Skessuhorn - 28.11.2012, Síða 72

72 MIÐVIKUDAGUR 28. NÓVEMBER 2012
Bragi Þórð ar son rit höf und ur hef­
ur lok ið við að skrifa ævi sögu Odds
Sveins son ar á Akra nesi, fræg asta
frétta rit ara Morg un blaðs ins. Bók­
in er nú kom in út sem raf bók hjá
emma.is. Fyrr á þessu ári hef ur
emma.is gef ið út sem raf bæk ur fjór­
ar af eldri bók um Braga. Skessu­
horn hef ur feng ið leyfi Braga til að
birta nokkra kafla úr bók inni um
frétta rit ar ann Odd Sveins son og
fara þeir hér á eft ir:
Dul ar fulli kaf bát ur inn
Það varð uppi fót ur og fit í Ut an rík­
is ráðu neyt inu þeg ar frétt ir bár ust
um kaf bát út af Stokks nesi. Þóttu
ferð ir hans dul ar full ar og mik il um­
ræða fór í gang. Það var dag blað­
ið Tím inn sem birti þessa frétt 31.
á gúst 1961. Síð an kom önn ur frétt
í sama blaði 1. sept em ber. Dóms­
mála ráðu neyt ið fyr ir skip aði rann­
sókn í mál inu sem þótti afar dul­
ar fullt. Það var hins veg ar Odd­
ur sem leysti gát una um kaf bát inn
og hlaut mikla at hygli fyr ir glögg­
skyggni sína. ,,Kaf báts frétt irn ar"
voru svo birt ar í Morg un blað inu.
Í bók inni er einnig mik ið af hin um
eft ir minni legu frétt um Odds.
Odd ur ólst upp á Akra nesi og út­
skrif að ist fyrst úr Flens borg ar skól­
an um og síð an úr kenn ara skól an­
um með á gæt is ein kunn ir. Í nokk­
ur ár kenndi hann hjá föð ur sín­
um Sveini Odds syni, sem var skóla­
stjóri á Akra nesi um ára bil. Odd ur
kenndi líka við fyrsta ung linga skóla
Akra ness, sem var rek inn á veg um
Ung menna fé lags Akra ness. Á þess­
um árum var hann bar áttu mað ur í
ung menna fé lags hreyf ing unni og
tók virk an þátt í fé lags mál um stað­
ar ins. Odd ur var söng mað ur mik­
ill og hrók ur alls fagn að ar. Síð an
fór hann í sigl ing ar og var við loð­
andi sjó inn í 40 ár. Hann dvaldi um
tíma bæði í Englandi og Frakk landi
og lærði tungu mál. Enda var Odd­
ur tungu mála mað ur mik ill. Hann
var vel að sér í Norð ur landa mál­
un um einnig ensku og þýsku og gat
gert sig vel skilj an leg an á frönsku.
Á sjó ferð um sín um, hvort sem var
á milli landa skip um eða fiski skip­
um, hafði hann með sér tösku af
bók um á er lend um tungu mál um og
skemmti oft fé lög um sín um með
upp lestr um og þýddi jafn harð an.
Sú saga er sögð af Oddi, að einu
sinni, þeg ar hann var á fiski skipi
við Ís lands strend ur, kom að þeim
frönsk dugga og vildu báts verj­
ar kaupa beitu síld. Odd ur leysti úr
öll um vanda og átti við þá fjörug­
ar sam ræð ur Frökk un um til mik­
ill ar furðu. Svo þeg ar ís lenski sjó­
mað ur inn hróp aði í lok in „Vive la
France", hlupu Frakk arn ir upp um
reið ann og allt ætl aði um koll að
keyra af fögn uði.
Odd ur Sveins son á Akri hugð­
ist verða sjó mað ur, eins og aðr­
ir ung ir menn í pláss inu. Sveinn
fað ir hans var hins veg ar með aðr­
ar hug mynd ir um fram tíð son ar ins.
Hann hvatti Odd til frekara skóla­
náms og lagði fast að hon um að fara
ekki á sjó inn. Mun þar hafa ráð ið
miklu ótti hans við að missa þenn­
an efni lega son sinn í greip ar hafs­
ins. Um þetta leyti varð hörmu legt
sjó slys við Akra nes, þeg ar ,,Haf­
meyj an" fórst á Þjótn um með allri
á höfn, ell efu manns. At burð ur inn
hafði djúp á hrif á Odd Sveins son
og fram tíð ar á form hans um sjó­
mennsk una.
Odd ur skrif aði á minn is blöð lýs­
ingu á í þrótta starf inu á Akra nesi á
þess um árum:
,, Einna tíð ast ir leika voru bolta­
leik ir, venju leg ast á Grenj un um.
Ann að var eigi um að ræða í þrótta­
kyns okk ur börn un um til fyr ir­
mynd ar. Við strák arn ir fór um í
gegn um okk ur í hlið inu hjá Böðv­
ari Þor valds syni kaup manni, stóð­
um á höfði svo oft að okk ur staf aði
hætta af, steypt um okk ur koll hnís,
flóg um kött, hlup um í felu leik, eða
þá við skipt um liði í stór fiska leik.
Við stukk um há stökk yfir grind­
ur og böð uð um okk ur niðri í Vík­
um og vest ur í Krók um. Sjald gæft
að nokk ur gæti fleytt sér 3­4 faðma.
Þannig stóð þar til ég var um 16 ára
(1907). Þá var stofn að glímu fé lag­
ið Kári. Var það fjöl mennt og komu
þang að marg ir sterk ir og kná leg ir
menn. Sig urð ur Gísla son á Hjarð­
ar bóli og Teit ur Stef áns son leið­
beindu glímu mönn un um. Glímd­
um við í ,, Rauða pakk hús inu" suð­
ur frá, því sem Böðv ar kaup mað ur
átti. Svo mik il voru átök ber serkj­
anna, að menn brutu nið ur úr gólf­
inu.
Fyrsta í þrótta mót Ak ur nes inga
var háð á skóla blett in um og stræt­
un um 22. júní 1919. ­ Þar var hlaup­
ið víða vangs hlaup, 50, 100 og 200
metra hlaup, stokk in lang stökk og
há stökk, glímd ís lensk glíma (feg­
urð ar glíma) og keppt á hjól um. Sjö
verð laun voru veitt. Haust ið 1919
var svo stofn að sér stakt glímu fé lag,
sem litlu seinna var breytt í í þrótta­
fé lag. Stjórn var kos in: Eyjólf ur
Jóns son, Sæ mund ur Frið riks son,
Valdi mar Eyj ólfs son, Sig ur dór Sig­
urðs son og Odd ur Sveins son. Tveir
borg ar ar hér í kaup tún inu gefa feg­
urð ar glímu skjöld. Þeir eru Ó laf ur
B. Björns son og Krist ó fer Bjarna­
son. Stjórn in hef ir orð ið á sátt um
að nefna það eft ir Herði Grím kels­
syni, for ingja Hólm verja, er áttu
bæki stöð sína í Harð ar hólma inni
í Hval firði.
Von brigði í ásta mál um
Eins og sést á ljóð um og öðr um rit­
smíð um Odds var hann fag ur keri,
list feng ur og hrif næm ur. Það varð
ekki hjá því kom ist að ást in berði að
dyr um hjá þess um unga hug sjóna­
manni. Í Flens borg ar skóla voru
marg ar fal leg ar stúlk ur, sem Skaga­
mað ur inn Odd ur féll hrein lega fyr­
ir. Enda þótt hann væri vel byggð ur
og lag leg ur mað ur virt ist eitt hvað
vanta á að hann nyti þeirr ar kven­
hylli sem hug ur hans vænti. Hann
var al inn upp við hóg værð og hlé­
drægni og inn rætt mik il kurt eisi.
Hann varð ást fang inn ,,upp fyr ir
haus". Hin út valda var Anna Bjarn­
ar son, ein af skóla systr um hans,
dótt ir Björns Bjarn ar son ar sýslu­
manns á Sauða felli í Döl um. Anna
var gáf uð kona og glæsi leg og eft­
ir sótt af ung um mönn um. Kenn ar­
inn ungi á Akra nesi var al tek inn og
upp ljó mað ur í ást sinni. Þótti hon­
um sem hann svifi á skýi og fram­
tíð ar sýn in var björt og fög ur. Um
tíma virt ist Oddi ást in vera end ur­
gold in og þá var and inn upp tendr­
að ur.
Dýrt kveð in lof kvæði orti hann
til Önnu. Þessi staka er vafa lít ið til
henn ar:
Baugarönd af Barða strönd
býst ei sönd um gleyma.
Þrá ir önd in ásta vönd
undra lönd in heima.
Þeg ar hann fann að ást in var ekki
gagn kvæm, urðu von brigð in gíf­
ur leg. Frétt barst til hans að Anna
hefði geng ið í hjóna band. Varð
Odd ur harmi lost inn yfir þeim
mála lykt um og lagð ist um tíma í
þung lyndi.
Átti eng an syk ur
Á seinni árum, þeg ar Odd ur var
far inn að versla í Brú, var oft lít ið
vöru úr val í versl un inni. Odd ur hirti
ekki alltaf um að eiga nauð syn leg­
ustu vör ur og stund um sat hann
uppi með mik ið af vör um sem seld­
ust hægt. Ung ur við skipta vin ur úr
ná grenn inu sagði frá því að hann
hefði oft ætl að að spara sér spor­
in og kaupa hjá Oddi, þeg ar hann
var send ur út í búð. Þá kom fyr ir
að Odd ur sagði: ,,Nei, vin ur, ég á
eng an syk ur, en ég er ný bú inn að
fá rúg mjöl. Held urðu að mömmu
þína vanti það ekki?
Fyrr á þessu ári hafa kom ið út
fjór ar bæk ur eft ir Braga Þórð ar­
son í raf bóka formi hjá Emma.is.
Þær eru: Kát ir karl ar, Blöndu­
kút ur inn, Lífs kraft ur og Æðru­
laus mættu þau ör lög um sín um.
Marg ir þekkja þess ar bæk ur,
sem eru löngu upp seld ar í hefð­
bundnu bóka formi. Upp haf lega
samdi Bragi þetta efni til flutn­
ings í út varpi. Síð an komu þær
út í prent uðu formi og sam tím­
is sem hljóð bæk ur á snæld um og
síð ar disk um. Nú eru bæk urn­
ar fá an leg ar sem raf bæk ur. Það
vek ur sér staka at hygli og ekki
er vit að um aðr ar bæk ur sem
hafa kom ið á mark að með þess­
um hætti. Þær eru fá an leg ar hjá
emma.is og kosta 890 krón ur
hver bók.
Bragi Þórð ar son hef ur sent frá sér raf bók um Skaga mann inn Odd Sveins son
Einn fræg asti frétta rit ari Morg un blaðs ins
Bragi Þórð ar son.
Odd ur Sveins son á yngri árum.
Gamli barna skól inn á Akra nesi við Vest ur götu og kirkj an.
Nýárs ræða Odds árið 1919. Hala kots sand ur, Ak urs tún og Teiga vör á Akra nesi.
Raf bæk ur um
Skaga menn og
Borg firð inga