Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2009, Blaðsíða 17

VÍSINDAÞING SKÍ/SGLÍ
FYLGIRIT 59
Algengustu ábendingar aðgerðarinnar eru svæsinn áreynslu-
þvagleki eftir blöðruhálskirtilsaðgerðir (brottnám, heflun), eftir
slys eða meðfæddra galla. Nýleg yfirlitsgrein sýnir að 3A hluti
sjúklinga sem fá lokuna eru án þvagleka á eftir. Mögulegir
fylgikvillar aðgerðar eru lokubilun, sýking, þvagrásarrof og
þvagleki. í þessari rannsókn er farið yfir árangur meðferðar
þvagleka með gerviþvagrásarlokum á LSH, en þessar aðgerðir
hófust hér árið 1996.
Efniviður og aðferðir: Farið var yfir sjúkraskrár sjúklinga sem
fengið hafa gerviþvagrásarloku vegna þvagleka á LSH frá árinu
1996-2008. Rannsóknin var aftursæ og stuðst við skráningu.
Metinn var árangur og fylgikvillar.
Niðurstöður: Alls hefur aðgerðin verið framkvæmd á 13
karlmönnum á LSH frá upphafi. Algengustu ábendingarnar
voru áreynsluþvagleki eftir blöðruhálskirtilsbrottnám (7), eða
eftir heflun (3). Ein aðgerð var gerð hjá sjúklingi með klofinn
hrygg, ein eftir þvagrásaráverka og ein eftir umfangsmikla
grindarholsaðgerð og geislameðferð. í tveimur tilvikum kom
til enduraðgerðar, annars vegar vegna þvagrásarrofs (2 ár eftir
aðgerð) og hins vegar vegna minniháttar lokubilunar. Enginn
hafði teljandi þvagleka eftir aðgerð. Meðaleftirlitstími var 50
mánuðir (3-126).
Alyktun: Aðgerð þar sem sett er gerviþvagrásarloka vegna
svæsins áreynsluþvagleka er örugg og árangursrík.
E-28 /Exli í hóstarkirtli á íslandi 1984-2009
Elín Maríusdóttir'-2, Sigfús Nikulásson3, Tómas Guðbjartsson2-1
’Læknadeild HÍ, 2hjarta- og lungmskurödeild, og hneinafræðideild Landspítala
elmt@hi.is
Inngangur: Æxli í hóstarkirtli eru sjaldgæfur og misleitur
hópur æxla með afar mismunandi horfur. Tilviljanagreining er
algeng en flestir hinna greinast vegna staðbundinna einkenna.
Nýlega var gefin út alþjóðleg vefjafræðiflokkun (WHO) þessara
æxla þar sem lífshorfur sjúklinga eru lagðar til grundvallar.
Upplýsingar um faraldsfræði þessara æxla hérlendis er ekki
þekkt og tilgangur rannsóknarinnar að bæta úr því um leið og
æxlin eru flokkuð skv. nýjustu skilmerkjum.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er afturskyggn og nær til
allra einstaklinga á íslandi sem greindust með æxli í hóstarkirtli
frá 1984 til 2009. Upplýsingar fengust úr meinafræði- og
sjúkraskrám. Æxlin voru stiguð og flokkuð vefjafræðilega en
einnig reiknaðar lífshorfur.
Niðurstöður: Alls greindust 16 tilfelli (10 karlar) og var
meðalaldur sjúklinga 61 ár (bil 31-87). Sjö sjúklingar (44%)
greindust fyrir tilviljun, 7 vegna staðbundinna einkenna og 2
(13%) við uppvinnslu vöðvaslensfárs. I 4 tilfellum var eingöngu
tekið sýni en 12 sjúklingar gengust undir brottnám æxlis í
gegnum bringubeinsskurð. Fylgikvillar voru óverulegir og
enginn lést <30 daga frá aðgerð. Tólf æxlanna (75%) reyndust
góðkynja (thymoma) en 4 (25%) illkynja (thymic carcinoma,
gerð C). Góðkynja æxli voru algengust af flokki B2 (n=5) og
vefjagerð A næstalgengust (n=3). Samkvæmt stigunarkerfi
Masoka voru 4 góðkynja æxli á stigi I (33%) og 5 á stigi II (42%).
Hjá 3 sjúklingum vantaði upplýsingar um stigun. Sjúklingar
með illkynja æxli voru 2 á hvoru stigi, III og IV. Fimm ára lifun
var 56% (hráar tölur), 75% fyrir góðkynja æxli og 0% fyrir
illkynja æxli.
Alyktanir: Æxli í hóstarkirtli eru sjaldgæf. I flestum tilvikum
er um góðkynja æxli að ræða. Horfur góðkynja æxla eru mjög
góðar og árangur skurðaðgerðar sömuleiðis. Horfur illkynja
hóstarkirtilsæxla eru hins vegar slæmar og flestir látnir innan 12
mánaða frá greiningu.
E-29 Háfjallaveiki, S100B og súrefnismettun í þunnu lofti á
Monte Rosa
Tómas Guðbjartsson1-5, Engilbert Sigurðsson2-5, Magnús Gottfreðsson3'5,
Orri Einarsson4, Per Ederoth6, Invar Syk8, Henrik Jönsson7
'Hjarta- og lungnaskurðdeild, 2geðdeild, 3smitsjúkdómadeild Landspítala,
4röntgendeild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri, 5læknadeild
HÍ, 6svæ£inga- og gjögæsludeild, 7hjarta- og lungnaskurðdeild
háskólasjúkrahússins í Lundi, Svíþjóð, “skurðdeild háskólasjúkrahússins
í Malmö, Svíþjóð
tomasgud@landspitali.is
Inngangur: Þegar komið er yfir 2500 m hæð getur háfjallaveiki og
háfjallaheilabjúgur gert vart við sig. Orsökin er súrefnisskortur
en margt er á huldu um meingerðina. S100B er ensím í heila
og taugavef sem hækkar í blóði vegna leka í háræðum heila,
t.d. við heilaáverka og blóðþurrð. I þessari framsýnu rannsókn
könnuðum við hvort S100B hækki í blóði við lækkun á
súrefnismettun.
Efniviður og aðferðir: Sjö heilsuhraustir læknar klifu á þremur
dögum tind Monte Rosa í Ölpunum. Á upp- og niðurleið voru
gerðar samtals 5 prófanir í mismunandi hæð (1155 m, 2864 m,
3647 m og 4554 m), m.a. tekin SlOOB-blóðsýni, framkvæmd
taugasálfræðipróf og einkenni háfjallaveiki metin með Lake
Louise kvarðanum.
Niðurstöður: Loftþrýstingur lækkaði jafnt og þétt og varð
lægstur 586 millibör á tindinum. Súrefnismettun lækkaði um
6,3 - 12,4% (p<0,05). S100B hækkaði um 42-122% frá grunngildi,
mest fyrstu 2 dagana (42% og 47% hækkun) en síðan dró úr
hækkuninni (33%). Lake Louise meðalgildi hækkuðu úr 0,57
í 2,57 (p<0,05). Almennt urðu ekki marktækar breytingar á
frammistöðu í taugasálfræðiprófum, enda þótt tilhneigingar
gætti til minni getu í viðbrögðum/kóðun (processing speed),
sveigjanleika í hugsun (cognitive flexibility) og stýrigetu
(executive function).
Ályktun: Þessi rannsókn sýnir að S100B hækkar marktækt í
aukinni hæð, sérstaklega þegar mikil hæðaraukning á sér stað á
skömmum tíma, en eftir það dregur úr hækkuninni. Sennilega
má rekja hækkun S100B til súrefnisskorts sem veldur háræðaleka
í heilanum. Þó verður að túlka niðurstöður varlega þar sem
styrkur rannsóknarinnar er lítill með aðeins 7 þátttakendur.
E-30 Líffæragjafir og líffæraígræðslur á íslandi 2003-2007
Þóra Elísabet Kristjánsdóttir1, Runólfur Pálsson1'2, Kristinn Sigvaldason3,
Sigurbergur Kárason1,3
1Læknadeild Háskóla íslands; 2lyflækningasvið Landspítala og 3svæfinga- og
gjörgæslusvið Landspítala
skarason@landspitali.is
LÆKNAblaðið 2009/95 1 7