Skessuhorn - 27.05.2009, Qupperneq 6

6 MIÐVIKUDAGUR 27. MAÍ
Svo ég ít reki það enn eina ferð ina
þá er ekki margt sem fer í taug arn­
ar á mér enda hef ég taug ar úr ryð fr íu
stáli. Eitt af því fáa er mennta hroki en
hin seinni ár hef ur það færst í vöxt að
reynsla og þekk ing sem fólk afl ar sér
sjálft á langri ævi er einskis met ið við
hlið ina á há skóla próf um fólks sem hef­
ur enga þekk ingu á heim in um nema
upp úr bók um sem jafn vel eru skrif­
að ar af fólki sem hef ur held ur enga
praktíska reynslu. Ég hef hitt heimskt
fólk með há skóla gráð ur og full yrði því
að próf skír teini eru ekki trygg ing fyr ir
á gæti ein stak lings ins.
Ég er hins veg ar ekki al veg það
heimsk ur sjálf ur að halda því fram að
há skóla próf séu ó þarfi og hafi ekk ert
gildi. Hlut irn ir eru nefni lega ekki bara
ann að hvort svart ir eða hvít ir. Mennt­
un er að sjálf sögðu af hinu góða og í
bland við reynslu er hún blátt á fram
ó met an leg. Þess vegna held ég því
fram (þrátt fyr ir þetta tal um mennta­
hroka sem ég fann ein fald lega hjá mér
ó stjórn lega löng un til að koma að) að
eitt það besta sem gerst hef ur á lands­
byggð inni, frá því að ég fædd ist, er
upp bygg ing há skóla og rann sókna­
setra vítt og breitt um land ið. Ég þarf
nátt úru lega ekki að leita langt því hér
í Borg ar firð in um eru tveir öfl ug ir há­
skól ar, sjálf stæð ir há skól ar Nota Bene.
Það er því ekki laust við að að mér setji
ugg þeg ar ég heyri frétt ir af hug mynd­
um um sam ein ingu há skóla stofn ana.
Nýjasta hug mynd in, sem var reynd­
ar í frétt um í morg un, geng ur út á það
að á Ís landi verði að eins tveir há skól­
ar. Báð ir með höf uð stöðv ar í Reykja­
vík ur hreppi. Það var reynd ar skýrt tek­
ið fram að á lands byggð inni yrðu úti­
bú frá þess um há skól um og því myndi
þessi sam ein ing engu breyta fyr ir þau
svæði sem nú njóta þess að hafa sjálf­
stæð ar há skóla stofn an ir með öll um til­
heyr andi marg feld is á hrif um. Kannski
trú ir ein hver þess ari full yrð ingu og
kannski er hún rétt. Það er þá bara
fínt!
Það er í öllu falli ljóst að það skipt­
ir máli hvar á kvörð un ar vald ið ligg­
ur. Það hef ur hing að til ekki vaf ist fyr­
ir stjórn end um op in berra stofn ana,
með höf uð stöðv ar í Reykja vík, að loka
starfs stöðv um úti á landi með ein um
nett um tölvu pósti. Það fer held ur ekki
fram hjá þeim sem skoð ar mál ið að þar
sem vald ið ligg ur þar er þensl an mest.
Setj um sem svo að hér verði tveir há­
skól ar: „Há skól inn í Reykja vík norð­
ur“ og „Há skól inn í Reykja vík suð ur“.
Síð an kem ur að því enn eina ferð ina að
það þarf að spara. Skyldi vera byrj að á
því að skera nið ur í höf uð stöðv un um
syðra eða myndi nið ur skurð ur inn hefj­
ast í úti bú un um á Hvann eyri eða Bif­
röst? Ég veit það nátt úru lega ekki en
ég veit á hvað ég myndi giska og það
get ur hver gert fyr ir sig.
Það er mat er lendra sér fræð inga
að á Ís landi sé pláss fyr ir tvo há skóla.
Hvenær byrj uðu ís lensk ir ráða menn
að taka mark á er lend um sér fræð ing­
um? Ekki var hlust að á þá þeg ar þeir,
hver á fæt ur öðr um, vör uðu við því að
ís lenska banka­
kerf ið rambaði á
brún hengiflugs.
Það hent­
ar kannski bet­
ur að taka mark
á þeim núna? Ég
bendi hins veg­
ar á að tveim­
ur mín út um eft­
ir að ég heyrði frétt ina um hugs an lega
sam ein ingu há skóla þá heyrði ég aðra
frétt, ó skilda. Hún fjall aði um banka­
ræn ingja í Reykja vík ur hreppi sem fékk
hjarta á fall í miðju bankaráni. Þetta var
Nota Bene er lend ur sér fræð ing ur!
Gísli Ein ars son,
lund dælsk ur sér fræð ing ur.
Pistill Gísla Sér fræði
Að morgni 20. maí hófst tíma­
bil grá sleppu veiða í inn an verð um
Breiða firði. Frá Stykk is hólmi verða
nú gerð ir út um 25 bát ar en þeim
hef ur fjölg að mik ið sem freista gæf­
unn ar í grá slepp unni enda gott verð
fyr ir hrogn in. Hver bát ur legg­
ur um 200 til 300 net en regl urn­
ar um grá sleppu veið ar segja að á
leggja megi 100 net í sjó fyr ir hvern
skip verja um borð. Marg ir bát ar
fóru strax að far arnótt mið viku dags
frá Stykk is hólmi á mið in til að vera
komn ir þang að fyr ir klukk an átta,
enda er jafn an barist um að koma
net un um fyr ir á þeim veiði svæð um
sem tal in eru gjöf ulust.
Töl uðu um Lödu ver tíð
„Við eig um eina trossu hérna rétt
við höfn ina en það eru net um allt
hérna al veg frá Grund ar firði og inn
úr og að Barða strönd inni. Þetta er
svo gríð ar leg ur floti sem er hérna.
Bónd inn í Flat ey sagð ist ekki hafa
gert ann að í dag en að fylgj ast með
bát um, ætli þetta séu ekki um 25
bát ar,“ seg ir Jó hann Kúld á Írisi
SH, sem hann ger ir út á grá sleppu
frá Stykk is hólmi, á samt Þresti Auð­
uns syni. Þeir segja að kjarn inn í
þess um grá sleppu veið um frá Stykk­
is hólmi séu 10­15 bát ar en svo þeg­
ar gott verð fá ist fyr ir hrogn in þá
fjölgi mik ið og bát ar komi alls stað­
ar að. „Menn töl uðu um Lödu ver­
tíð ir hér áður þeg ar þeir gátu keypt
sér Lödu fyr ir hrogna pen ing ana
og svo þeg ar betra verð fékkst fyr­
ir hrogn in þá voru það Monsu ver­
tíð ir. Það vant ar hrogn á mark að­
inn núna og þá njót um við góðs af
því hérna því ver tíð in byrj ar síð ast
hér. Það er jafn vel bú ist við að það
fá ist upp und ir 120 þús und krón ur
fyr ir tunn una núna, en í fyrra feng­
ust 47 þús und fyr ir tunn una og fór
nið ur í 32 þús und árið áður,“ segja
þeir fé lag ar.
Hund rað net á mann
Þeir Jó hann og Þröst ur róa á línu­
bát um á vet urna. Jó hann frá Stykk­
is hólmi en Þröst ur frá Rifi. Þeir eru
að byrja fimmtu grá sleppu ver tíð­
ina sína á Írisi og segja yf ir leitt hafa
geng ið á gæt lega. Í fyrra voru þeir
með 120 tunn ur af hrogn um eft ir
ver tíð ina en oft ast hef ur grá sleppu­
ver tíð in gef ið þeim 90­100 tunn­
ur. Ver tíð in hef ur nú ver ið lengd
í 62 daga og neta fjöld inn ræðst af
stærð á hafn ar en 100 net má hafa á
hvern skip verja og oft ast eru þrír í
á höfn. Þeir fé lag ar eru sam mála um
að auka þurfi eft ir lit með neta fjölda
og eru viss ir um að marg ir séu með
alltof mörg net, allt upp í 500 eða
600. „Það þarf hrein lega að telja
baujurn ar til að at huga fjöld ann,
öðru vísi er ekki hægt að hafa eft­
ir lit með þessu. Þeg ar talið var við
Akra nes eitt árið voru tal in allt að
Árs reikn ing ur sveit ar sjóðs
Borg ar byggð ar og und ir fyr ir tækja
árið 2008 var til seinni um ræðu á
síð asta fundi sveit ar stjórn ar. Var
reikn ing ur inn sam þykkt ur sam­
hljóða en eins og fram hef ur kom­
ið í frétt um Skessu horns var tap á
rekstri um 820 millj ón ir króna á
síð asta ári, mest vegna geng is taps
og fjár magns kostn að ar, en einnig
varð fram úr keyrsla á rekstri nokk­
urra mála flokka. Á fund in um bók­
uðu full trú ar bæði og minni­ og
meiri hluta vegna af greiðslu reikn­
ing anna. Fram sókn ar menn, sem
eru í minni hluta, sögðu m.a. í bók­
un sem Jenný Lind Eg ils dótt ir
lagði fram: „Árs reikn ing ur Borg­
ar byggð ar fyr ir árið 2008 er væg­
ast sagt skelfi leg ur og hrein fall ein­
kunn á fjár mála stjórn meiri hluta
Sjálf stæð is flokks og Borg ar lista.
Eft ir eitt lengsta hag vaxt ar skeið
Ís lands sög unn ar er ekki af neinu
að taka og fyrr um eitt rík asta sveit­
ar fé lag lands ins er nú skuld um vaf­
ið. Þetta ger ist þrátt fyr ir að á ætl­
að ar tekj ur skv. fjár hags á ætl un hafi
að mestu skil að sér. Ytri að stæð­
ur hafa ver ið mjög slæm ar en þær
skýra ekki veru leg an halla rekst ur
að al sjóðs þar sem skatt tekj ur duga
ekki fyr ir rekstri.“
Björn Bjarki Þor steins son for­
seti sveit ar stjórn ar lagði einnig
fram bók un sem all ir full trú­
ar meiri hlut ans rit uðu und ir. Þar
seg ir m.a. að árs reikn ing ur Borg­
ar byggð ar beri merki efna hags­
hruns ins sem varð á seinni hluta
árs 2008 á Ís landi. „Geng is tap er
mik ið og lán í er lendri mynt sem
sveit ar fé lag ið tók und an far in vaxt­
ar ár hafa reynst veru lega ó hag­
stæð. Einnig eru það mik il von­
brigði að rekst ur sveit ar fé lags ins
og stofn ana þess skuli ekki stand­
ast á ætl an ir og er það á hyggju efni
sem bregð ast verð ur við af al efli.
Nú þeg ar hafa átt sér stað hag ræð­
ing ar að gerð ir sem unn ar voru og
und ir bún ar við gerð fjár hags á ætl­
un ar yf ir stand andi árs.“ Þá segir í
bók un meiri hlut ans að til þess að
ná því marki að hag ræða í rekstri
séu starf andi þrír vinnu hóp ar skip­
að ir sveit ar stjórn ar mönn um. Einn
hóp ur inn ein beit ir sér að fræðslu­
mál um, ann ar að fé lags­ menn ing­
ar og í þrótta og æsku lýðs mál um
og þriðji hóp ur inn er með skipu­
lags og fram kvæmda mál á sinni
könnu.
Mennta skóla hús
reynst dýrt
„Mik il vægt er fyr ir rekst ur sveit­
ar fé lags ins að tak ist að end ur fjár­
magna Mennta borg ehf. sem á og
rek ur hús næði Mennta skóla Borg­
ar fjarð ar. Byggð ar ráð er kom­
ið í þá vinnu og er það von und­
ir rit aðra að lausn fá ist í það mál
sem allra fyrst. Það er já kvætt að
Borg ar byggð mun ekki bera bein­
an fjár hags leg an skaða af stofn fjár­
kaup um í Spari sjóði Mýra sýslu þó
ljóst sé að mik il eign hafi glat ast.
Þó svo að árs reikn ing ur Borg ar­
byggð ar fyr ir árið 2008 sýni mun
lak ari nið ur stöðu en und an far in ár
þá er eng in þörf að ör vænta. Mik­
il upp bygg ing hef ur átt sér stað
und an far in ár í Borg ar byggð og
er sam fé lag það sem við byggj um
auð ugt í víð um skiln ingi þess orðs.
Við sem höld um um stjórn tauma
sveit ar fé lags ins verð um hins veg ar
að bregð ast við þannig að rekst ur
sveit ar fé lags ins taki mið af breytt­
um að stæð um.“
Varð andi mál efni mennta skóla­
bygg ing ar bók aði Svein björn Eyj­
ólfs son odd viti Fram sókn ar flokks
og sagði m.a. að eitt versta dæm­
ið í fjár mála stjórn Borg ar byggð­
ar á síð asta ári hafi ver ið sam­
þykkt byggða rráðs í jan ú ar á leigu­
samn ingi milli Mennta borg ar ehf.
og Borg ar byggð ar um hús næð­
ið að Borg ar braut 54­56. „Það
verð ur að telj ast mjög víta vert að
með samn ingn um voru ekki lögð
fram nein gögn þar sem reynt er
að meta þær skuld bind ing ar sem
sveit ar fé lag ið tók á sig með samn­
ingn um og nokk uð ljóst að með
því braut byggða rráð á kvæði 65.
gr. sveit ar stjórn ar laga og e.t.v. þá
62. líka. KPMG ger ir veru leg ar
at huga semd ir við þessa sam þykkt
í end ur skoð un ar skýrslu sinni fyr­
ir árið 2008, enda met ur fyr ir tæk­
ið skuld bind ing ar sveit ar fé lags­
ins vegna þessa samn ings á rúm­
ar 1.700 millj ón ir. Það er einnig
víta vert að ég sem byggð ar ráðs­
full trúi, hafi ekki gert at huga semd
við þessa máls með ferð. Ég vil
nota þetta tæki færi til að biðja íbúa
Borg ar byggð ar af sök un ar á því,“
sagði Svein björn Eyj ólfs son.
Páll S. Brynjars son sveit ar stjóri
seg ir erfitt að meta hvoru meg­
in skuld bind ing sveit ar fé lags ins sé
við þau við mið sem not uð séu í 65.
grein sveit ar stjórn ar laga en þar er
kveð ið á um að sveit ar fé la ög skuli
leita sér fræði mats ef um mikl ar
skuld bind ing ar er að ræða. Mið­
að sé við 25% af skatt tekj um. Páll
seg ir að gagn rýni KPMG snú ist
fyrst og fremst um það að ekki hafi
við samn ings gerð ina ver ið tek­
ið til lit til þeirra tekna sem sveit­
ar fé lag ið hefði af leigu samn ingi
við mennta skól ann og leigu tekna
af sal. Þær tekj ur kæmu upp í þær
1.700 millj ón ir sem skuld bind ing
sveit ar fé lags ins væri. Þá hafi geng­
is breyt ing ar, sem orð ið hafi frá því
samn ing ur inn var gerð ur í jan ú ar
2008, mik il á hrif á skuld bind ingu
sveit ar fé lags ins.
mm
Árs reikn ing ur til síð ari um ræðu í Borg ar byggð
Frá Borg ar nesi. Ljósm. Áskell Þór is son.
Snert ur af gull graf arastemn ingu fylg ir grá sleppu ver tíð inni
Þröst ur Auð uns son og Jó hann Kúld um borð í Írisi SH.
600 net á bát. Við erum með þetta
lög legt en ég er ansi hrædd ur um
að svo sé ekki með alla,“ seg ir Jó­
hann og bæt ir við að fyr ir nokkrum
árum hafi mátt vera 80 net á mann
og það hafi ver ið á gætt.
Jó hann og Þröst ur segj ast ekk ert
frek ar bú ast við mik illi veiði þeg ar
bát arn ir séu svona marg ir. Hrogn­
in selja þeir á fisk mark að inn og það
segja þeir mik inn mun frá því sem
áður var. „Jói er bú inn að vera 30­
40 ár á grá sleppu, þótt hann sé ekki
nema rétt rúm lega tví tug ur og ég
er bú inn vera ein 15­20 ár á grá­
sleppu, það koma alltaf topp ar í
þetta og þá fyllist allt af bát um enda
ætla þá all ir að verða rík ir,“ seg ir
Þröst ur. Þeir segja mörg dæmi um
að menn leigi sér bát og grá sleppu­
leyfi til við bót ar við það sem þeir
hafa. Þetta hafi byrj að þeg ar ver tíð­
in mátti bara standa í 50 daga en nú
þeg ar hún sé kom in upp í 62 daga
verði það lík lega lið in tíð.
hb