveða og æfa okk ur og halda fundi í
fyrstu viku hvers mán að ar yfir vet-
ur inn. Þang að eru all ir vel komn-
ir þeg ar við höld um æf ing ar og
fundi. Við ferð umst einnig sam-
an út um land og freist um þess að
ná sam bandi við og fá til þátt töku á
fundi okk ar kvæða menn og hag yrð-
inga, hvar sem við för um. Á síð asta
ári fór um við í fjór ar ferð ir. Með-
al ann ars skrupp um við á Siglu fjörð
á þjóð laga há tíð og síð an fór um við
með hljóm sveit inni Sig urRós að
Kirkju bæj ar klaustri og héld um þar
þorra blót að sumri. Í leið inni var
m.a. kveð ið und ir Dverg hömr um
og mér skilst að hljóm sveit in ætli
að nota það efni í kvik mynd, sem
bráð um verð ur frum sýnd. Það er
reglu lega gam an. Einnig för um við
á hag yrð inga mót in, eins og þetta
á Blöndu ósi og not um ferð ina til
að gera sitt hvað fleira í leið inni. Í
þetta sinn fór um við í heim sókn á
sjúkra hús ið á Blöndu ósi. Þar dvel-
ur í hárri elli Ingi björg Berg mann
Hjálm ars dótt ir sem með al ann ars
kenndi Stein dóri And er sen fornt
kvæða lag sem eng inn kunni orð ið
nema hún. Eldra fólk ið sem dvel-
ur á sjúkra hús inu kom sam an þeg ar
við lit um þang að inn og við kváð um
og sung um að göml um góð um sið.
Ingi björg kvað meira að segja með
okk ur nokkr ar stemm ur hljóða fög-
ur sem forð um og er hún þó nokk-
uð á tí ræð is aldri.“
Með al ald ur inn
hef ur lækk að
Blaða manni finnst í minn ing unni
að fé lags menn Ið unn ar hafi mest
ver ið full orð ið fólk, sem kannski er
hel ber vit leysa.
„Með al ald ur inn lækk aði nokk uð,
þeg ar ég gekk í fé lag ið sex tug ur að
aldri og enn meira, þeg ar barna-
börn in mín urði fé lag ar,“ seg ir
Sig urð ur. „Nú eru fé lags menn á
aldr in um sex til eitt hund rað ára, ef
svo má segja. Nám skeið hafa ver-
ið hald in í sam starfi við Há skóla
Ís lands og einnig hafa ver ið kynn-
ing ar á þess um forna arfi í skól-
um og á manna mót um. Marg ir fara
heim það an með ómandi stemmu
í eyr un um og skila þeim til nýrr-
ar kyn slóð ar. Sem bet ur fer hef ur
Ið unni tek ist að forða frá glatkist-
unni ýms um perl um sem til eru í
safni fé lags ins og enn eru að finn-
ast stemm ur og af brigði, sem ekki
voru til skráð eða hljóð rit uð. Bet ur
má ef duga skal og því er hér með
skor að á menn að láta eft ir sér þann
mun að, að kynn ast þessu skrýtna
og skemmti lega fé lagi. Stað reynd in
er sú að við eig um marga afar góða
hag yrð inga en færri kvæða menn.
Úr því þarf að bæta.“
Það sem kvæða mað ur
þarf til brunns að bera
Ekki er hægt að sleppa Sig urði
al veg án þess að fá að vita hvað góð-
ur kvæða mað ur þarf til brunns að
bera.
„Sum ir segja að betra sé að
kvæða mað ur haldi ekki lagi. Það
sé hið mesta mein, ef kvæða mað ur
sé mús íkalsk ur. Ekki eigi að kveða
á hvít um nót um og ekki svört um
held ur í rif unni á milli og sitt hvor u
meg in henn ar. Svo á að reyna að
syngja ekki, þeg ar kvæða lög eru
flutt. Ég tel nú samt að betra sé að
kvæða mað ur haldi lagi og viti hvað
hann er að fara með og geri það
með inn lif un, til þrif um og gleði,“
seg ir Sig urð ur þeg ar talið berst
að kost um kvæða manna. „Þeg ar
þetta allt fer sam an, þá er kom ið
efni í kvæða mann. Meg in til gang ur
kvæða manna fé lags ins Ið unn ar er
sá að vernda, iðka og kynna þenn-
an þjóð ar arf sem við vor um svik in
um flest,“ sagði Sig urð ur Sig urð ar-
son að lok um.
bgk
Kvæða mennsk an:
Flest ir eru svikn ir um þenn an þjóð ar arf
Sig urð ur Sig urð ar son lengst til vinstri á samt Ingi björgu B. Hjálm ars dótt ur sem Ið unn ar fólk kvað með í heim sókn á sjúkra hús ið á Blöndu ósi.
Næstminnsti
heildarafli frá
upphafi
Heildarafli fiskveiðiársins
2006/2007 var samkvæmt
bráðabirgðatölum næstminnsti
afli 12 mánaða fiskveiðiárs frá
upphafi. Aflinn var 1.419.427
tonn og þar af var botnfiskaflinn
507.572 tonn. Aflinn hefur
aðeins verið minni einu sinni,
en það var á síðasta fiskveiðiári
þegar heildaraflinn var 1.291.221
tonn en botnfiskaflinn var þá
532.401 tonn. Heildarafli í
ágúst var 89.095 tonn sem er
nánast jafnmikill afli og var í
ágúst í fyrra, en þá var aflinn
89.566 tonn. Aflasamsetning
er einnig áþekk nema nú koma
14.228 tonn af makríl að mestu
í stað 16.234 tonna af kolmunna
í fyrra. Verulega fór að bera á
makríl í afla fyrst í fyrrasumar.
Botnfiskaflinn í ágúst nú var
38.943 tonn en 39.068 tonn í
ágúst í fyrra. Þorskaflinn var
rúmlega þúsund tonnum minni
í nýliðnum ágúst en í ágúst
2006 eða 10.115 tonn á móti
11.421 tonni í fyrra. Ufsaafli var
einnig talsvert minni en í fyrra.
Samdráttur í þorski og ufsa var
svo veginn upp með 12.266
tonna ýsuafla sem er rúmlega
þrjú þúsund tonna aflaaukning
frá fyrra ári. Í ágúst var landað
30 þúsund tonnum af norsk-
íslenskri síld en á sama tíma
í fyrra var landað rúmlega 32
þúsund tonnum.
kóp
Mr. Skalla-
gríms son
í vík ing
BORG AR NES: Bene dikt Er-
lings syni leik ara hef ur ver ið boð-
ið að sýna Mr. Skalla gríms son í
Stokk hólmi og Kaup manna höfn
í lok októ ber. Sýn ing in hef ur
ver ið sýnd á Land náms setr inu í
Borg ar nesi við góð ar und ir tekt-
ir og fékk Bene dikt m.a. tvenn
verð laun á Grímu há tíð inni í
sum ar fyr ir sýn ing una; sem leik-
ari árs ins og leik skáld árs ins.
Bene dikt mun sýna í Peró leik-
hús inu í Stokk hólmi og á Norð-
ur bryggju, nor ræna menn ing ar-
hús inu í Kaup manna höfn. Verk-
ið verð ur leik ið á ís lensku og
geta Ís lend ing ar sem stadd ir eru
ytra skellt sér á sýn ing arn ar og
kynnst Eg ils sögu í ný stár leg um
bún ingi Bene dikts.
-kóp