Skessuhorn - 04.03.2009, Blaðsíða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 4. MARS
Núna þeg ar það virð ist blasa við
að lands byggð in og fram leiðslu at­
vinnu veg irn ir fái auk ið vægi í ís­
lenska þjóð ar bú inu að nýju, kem ur
það sér vænt an lega bet ur að þeg ar
eru komn ar vel af stað rann sókn ir
á líf ríki og nátt úru fari bæði til lands
og sjáv ar, á mörg um þeim svæð um
sem skila hvað mest um verð mæt um
í þjóð ar bú ið. Þetta má t.d. heim­
færa á Snæ fells nes ið og vænt an lega
hef ur það ekki ver ið til vilj un að þar
hef ur ver ið val inn stað ur nokkrum
rann sókna­ og vís inda stofn un um
sem þeg ar hafa get ið sér gott orð.
Í dag ef ast fáir um að það hafi ver ið
rétt á sín um tíma að Nátt úru stofu
Vest ur lands var val inn stað ur á
Snæ fells nesi, nán ar til tek ið í Stykk­
is hólmi. Þar er nú unn ið fjöl breytt
starf sem teng ist mest grunn rann­
sókn um á land spen dýr um og fugl­
um. Ró bert Stef áns son er for stöðu­
mað ur Nátt úru stofu Vest ur lands.
Blaða mað ur Skessu horns leit í
heim sókn til hans fyr ir skömmu og
frædd ist um starf sem ina.
Bæði með loka rit gerð
um mink
Nátt úru stofa Vest ur lands var
opn uð á ár inu 1999 og er ein sjö
nátt úru stofa á land inu. Vegna tíðra
skipta for stöðu manna fyrstu tvö
árin var ekki festa í starfi stof unn­
ar fyrr en hjón in Ró bert Stef áns son
og Menja von Schma len see komu
til starfa á Nátt úru stof unni þeg ar
langt var lið ið á árið 2001, Ró bert
sem for stöðu mað ur og Menja sem
sviðs stjóri. Bæði eru þau líf fræð ing­
ar og meist ara prófs verk efni þeirra
fjöll uðu meira að segja um sama
dýr ið; mink inn. „Það var því nær­
tækt að gera rann sókn ir á minkn­
um í ís lenskri nátt úru að meg in við­
fangs efni Nátt úru stof unn ar. Vökt­
un fugla stofna og ýms ar um hverf­
is rann sókn ir eru líka stór þátt ur í
okk ar starfi,“ seg ir Ró bert. Með­
al þeirra fugla sem Ró bert og hans
fólk rann sak ar á Vest ur landi er
örn inn, kon ung ur ís lenskra fugla
og glókoll ur, sem er minnsti varp­
fugl lands ins og jafn framt einn af
„Þú þarft að fara í 17 versl an­
ir á Reykja vík ur svæð inu til að fá
þær vöru teg und ir sem við bjóð um
upp á,“ sagði Guðni Tryggva son
í versl un inni Mod el á Akra nesi
þeg ar blaða mann bar að garði í
gær. Sem kunn ugt er flutti Mod­
el í nýtt og glæsi legt hús næði að
Þjóð braut 1 í lok nóv em ber mán­
að ar sl. og hef ur síð an ver ið mik­
ið að gera að sögn eig end anna;
Guðna og konu hans Hlín ar Sig­
urð ar dótt ur.
Það er ekk ert kreppu væl að
heyra á þeim hjón um og þau blása
til enn frek ari sókn ar þessa dag­
ana. „Við erum að bæta við okk ur
núna þannig að við get um þjón­
að við skipta vin un um með nán ast
allt sem þeir þurfa inn an húss, að
vísu ekki hús gögn en nán ast allt
ann að. Við erum að bæta við vör­
um frá Álfa borg núna og bjóð um
nú öll gól f efni og vör ur frá Sól­
ar glugga tjöld um. Ný lega byrj uð­
um við að þjóna við skipta vin um
Voda fo ne og höf um nú ráð ið sér­
stak an mann í þau verk efni. Eft ir
það get um við boð ið upp á teng­
ing ar og tækni þjón ustu, sem áður
þurfti að sækja til Reykja vík ur,“
seg ir Guðni og tek ur und ir þeg­
ar sagt er við hann að þetta sé eins
og gam al dags kaup fé lag, enda er
vöru úr val ið fjöl breytt og af ó lík­
um toga.
Þau Hlín og Guðni stofn uðu
Mod el haust ið 1992 og byrj uðu
í 60 fer metra hús næði við Skóla­
braut. Síð an fluttu þau versl un ina
í 120 fer metra hús næði við Still­
holt og stækk uðu það í 300 fer­
metra árið 2003. Þann 22. nóv em­
ber í haust opn uðu þau svo í 750
fer metra hús næði að Þjóð braut.
Síð an hafa þau ver ið að bæta við
vöru flokk um enda pláss ið nægt.
„Við erum mjög á nægð með
við tök urn ar síð an við opn uð um
og erum Skaga mönn um mjög
þakk lát fyr ir hve vel þeir hafa tek­
ið á móti okk ur í nýja hús næð inu,“
seg ir Hlín og bæt ir við að Skaga­
menn séu greini lega að versla í
heima byggð.
Enn ein nýj ung in er svo vænt­
an leg en það eru trú lof un ar hring­
ar að eig in vali. Þá geta við skipta­
vin ir far ið í tölvu í versl un inni,
skoð að ótal mögu leika og hann­
að sinn eig in hring. Síð an verð ur
hann til af hend ing ar inn an tíu til
fimmt án daga.
„ Þetta stóra hús næði býð ur upp
á marga mögu leika fyr ir okk ur
varð andi vöru úr val og þjón ustu.
Við ætl um að standa í lapp irn ar
og við tök urn ar frá því við kom­
um hing að lofa góðu,“ sögðu þau
Hlín og Guðni bjart sýn.
hb
Mod el bæt ir enn
við úr val ið
Hlín og Guðni við flísa sýn is horn frá Álfa borg, sem ný kom in eru í versl un ina.
Snæ fells nes og Breiða fjörð ur
drauma land nátt úru fræð ings ins
nýj ustu land nemun um í ís lenska
dýra rík inu. Það er skemmti leg til­
vilj un að glókoll ur inn er nefnd­
ur „fug lekonge“ eða fugla kon ung­
ur á dönsku, en nafn ið kem ur úr
skemmti legri dæmisögu, að sögn
Ró berts.
Starfs fólk Nátt úru stof unn ar
sinn ir einnig tals vert fræðslu­ og
upp lýs inga gjöf svo sem fyr ir al­
menn ing, skóla og sveit ar fé lög. Í
Ráð hús inu í Stykk is hólmi, þar sem
stof an er til húsa, er á loft inu nýtt­
ur á gæt ur ráð stefnu sal ur þar sem
sér fræð ing ar Nátt úru stof unn ar eða
gest ir henn ar standa fyr ir fyr ir lestr­
um einu sinni í mán uði yfir vetr ar­
tím ann. Að sókn hef ur ver ið mjög
góð og hafa oft ast á bil inu 20­40
manns mætt á fyr ir lestrana sem eru
um hin ýmsu efni.
Með geisla spil ara
í greni lund um
Glókoll ur hef ur lengi ver ið flæk­
ings fugl á Ís landi, en haust ið 1995
er talið að ó venju marg ir fugl ar
hafi hrak ist hing að til lands. Rann­
sókn ir Nátt úru stof unn ar á glókolli
hófust vor ið 2003 þeg ar far ið var
að kanna út breiðslu fugls ins á Vest­
ur landi með kerf is bundn um hætti.
Eft ir mik inn upp gang fyrstu tvö
árin hrundi stofn inn vet ur inn
2004­2005 en svo virð ist sem hann
sé nú að nálg ast fyrri styrk og út­
breiðslu. Vegna smæð ar sinn ar má
telja merki legt að glókoll ur inn hafi
lífs skil yrði hér á landi en hann lif ir
að al lega á sitka lús og öðr um skor­
dýr um í greni lund um og skóg um.
Hafa rann sókn ar leið angr ar starfs­
manna Nátt úru stofu Vest ur lands
beinst að stöð um um allt Vest ur­
land, frá Hval firði í suðri að Gils­
firði í norðri. Glókoll ur er smár og
kvik ur fugl sem erfitt get ur ver ið að
greina með ber um aug um. Að ferð­
in sem sendi boð ar frá Nátt úru stof­
unni nota til að laða fugl inn að er
að leika hljóð glókolls ins af geisla­
diski. Nokk uð sér stæð og ör ugg­
lega mjög mynd ræn at höfn þeg ar
vís inda fólk ið laum ast með geisla­
spil ara sinn inn í greni lund ina.
Á hugi er lendra vís inda­
manna að aukast
„Það er varla hægt að hugsa sér
skemmti legra og meira spenn andi
svæði en Snæ fells nes og Breiða­
fjörð. Þetta er drauma land fyr­
ir nátt úru fræð inga, enda sjá um við
vax andi á huga bæði inn lendra og
er lendra kollega okk ar á svæð inu.
Það eru marg ir spennt ir fyr ir rann­
sókn um hér og það má segja að
við séum að mark aðs setja svæð ið á
þenn an hátt. Þetta hef ur þann kost
fyr ir okk ur að við auk um tengsl
okk ar við öfl ug rann sókna lið og
get um feng ið verð mæta þekk ingu á
nátt úru svæð is ins án þess að þurfa
að kosta miklu til sjálf,“ seg ir Menja
von Schma len see.
Fjöldi starfs manna á Nátt úru­
stofu Vest ur lands hef ur ver ið mis­
mik ill um tíð ina, flest ir voru þeir
haust ið 2006, tíu að tölu í tæp lega
níu stöðu gild um. Núna eru þeir
fjór ir að stað aldri og þrír til við bót­
ar kall að ir til tíma bund inna starfa.
Vett vangs vinna fer að miklu leyti
fram að hausti og fyrri hluta vetr ar
í minka rann sókn un um og að vori
og sumri við fugla rann sókn ir. Vet­
ur inn er síð an nýtt ur inni við tölv ur
og vinnslu gagna.
Ró bert seg ir að unn ið sé að fjöl­
breytt um og spenn andi verk efn um,
enda ekki skort ur á við fangs efn um
á jafn marg breyti legu og ríku svæði
sem vest ur hluti lands ins er. „Ó nýtt
tæki færi eru mjög víða á sviði nátt­
úru rann sókna, ekki síst á Breiða­
firði, þar sem líf ríki er með ein­
dæm um ríkt og fjöl skrúð ugt. Ýms­
ar rann sókn ir hafa far ið fram á firð­
in um en þekk ing ar grunn ur inn er
þó bág bor inn á mörg um svið um.“
Ró bert seg ir að til að bæta úr því
þurfi að ráð ast í öfl ugt átak til að
efla þekk ingu á nátt úru fari svæð is­
ins, or saka tengsl um milli um hverf­
is þátta og líf rík is ins og tengsl um
inn an fæðu keðja.
„Framund an eru spenn andi tím­
ar með mörg um tæki fær um í sjón­
máli. Unn ið er að þrem ur dokt ors­
verk efn um í líf fræði við Nátt úru­
stof una og eru mikl ir vaxt ar mögu­
leik ar tengd ir rann sókn um há skóla­
nema í fram halds námi við ís lenska
og er lenda há skóla. Ýmis sókn ar­
færi tengj ast einnig sam vinnu við
inn lenda og er lenda rann sókna­
að ila, sem ég minnt ist á að séu
stöðugt að aukast. Það sem helst
stend ur inn flutn ingi er lends rann­
sókna fólks fyr ir þrif um er skort­
ur á ó dýru gisti rými og skrif stofu­
að stöðu en Stykk is hólms bær hef ur
þó ver ið mjög hjálp leg ur hvað þetta
varð ar,“ sagði Ró bert Stef áns son að
end ingu.
þá
Starfs fólk Nátt úru stof unn ar sem við vinnu var þeg ar blaða mann Skessu horns bar að garði. Frá vinstri talið: Sím on Sturlu son
sem sinn ir tíma bundn um störf um fyr ir stof una, Ró bert Stef áns son for stöðu mað ur, Menja von Schma len see sviðs stjóri og Sig­
ríð ur El ísa bet El ís dótt ir rit ari, bók ari og „alls herj ar redd ari“ stof unn ar.
Haf örn sem hand samað ur hef ur ver ið og merkt ur.
Ljós mynd: Ró bert Stef áns son.
Hinn mjög svo smá vaxni fugl Glókoll­
ur. Ljós mynd: Dan í el Berg mann.
Mink ur inn er helsta rann sókn ar efni
Nátt úru stofu Vest ur lands.
Ljós mynd: Sig rún Bjarna dótt ir.