Frjáls verslun - 01.09.2012, Qupperneq 55

FRJÁLS VERSLUN 10. 2012 55
einokunarstöðu í landinu. Björn Kjos er
þegar kominn með hálfan norska mark ­
aðinn. Það verður því þungur róður fyrir
hann að ná undir sig núverandi rekstri
SAS Norge þótt sjálft móðurfélagið hverfi.
Norski ríkissjóðurinn á þetta í raun og
veru.
Í Svíþjóð er fullyrt að innanlandsflug SAS
skipti ekki meginmáli lengur. Mörg önnur
félög geta fyllt í skarðið og í Danmörku er
innanlandsflug óverulegt.
Langflug til skiptanna
En þá er langflugið eftir. Það er annað mál.
Þar kemur til sögunnar fjórða dóttur ­
félagið: Scandinavian Airlines Inter nati­
onal. Þetta er flókið skipulag og ekki alltaf
ljóst hvaða dótturfélag flýgur hvar.
Alþjóðaflugið er að miklu leyti rekið
út frá Kastrup við Kaupmannahöfn en
einnig frá Arlanda við Stokkhólm. Milli ­
landaflugið frá Gardermoen við Osló er
hins vegar nær allt á hendi SAS Norge.
Skipulagið leiðir af sér að mikið er um
millilendingar og farþegum er safnað
saman í Kastrup. Keppinautarnir bjóða
beint flug.
Icelandair – Norwegian –
Finnair
Alþjóðaflug SAS gæti raskast verulega ef
félagið fellur. Og þarna eru möguleikar
fyrir aðra að næla sér í bita. Björn Kjos hjá
Norwegian byrjaði í ár að senda vélar til
Austurlanda fjær. Það var áður markaður
SAS. Hann ætlar sér vafalaust stærri hlut
og græðir á vanda SAS. Sama er að segja
um Finnair.
Í Ameríkuflugi hefur lengi verið afar
vingjanleg samkeppni milli SAS og
Icelandair. Stundum hafa farþegar SAS
farið með vélum Icelandair. Þarna á Ice­
landair möguleika á vexti með hugsan legu
falli SAS.
Samkeppnin um norræna farþega á leið
til og frá Ameríku getur líka harðnað ef ný
félög taka að bjóða beint flug vestur í meira
mæli en nú er.
„Augljósasta leiðin, ef allt
fer í þrot að nýju, er að leysa
félagið upp skipulega …“
saga og helstu stærðir:
Hóf rekstur árið 1946 með samvinnu þjóðar-
flugfélaga Svíþjóðar, Danmerkur og Noregs
í millilandaflugi undir nafninu Scandinavian
Airlines System – SAS. Endanlegur samruni
á öllum leiðum árið 1951. Síðar hafa minni
félög bæst við samsteypuna.
Stórveldi í millilandaflugi eftir 1960 með
langflugi milli Evrópu og Ameríku/Asíu yfir
norðurpólinn. Notaði lengi vélar af gerð inni
McDonnell Douglas allt frá DC-3 til DC-9.
Nítján gamlar DC-vélar eru enn eftir í flot an-
um og til sölu.
Að hálfu í ríkiseigu og að hálfu í einkaeigu.
stærstu hlutir:
Svíþjóð 21,4%
Danmörk 14,3%
Noregur 14,3%
Wallenberg-fjölskyldan 7,6%
Lífeyrissjóður New Jersey 2,1%
Danski seðlabankinn 1,4%
Fjölmargir smáhluthafa 39,9%
Ár 2008 2012
flugfloti: 181 137 (29 til sölu, 55 í smíðum)
farþegar, milljónir 25,4 millj. 21,5 millj.
sætanýting 71,9% 75,2%
Velta, milljarðar SEK 48 37
starfsfólk 16.000 13.000
Bjørn Kjos, forstjóri Norwegian.