Bæjarins besta - 02.08.2007, Blaðsíða 10

FIMMTUDAGUR 2. ÁGÚST 200710
„ Ég held að við eigum eftir að verða mikið ríkari af því að halda
þessum litla heimi sem mest grænum, heilbrigðum og ósnortn-
um. Svæðum sem þessum fer óðum fækkandi. Hvað með börn
og barnabörn fólksins sem talar um mengandi stóriðju? Hugsar
það ekkert lengra en að eiga fyrir eigin jarðarför?“
Vill launa Bolungarv
Það er óhætt að segja að flestir landsmenn þekki leikarann og
Bolvíkinginn Pálma Gestsson, ekki síst fyrir þær sakir að hann hefur
leikið í einum vinsælasta sjónvarpsþætti síðari ára á Íslandi, Spaug-
stofunni, en nær 20 ár eru síðan þátturinn fór fyrst í loftið. Þá hefur
hann einnig verið fastráðinn við Þjóðleikhúsið til fjölda ára og leikið
þar mörg burðarhlutverk, auk óteljandi hlutverka í áramótaskaupum
og ýmsum kvikmyndum. Pálmi er fæddur og uppalinn í Bolungarvík,
nánar tiltekið í íbúðarhúsi við Móalæk á Ytri-Búðum eins og það var
kallað í gömlum pappírum. Þrátt fyrir að hafa ekki haft fast heimili í
Bolungarvík í mörg ár er Pálmi tíður gestur í bænum og undanfarin
ár hefur hann unnið að því að gera upp húsið sem hann fæddist í. Þess
ber að geta að Pálmi er á þeirri skoðun að ekkert r sé í nafni Bolung-
arvíkur og því mun þess að sjálfsögðu vera gætt að ekkert r slæðist
með á röngum stöðum í viðtalinu.
Það er hlýlegt andrúmsloft
sem tekur á móti blaðamanni
í húsinu að Miðstræti 3, sem
nú heitir Hjari. Aðspurður
sagði Pálmi um nafngiftina á
húsinu „Ég var búinn að leita
í gömlum pappírum, og spyrja
mann og annan hvað húsið
hefði heitið hér áður fyrr, því
ég var viss um að húsið bæri
eitthvað nafn eins og venja er
um hús sem ekki stóðu við
deiliskipulagðar götur snemma
á síðustu öld, en komst að því
að húsið hafði alltaf verið
kennt við ábúandann hverju
sinni. Þar sem nokkrir eigend-
ur höfðu verið að húsinu og
ekkert nafn hafði festst við
það, fannst mér ómögulegt
annað en gefa því eitthvað
nafn. Svo var það einu sinni
þegar ég heyrði konuna mína
Dillý, segja við einhvern að
við ættum hús á hjara veraldar,
fannst mér nafnið komið.
Hjari skyldi það heita!„
Viðarpanill er á veggjum
og það brakar notalega í gólf-
inu. Pálmi býður upp á kaffi
og við komum okkur fyrir í
stofunni þar sem gamalt og
fallegt sófasett stendur en
Pálmi upplýsir blaðamann um
að það hafi konan hans fundið
í Góða hirðinum.
„Ég er fæddur í þessu húsi,
Miðstræti 3 í Bolungavík. Hér
áttu amma mín og afi heima,
Margrét Guðfinnsdóttir, systir
Einars Guðfinnssonar, og Sig-
urgeir Sigurðsson, útgerðar-
bóndi frá Folafæti undir Hesti
inni í Djúpi . Ég var mikið hjá
þeim fyrstu árin. Allt mitt fólk
er héðan úr Bolungavík, móðir
mín býr hér og elsti bróðir
minn. Ég er raunar Bolvík-
ingur og Djúpmaður eins langt
og hægt er að rekja.“
–Segðu mér aðeins frá þessu
húsi, Miðstræti 3.
„Húsið er byggt í tvennu
lagi, eldri hlutinn árið 1900
og er þetta elsta húsið í bæn-
um. Það er síðan byggt við
húsið 1930 og afi minn kaupir
húsið haustið 1944. Hér man
ég eftir mér en ég var mikið
hér hjá ömmu og afa fyrstu
fjögur ár ævinnar. Nú, árin
liðu og húsið fór í hálfgerða
niðurníðslu, eins og gengur,
og þegar ég kom að húsinu
aftur fyrir tveimur árum var
ekki búið að búa í því í 14 ár.
Hér voru ekki almennilegar
skólpleiðslur og allt undir brot
og slit. Pabbi minn sem lést
síðasta haust bjargaði þessu
húsi frá niðurrifi en í Bolunga-
vík og víðar hefur tíðkast að
rífa allt sem gamalt er, því
miður. Vissulega hefur verið
rétt að rífa einhverja gamla
kofa að hruni komna, en allt
of mikið hefur verið rifið sem
tilheyrir sögu bæjarins. Pabbi
keypti semsagt þetta hús og
bjargaði því en hann var mikill
áhugamaður um gömul hús
og gerði upp fleiri hús hér í
bænum.
Ég sýndi þessu húsi alltaf
áhuga og var kannski sá eini í
fjölskyldunni fyrir utan pabba
sem gerði það. Hann ánafnaði
mér því húsinu fyrir um fjór-
um árum. Í fyrstu virtist það
óvinnandi verk að gera húsið
upp en sem betur fer er það
oft þannig að maður gerir sér
ekki grein fyrir hvað bíður
manns þegar maður byrjar á
einhverju. Hefði ég vitað hver-
su mikil vinna þetta yrði hefði
verkið örugglega vaxið mér í
augum og ég aldrei byrjað.
Einhverjir hafa sjálfsagt hald-
ið að ég væri orðinn eitthvað
klikkaður að ráðast í þetta.
Vinnan við húsið er þó búin
að vera mjög skemmtileg en
það er afar dýrt að standa í
framkvæmdum sem þessum,
jafnvel dýrara en að byggja
nýtt hús frá grunni. Einhverja
styrki hef ég þó fengið frá
Húsafriðunarnefnd og húsið
er gert upp í samvinnu við þá
og undir handarjaðri þeirra.
Við höfum lagt okkur í líma
við að halda öllu upprunalegu,
gluggarnir höfðu t.d. verið
augnstungnir og við létum
gera nýja eftir gömlum mynd-
um.“
–Húsið á samt ekki að vera
sumarbústaður fjölskyldunnar
eingöngu er það?
„Ekki eingöngu, ég hef
áhuga á að gefa kollegum mín-
um, leikurum og öðrum lista-
mönnum, tækifæri til að koma
hingað og dvelja í Víkinni
góðu við störf og leik. Þeir
sem kæmu hingað til að vinna
verkefni gætu síðan jafnvel
skilið eitthvað eftir sig í bæn-
um þegar þeir fara; haldið
listasýningu eða tónleika.
Þannig gæti húsið orðið dálít-
ið menningarsetur. Mér finnst
ég þurfa að launa Bolungavík
gott uppeldi. Mikilvægast
finnst mér þó að bjarga þessu
húsi og gera það fullkomlega
íbúðarhæft. Þetta var hjallur
sem var eiginlega til ama hér í
bænum. Ég hef þannig fundið
fyrir því að fólk er ánægt með
framtakið. Auðvitað vilja allir
búa í fallegum bæ þar sem eru
falleg hús. Ég hef því fundið
fyrir ákaflega miklum velvilja
og stuðningi. Jón Steinar
Guðmundsson smiður hefur
smíðað mikið með mér og allt
hefur þetta verið unnið undir
hinu alsjáandi meistaraauga
Guðmundar Óla Kristinsson-
ar. Auk þess hefur Magnús
Hansson litið eftir húsinu fyrir
mig og er óþreytandi að hjálpa
mér á allrahanda máta. Hann
á miklar þakkir skildar. Mjög
margir hafa lagt sitt af mörk-
um og vil ég nota tækifærið
og þakka öllum þeim sem hafa
lyft undir með með mér.“
–Pálmi er ekki ókunnugur
húsasmíðum en að loknu
skyldunámi lærði hann húsa-
smíðar í fjögur ár, án þess þó
að ljúka bóklega hlutanum.
„Áður en til þess kom að ég
tæki sveinspróf fór ég til Reykja-
víkur og þar í leiklistarskóla.
Ég átti þó meira og minna
lögheimili hér í Bolungavík
til 24 ára aldurs, kom heim á
sumrin og hélt jólin hér á
námsárunum. Konan mín þá-
verandi er héðan, býr hér
raunar enn og er nú forseti
bæjarstjórnar. Við áttum því
heilmikið hingað að sækja.“
Vill ekki að
RÚV verði selt
–Hvernig kom það til að þú
fórst út í leiklistina? Kviknaði
áhuginn hér fyrir vestan?
„Ég hef oft verið spurður
að þessu og ég veit það hrein-
lega ekki. Já, ég hafði mikinn
áhuga á starfi áhugaleikfélag-
anna hérna heima en í mínum
villtustu draumum hvarflaði
aldrei að mér að þetta yrði
eitthvað sem ég myndi hafa
að atvinnu seinna meir. Eitt
leiðir hinsvegar af öðru, ég
tók aldrei neina ákvörðun um
að ég ætlaði að verða leikari.
Ég komst inn í Leiklistar-
skóla Íslands árið 1978, tók
inntökupróf sem er svipað og
er inn í leiklistardeild Lista-
háskóla Íslands í dag. Eitthvað
á annað hundrað manns sækja
um og gangast undir strangt
inntökupróf sem tók á þessum
tíma um þrjár vikur. Fljótlega
er skorið niður í 16 manna hóp
sem aftur er helmingaður
þannig að eftir standa átta
manns sem komast inn.“
–Hvað var þetta langt nám?
„Þetta voru fjögur ár. Fjögur
löng og ströng ár. Þetta var
mikið puð og ef mér byðist að
fara aftur í námið í dag myndi
ég sennilega ekki nenna því.“
–Fórstu strax að leika eftir
útskrift?
„Já, ég var mjög heppinn
með það, mér buðust strax
verkefni þegar ég var í upp-
setningu nemendaleikhúsi
skólans. Þannig að það lá al-
veg saman og ég fékk fljótlega
fastráðningu við Þjóðleikhús-
ið og hef haft hana síðan.“
–Flestir landsmenn þekkja
þig þó fyrst og fremst fyrir að
leika í Spaugstofunni ekki
satt?
„Jú, ef hægt er að tala um
frægð á Íslandi þá er vinsælt
sjónvarpsefni lykillinn að
frægðinni. Frægur útlendur
leikari sagði eitt sinn að hann
væri í kvikmyndunum til að
fá peninga, sjónvarpi til að
verða þekktur og á sviði fyrir
sjálfan sig. Við erum búnir að
vera með Spaugstofuna í nær
20 ár og okkur til mikillar
furðu er ekkert lát á vinsæld-
um þáttarins. Ég held að þetta
sé einsdæmi, að vera stöðugt
með yfir 50% áhorf þrátt fyrir
að vera búnir að vera svona
lengi að. Þannig að á meðan
fólk sýnir okkur áhuga mun-
um við halda áfram að vera
með þættina.“
–Eruð þið þá farnir að
skipuleggja þætti vetrarins
eitthvað?
„Nei, nei, ekkert að ráði,
við erum þó farnir að hringjast
aðeins á og það fer að koma
að því að við förum að hittast
og gera eitthvað.“
–Eruð þið ekki orðnir þreytt-
ir hver á öðrum eftir 20 ára
samstarf?
„Nei, það er svo einkenni-
legt. Við erum allir mjög ólíkir
en þetta virðist vera mjög góð
blanda og okkur gengur ákaf-
lega vel að vinna saman. Ég
held að fólk geri sér ekki grein
fyrir því hvað það er mikil
vinna að halda úti sjónvarps-
þætti einu sinni í viku og ég er
hræddur um að það verði erfitt
fyrir óreynda að feta í fótspor
okkar. Þegar við byrjuðum á
sínum tíma vorum við allir
ungir og sjónvarpsefni sem
þetta hafði ekki verið gert áð-
ur. Við fengum því rúm til að
þróa þáttinn og æfa okkur.
Við erum því komnir með
mikla reynslu og þekkjumst
mjög vel og þurfum stundum
ekki einu sinni að tala saman.
Ég held að það yrði alveg von-
laust fyrir einhvern annan hóp
að stökkva inn í svona vinnu
og gera alveg eins og halda
það út, aðallega vegna þess
að fólkið hefur ekki fengið
þjálfun í því.
Þættirnir eru samdir, skrif-
aðir, teknir upp og gengið frá
þeim frá mánudegi til aðfara-
nætur laugardags. Þetta geta
verið miklar tarnir og sérstak-
lega eru fimmtudagarnir strang-
ir þar sem við tökum allan
þáttinn þá, hvað sem tautar og
raular.“
–Finnurðu fyrir einhverri
breytingu innan Ríkissjón-
varpsins nú þegar það hefur
verið „ohf-að“?
„Nei, ég held að þetta hafi
verið ákaflega nauðsynleg
ákvörðun upp á skilvirkni og
alla stjórnun í stofnuninni þó
að ég sé þeirrar skoðunar að
það megi aldrei selja RÚV.
Fyrst og fremst vegna þess
að, hverjir myndu eiginlega
kaupa það? Það eru hugsan-
lega einhverjir örfáir aðilar hér
á landi sem myndu hafa efni á
því. Ég held það sé enginn
nema ríkið sem á að reka þessa
stofnun. Ég verð nú að segja
alveg eins og er, ef maður
horfir á uppganginn í landinu
og það frelsi sem hefur mynd-
ast í peninga og fjármálum er
það gífurlega gott að mörgu
leyti, en við verðum að gæta
okkar á því að meirihluti fjár-
magnsins í landinu lendi ekki
á fárra manna höndum. Það
getur verið hættulegt. Af
tvennu illu vil ég frekar ríkis-
einokun en einstaklingsein-
okun. Einstaklingar geta verið
misjafnir að upplagi eins og
við vitum. Það er ekki geðsleg
hugsun að vita af RÚV í
einkaeigu einhverra misvit-
urra einstaklinga.“
Vestfirðir við þrösk-
uldinn að velsæld
–Það liggur beint við að
spyrja Pálma út í „ástandið“
hér fyrir vestan. Hvað finnst
honum um stöðuna í dag?
„Kvótakerfið er glæpur gegn
þjóðinni, sérstaklega litlu
byggðunum. Þarna safnast
kvótinn á fáar hendur og ef
einhverjum einum dettur í hug
að hætta, gera eitthvað annað,
þá getur heilt byggðalag setið
eftir allslaust. Það var á sínum
tíma alveg fráleitt að úthluta
kvóta samkvæmt vinnu og
veiðireynslu einhverra manna.
Ég spyr hvar er kvóti háset-
anna og fiskvinnslufólksins ?
Hvar er kvóti íbúa sjávarpláss-
ana? Hvar er kvóti þjóðarinnar
sem heildar? Þeir sem eru rík-
astir af kvótanum eru gamlir
trillukarlar og ef að fjórir-
fimm menn fara úr bænum
hverfa með þeim allar tekjur.
Það er ekkert eðlilegt að ein-
hver sem hefur skakað á trillu
í lengri eða skemmri tíma fái
allt meðan sá sem var stýri-
maður á togara í jafn langan