Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2009, Blaðsíða 11

VISINDAÞING SKI/SGLI
FYLGIRIT 59
E-10 Minnka verkirnir, gera spelkur gagn? - Rannsókn á
"Unloader one“ slitgigtarspelku
Þorvaldur Ingvarsson* 1'2'3, Elín B. Harðardóttir4, Lárus Gunnsteinsson5,
Jónas Franklín’
1Bæklunardeild Sjúkrahúss Akureyrar, 2Heilbrigðisvísindastofnun Háskóla
Akureyrar, 4Sjúkraþjálfun íslands, Suðurlandsbraut Reykjavík,3læknadeild
Háskóla íslands, 5Össur h/f
thi@fsa.is
Inngangur: Slitgigt er algengur sjúkdómur sem eykst með aldri.
Helstu einkenni hné slitgigtar eru verkir, stífleiki, helti og þegar
verst lætur örkuml. Slitgigtarspelkur eru hannaðar til að minnka
álagið á því liðhólfi í hné sem slitið er og verkir koma frá. Því
er haldið fram að þær breyti álagsöxulinum í hnénu og við það
minnki verkir og virkni aukist.
Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna hvort slitgigtar-
spelka "Unloader One" minnkaði verki og yki færni hjá
sjúklingum með slitgigt í hné.
Efniviður og aðferðir: Sjúklingar sem greindir voru með slitgigt
og höfðu fengið tilvísun læknis á notkun slitgigtarspelku
(Unloader One) var boðið að taka þátt í rannsókninni. Sjúklingar
svöruðu WOMAC og EQ5D spurningalistum fyrir notkun
spelkunnar, eftir 3 vikur, 3 og 6 mánuði. Röntgenmyndir
voru metnar eftir Kellgrene & Lawrence (K&L) flokkun.
Marktækni var reiknað með t-prófi. Leyfi Vísindasiðanefndar og
Persónuverndar var aflað.
Niðurstöður: Áttatíu og tveir tóku þátt, 33 konur og 49 karlar.
Meðalaldur var 65,5 ár (40-86). Tæplega 90% sjúklinganna höfðu
slit miðlægt í hné og höfðu meira en helmingur slæmt eða mjög
slæmt slit samkvæmt K&L flokkun (K&L 3 eða 4 ). Meðal BMI
fyrir karla var 30,3 (22,3-46,5) og fyrir konur 31,0 (22,7-47,3).
Átta sjúklingar voru á biðlista eftir gerviliðsaðgerð á hné og fóru
fimm í aðgerð á rannsóknartímanum. Fimm aðrir hættu vegna
verkja eða þess að spelka erti þá eða meiddi. Heildarstigafjöldi
WOMAC var tæplega 50 sem lækkaði niður í 36 eftir 3ja vikna
notkun spelkunnar. Hélst lækkunin í sex mánuði. Fyrir allar
þrjá undirflokka WOMAC spurningalistans þá lækkaði stiga
fjöldi marktækt fyrir verki (p<0,001), stífleika (p<0,001) og færni
(p<0,001). Lífsgæði sjúklinga bötnuðu einnig samkvæmt EQ5D.
Ályktun: Sjúklingar með slit í hné sem notuðu slitgigtarspelkuna
(Unloader One) juku marktækt færni sína og upplifðu marktækt
minnkaða verki frá hnénu. Slitgigtarspelkan virðist vera nýr
möguleiki til meðferðar á slitgigt í hné.
E-11 Hryggbrot hafa áhrif á hreyfigetu, styrkleika og
innlögn á sjúkrahús
Brynjólfur Mogensen3-6, Kristín Siggeirsdóttir12, Thor Aspelund16, Gunnar
Sigurðsson3-6, Lenore Launer4, Tamara Harris4, Brynjólfur Y. Jónsson5,
Vilmundur Guðnason1-6
1Hjartavernd, 2]anus endurhæfing ehf, 3Landspíta!i, *öldrunarstofnun
bandaríska heilbrigðisráðuneytisins, Bethesda, USA, 5bæklunardeild
háskólasjúkrahússins í Málmey, Svíþjóð, ‘Háskóli íslands
brynmog@lmdspitali.is
Inngangur: Öldruðum fjölgar og því er mikilvægt að rannsaka
hvaða þættir hafa áhrif á styrk og hreyfifæmi. Markmiðið
var að skoða áhrif hryggbrota (HB) og vitræna skerðingu
(VS) á styrk og hreyfifærni einstaklingsins, fylgisjúkdóma og
sjúkrahúsinnlögn.
Aðferð: Einstaklingum úr öldrunarrannsókn Hjartaverndar
(HV) (n=5371) var skipt í þrennt. Engin brot, önnur brot en HB
og HB. Áhrif HB og VS á færni voru mæld með "Timed up and
go" (TUG), 6 m göngu, grip- og lærisstyrk. Brotagagnagrunnur
HV var notaður til að staðfesta beinbrot. VS var staðfest af
vísindanefnd.
Niðurstöður: Algengi HB jókst með aldri og var marktækt hærri
hjá konum (p<0,0001). Áhrif HB gætti svipað hjá báðum kynjum
en kvk höfðu almennt lakari færni. Samfelld hnignun var á
niðurstöðum í öllum færniprófum milli brotahópa. Óbrotnir
stóðu sig best en HB verst. í 6 m göngu, TUG og lærisstyrk stóðu
konur með HB sig lakar en þær óbrotnu. Miðað við óbrotna
höfðu einstaklingar með HB sögu marktækt oftar lagst inn á
sjúkrahús fyrir 1/3 2002, OR 2,8 (1,8-4,4)) og einnig samkv. 30
m eftirfylgni, HR 1,2 (1,1-1,3) p<0,0001, önnur brot, HR 1,4 (1,2-
1,6), p<0,0001. Karlar lögðust oftar inn en konur. Mjaðmarbrot
höfðu ekki truflandi áhrif á niðurstöðurnar. Óbrotnir dvöldu
skemmst inni á sjúkrahúsi og HB lengst, karlar lengur en konur
(p<0,0001). HB höfðu marktækt meiri bakverki, magavandamál
og tóku meiri verkjalyf. Þetta útskýrir aðeins lítinn hluta af
auknum legudagafjölda.VS hafði áhrif á árangur færniprófa en
ekki var um víxlverkun við beinbrot að ræða.
Ályktun: Einstaklingar með sögu um hryggbrot eru í aukinni
hættu á að lenda á sjúkrahúsi og liggja lengi inni. Hreyfifærni og
styrkur þeirra er lakari og verkjalyfjataka meiri. Vitræn skerðing
hefur í för með sér lakari færni en er óháð beinbrotasögu.
E-12 Krabbamein í nefi og afholum nefs á íslandi 1990-
2006
Hannes Þ. Hjartarson
Háls-, nef- og eyrnalækningadeild Landspítala
hanneshj@mi.is
Inngangur: Gerð var afturvirk rannsókn á krabbameini í nefi
og afholum nefs (sinonasal cancer) á 15 ára tímabili með tilliti til
staðsetningar, vefjameinafræði, meðferðar og lífslíkna.
Niðurstöður: Rannsóknin leiddi í ljós að flest krabbameinin
voru staðsett í sjálfum nefgöngum (57%), flest voru af
flöguþekjuuppruna (57%), næst komu sortuæxli. 5 ára lífslíkur
eru yfir 50%.
Ályktun: Meðferð byggist fyrst og fremst á radical excision en á
öllum T2 og stærri æxlum er einnig gefin geislameðferð.
E-13 Fyrstu tilfelli á íslandi af enduruppbyggingu á kjálka
með fríum dálkflipa
Svanheiður L. Rafnsdóttir1, Arnar Þ. Guðjónsson2, Júlíus H. Schopka3,
Hannes Þ. Hjartarson2, Hannes Petersen2, Jens Kjartansson1, Þórir
Auðólfsson4, Gunnar Auðólfsson1
1Lýtaskurðlækningadeild, 2háls-nefog eyrnaskurðdeild, 3kjálkaskurðdeild
Landspítala, 4Department ofPlastic and Reconstructive Surgery, Uppsala
University Hospital, Uppsala, Sweden
svanheid u r@gmail.com
LÆKNAblaðið 2009/95 1 1