Vísbending - 23.12.2013, Blaðsíða 5

5
Stöðvið heiminn, hér fer ég út!
BENEdIKT
JÓHaNNESSON
F
yrir tæplega 50 árum sýndi Þjóðleikhúsið söngleik með
þessum eftirminnilega titli. Stundum koma þeir tímar í
lífi fólks að því líður eins og best sé að byrja allt upp á
nýtt, nýtt líf á nýjum stað. Á Íslandi hafa margir þurft að
yfirgefa heimaslóð og freista gæfunnar annars staðar. Leiðin hefur
legið úr sveitum í þorp, bæi og loks borg. Spurningin er: Heldur
ferðin áfram út í heim? Á undanförnum misserum hafa Íslendingar
flutt hundruðum ef ekki þúsundum saman til Noregs, Svíþjóðar og
annarra nágrannalanda. Þetta er ekki í fyrsta sinn sem Íslendingar
ákveða að yfirgefa heimahagana og freista gæfunnar úti í heimi.
Hvað veldur?
Í þessari Jólavísbendingu er farið yfir flutningana miklu innan
Íslands og þeir skoðaðir frá ýmsum sjónarhornum. Vilhjálmur
Hjálmarsson, sem var þingmaður og ráðherra, hefur bráðum fyllt
heila öld. Hann bjó lengst af í Mjóafirði, sveitarfélagi sem er afskekkt
og hefur sífellt orðið fámennara. Hann segir í viðtali frá því hvað
drifið hefur á dagana.
Sums staðar býr enginn nú orðið. Jökulfirðir, Aðalvík,
Hornstrandir og Norðurstrandir fóru í eyði og eru nú friðland dýra
og ferðamanna. Heil þorp eins og Skálar á Langanesi hafa horfið.
Reykjavík hefur þróast með sínum hætti, borgarþorp sem stækkar
í takt við þá fararskjóta sem fólki standa til boða. Hvað hugsaði
sveitamaðurinn sem aldrei vildi koma til Reykjavíkur? Hvað hugsa
þeir sem hafa með hugviti sínu skapað verðmæti sem menn ásælast
víða um heim?
Skálholt var á 17. öldinni höfuðstaður landsins í þeim skilningi
að þar bjó Brynjólfur Sveinsson, valdamesti maður þjóðarinnar og
líklega vitrasti maður landsins. En sitt er hvað, gæfa og gjörvileiki.
Harmsagan um Ragnheiði dóttur hans er okkur hugstæð enn þann
dag í dag.
Íslendingar eru hreyknir af uppruna sínum En lítið er talað um
sögur af uppruna ása í Tyrklandi. Óðinn kom samkvæmt fornum
sögnum þaðan til Norðurlanda. Eigum við þar forna frændur?
Einu sinn var sagt að fyrr kæmist úlfaldi gegnum nálaraugað en
auðugur maður inn í himnaríki. Líkur þess auðuga á inngöngu hafa
batnað á seinni öldum og það er ekki lengur syndsamlegt að vera
ríkur, svo fremi að menn hafi unnið fyrir auðnum hörðum höndum.
Nú eru 30 ár síðan Vísbending var fyrst gefin út. Á þessum 30
árum hafa verið skrifaðar um 5.500 greinar í blaðið og það er mikill
fróðleiksbrunnur um efnahagsmál, viðskipti og jafnvel stjórnmál á
þessum 30 árum. Öll Vísbendingarblöð fram til ársins 2010 eru nú
aðgengileg ókeypis á vefnum www.timarit.is. Jafnframt hefur verið
tekinn saman gagnagrunnur með heiti allra Vísbendingargreina frá
fyrsta blaði til þessa sem menn lesa nú. Hann verður aðgengilegur á
nýrri heimasíðu Heims, sem verður opnuð um miðjan janúar 2014.
Þetta blað er 20. Jólavísbendingin, en blaðið hefur alltaf verið
jólakveðja Talnakönnunar og Heims til vina sinna og velunnara. Við
óskum þeim öllum gleðilegra jóla og farsældar á komandi árum og
þökkum fyrir góð samskipti á árinu sem er að líða. V
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Benedikt Jóhannesson. Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23, 105 Reykjavík. Sími: 512 7575.
Netfang: visbending@heimur.is Umbrot og hönnun: Ágústa Ragnarsdóttir, agustaragnars@simnet.is Prentun: Oddi.
Forsíðumynd: Kleifarvatn. Ljósmyndari Páll Stefánsson. Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita án leyfis útgefanda.