Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2009, Blaðsíða 9

VÍSINDAÞING SKÍ/SGLÍ
FYLGIRIT 59
E-04 Orsakir rofs á ristli á Landspítala 2003-2007
Kristín Jónsdóttir1, Elsa Björk Valsdóttir1-2, Páll Helgi Möller1-2
‘Skurðlækningadeild Landspítnla, 2læknadeild Háskóln íslands
kristijo@landspitali. is
Inngangur: Rof á ristli er alvarlegur sjúkdómur og samkvæmt
erlendum rannsóknum er dánartíðni há. Orsakir rofs á ristli
eru margar, helst má þó nefna sarpabólgu, krabbamein og
utanaðkomandi áverka, t.d. við ristilspeglun. Ekki hafa verið
gerðar íslenskar rannsóknir á orsökum eða afleiðingum rofs á
ristli á íslandi. Tilgangur þessarar rannsóknar er því að skoða
orsakir og afdrif sjúklinga með rof á ristli á Landspítala á
tímabilinu 2003-2007.
Efniviður: Leitað var í tölvukerfi Landspítala eftir grein-
ingarkóðum (ICD-10). Allar sjúkraskrár sjúklinga sem voru með
rof á ristli voru skoðaðar og aldur, kyn, orsakir og afdrif þeirra
skráðar.
Niðurstöður: Fjöldi sjúklinga með rof á ristli voru 130, þar af voru
69 konur og 61 karlar. Meðalaldur sjúklinga var 66 ár (bil: 32-93).
Algengasta orsök rofs á ristli var sarpabólga (n= 99) eða 76,2%.
Aðrar orsakir voru rof við ristilspegiun (n=12), krabbamein
(n=5), utanaðkomandi áverki (n=4) og aðrar sjaldgæfari ástæður
voru 9. Sautján einstaklingar létust á tímabilinu. Meðallegutími
var 15,6 dagar (bil: 1-121). Af þeim sem fóru í aðgerð fóru flestir
í Hartmanns-aðgerð (n=35) en aðrar aðgerðir voru brottnám á
bugaristli með endurtengingu (n=4) og stóma (n=6).
Alyktun: Sarpabólga er algengasta orsök rofs á ristli hjá
sjúklingum sem leita á Landspítala og er það í samræmi við
erlendar rannsóknir.
E-05 Tissue inhibitor of metalloproteinasi-1 (TIMP-1)
í plasma og tengsl við horfur sjúklinga með ristil- og
endaþarmskrabbamein
Helgi Birgisson1, Arezo Ghanipour1, Hans Jorgen Nielsen2, Ib Jarle
Christensen3, Bengt Glimelius'1, Nils Brúnner5
'Skurðlækningadeild, Akademiska sjúkrahúsinu, Uppsölum, Svíþjóð;
2skurðlækningadeild, Hvidovre sjúkrahúsinu, Kaupmannahöfn,
Danmörk; 3Finsen Laboratory, Ríkisspítalanum, Kaupmannahöfn,
Danmörk; 4krabbameinsdeild, Akademiska sjúkrahúsinu, Uppsölum,
Svíþjóð; 5lífvísindadeild, háskólanum í Kaupmannahöfn, Danmörk
Helgi.Birgisson@surgsci.uu.se
Inngangur: Þörf er á nákvæmari greiningaraðferðum til að meta
horfur sjúklinga með ristil- og endaþarmskrabbamein svo hægt
sé að velja rétta meðferð fyrir hvem sjúkling. Tissue inhibitor
of metalloproteinase 1 (TIMP-1) er glykóprótein sem hemur
matrix metalloproteinase. Tilgangur þessarar rannsóknar var að
athuga tengsl TIMP-1 í plasma við horfur sjúklinga með ristil-
og endaþarmskrabbamein.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin náði til 272 sjúklinga með
ristil- og endaþarmskrabbamein sem voru meðhöndlaðir
á árunum 2000-2003. TIMP-1 gildi var mælt í plasma fyrir
aðgerð. Endurkoma og lifun sjúklinga var metin með Cox
fjölþáttagreiningu.
Niðurstöður: Þrjár staðbundnar endurkomur krabbameinsins
og 55 fjarmeinvörp greindust hjá sjúklingum með stig I-III
sjúkdóm (n=272), miðgildi fylgitíma var 6,5 ár (5-8,5). Ein
endurkoma greindist á stigi I (n=44), 18 á stigi II (n=134) og 38 á
stigi III (n=94). Þegar tekið var tillit til aldurs og kyns sjúklings,
staðsetningar, stigunar, æðainnvaxtar, þroska æxlisins og CEA
í blóði reyndist TIMP-1 sjálfstæður neikvæður áhættuþáttur
sjúklinga með ristil- og endaþarmskrabbamein; heildarlifun
(HR 2,35; 95% CI 1,51-3,66); sjúkdómsfrí lifun (HR 1,86; 95% CI
1,12-3,08).
Alyktun: Sjúklingar með ristil- og endaþarmskrabbamein sem
hafa hátt TIMP-1 gildi í plasma fyrir aðgerð hafa verri horfur en
sjúklingar með lág gildi. Mæling á TIMP-1 gildi í plasma fyrir
aðgerð eykur upplýsingar um horfur sjúklinga með ristil- og
endaþarmskrabbamein.
E-06 Tjáning tryptophanyl-tRNA synthetasa í
æxlisvef og tengsl við horfur sjúklinga með ristil- og
endaþarmskrabbamein
Helgi Birgisson1, Arezo Ghanipour1, Karin Jirström2, Fredrik Pontén3, Lars
Páhlman1, Bengt Glimelius4
'Skurðlækningadeild, Akademiska sjúkrahúsinu, Uppsölum; 2sameindameinafr
æðideild, háskólasjúkrahúsinu Mahnö; 3meinafræðideild og 'krabbameinsdeild,
Akademiska sjúkrahúsinu, Uppsölum, Svíþjóð
Helgi.Birgisson@surgsci.uu.se
Tilgangur: Tryptophanyl-tRNAsynthetasi (TrpRS) er aminoacyl-
tRNA synthetasi sem hemur æðanýmyndun. Markmið þessarar
rannsóknar var að kanna tengsl tjáningar TrpRS í æxlisvef við
horfur sjúklinga með ristil- og endaþarmskrabbamein.
Efniviður og aðf erðir: Vefjasýnum frá 320 sjúklingum var komið
fyrir á tissue microarray. Sjúklingarnir voru meðhöndlaðir
á árunum 2000-2003. Ónæmislitun var notuð til að dæma
tjáningu TrpRS í æxlisvefnum þar sem tekið var tillit til bæði
styrkleika litunarinnar og fjölda æxlisfrumna sem lituðust.
Cox-fjölþáttagreining var notuð til að meta tengsl TrpRS við
lifun og endurkomu krabbameinsins, þar sem aldur sjúklings,
stigun, æðainnvöxtur og þroski æxlisins ásamt tjáningu TrpRS í
æxlisvef voru tekin með í fjölþáttagreininguna.
Niðurstöður: Lítil tjáning TrpRS í æxlisvef tengdist aukinni
áhættu á eitlameinvörpum (p= 0,025) og hærri sjúkdómsstigun
(p= 0,001). Fjölþáttagreining sýndi marktækt betri heildar- og
sjúkdómsfría lifun (RR 0,59; 95% CI 0,38-0,95) sjúklinga með
mikla tjáningu TrpRS samanborið við litla. Sjúklingar með mikla
tjáningu TrpRS höfðu minni líkur á endurkomu krabbameinsins
(RR 0,23; CI 0,07-0,80).
Ályktun: Lítil tjáning TrpRS í æxlisvef sjúklinga með ristil- og
endaþarmskrabbamein tengist aukinni áhættu á endurkomu
krabbameinsins og verri lifun sjúklinganna. Hugsanleg skýring
er sú að TrpRS hemur æðanýmyndun og þar með möguleika
æxlisfrumna til meinvarpa, nokkuð sem gæti verið mikilvægt
við þróun nýrra krabbameinslyfja.
LÆKNAblaðið 2009/95 9