Iðnaðarmál - 01.01.1956, Side 12

Tímburþurrkun innanhúss
Eftir Loft Loftsson efnaoerkfrœðíng
Á ári hverju er flutt til landsins
mikið magn af timbri og úr því smíð-
aðir rnargs konar hlutir, sem nema að
verðmæti tugum milljóna króna.
Mjög hefur skort á, að menn gæfu
nægan gaum að rakainnihaldi viðar,
sem notaður er til smíða, og vill því
oft brenna við, að smíðað er úr
timbri, sem ekki er orðið hæfilega
þurrt. Veldur hér ef til vill nokkru
um, að veðurfar er hér heldur óhag-
stætt til að halda timbri þurru eða til
að þurrka það frekar. Ohætt er þó að
fullyrða, að góð þurrkun viðar er
frumskilyrði þess, að unnt sé að smíða
vandaða og endingargóða hluti, enda
kannast flestir við, hvernig hlutir,
sem smíðaðir hafa verið úr rökum
viði, verpast og breyta lögun, þegar
þeir þorna. Auk þess er ógerningur
að bera olíuuppleysanleg fúavarnar-
efni eða olíumálningu á rakan við.
Yfirleitt er timbur þurrkað með
því að hlaða því á sérstakan hátt í
stafla, eftir að trén hafa verið felld
og söguð í borð. Eru oft höfð nokk-
urs konar þök ofan á stöflunum til
þess að verja timbrið áhrifum sólar
og regns. Þegar svo þurrt og hlýtt loft
blæs í gegnum timburstaflann, dreg-
ur það í sig dálítið af rakainnihaldi
viðarins. Slík þurrkun tekur oft
marga rnánuði eða jafnvel ár, þegar
um er að ræða þykka bjálka úr harð-
viði. Tíminn til þurrkunarinnar er
háður bæði hita- og rakastigi loftsins.
Enda þótt mestur hluti þess timb-
urs, sem til landsins er flutt, hafi ver-
ið útiþurrkað áður, þá er yfirleitt
nauðsyn á að þurrka það frekar, áður
en smíðað er úr því, þar sem timbur-
geymslur hér á landi eru oft ófull-
nægjandi og timbrið, sem þar er
geymt, vill oft blotna. Einnig mundi
útiþurrkun á timbri hérlendis vera
bæði seinleg og oft ónóg vegna óhag-
8
stæðs veðurfars. Vel útiþurrkað timb-
ur erlendis inniheldur t. d. yfirleitt
um 17—23% raka (miðað við þurr-
an við), en vegna lágs hitastigs og
mikils loftraka hér á landi er varla
unnt að útiþurrka viðinn meira en
svo, að rakainnihald hans komist nið-
ur í 25%. Þess má geta, að fúi í viði
á sér ekki stað, þegar rakainnihald
viðarins er minna en 20%. Sé raka-
innihaldið aftur á móti orðið hærra,
getur fúi fljótt myndazt, enda er við-
arfúi vel þekkt fyrirbrigði hérlendis.
Nauðsynlegt er að gera ráðstafanir
til að verjast fúa, og flestum trésmíða-
verkstæðum væri mikið hagræði að
því að geta ávallt haft við höndina
þurrt timbur, sem inniheldur jafnan
það rakamagn, sem óskað er eftir.
Það er því mjög æskilegt, að unnt sé
að koma við þurrkun á timbri innan-
húss hér á landi.
Á síðari árum hefur það mjög
færzt í vöxt erlendis að þurrka timb-
ur í þar til gerðum þurrkunarklefum.
Með slíkri þurrkun má ávallt hafa
jafnþurran við á takteinum, hvernig
sem viðrar. Auk þess tekur slík þurrk-
un ekki nema fáeina daga í stað mán-
aða, eins og á sér stað, þegar úti-
þurrkun er viðhöfð.
Ýmsar gerðir timburþurrkunar-
klefa eru í notkun. Mjög algengir eru
þeir þurrkunarklefar, sem útbúnir eru
þannig, að heitu lofti er blásið í gegn-
um viðarstaflann, sem hlaðinn er á
sérstakan hátt inni í þeim, og þykir
sú gerð henta vel. Hita má loftið fyrir
utan klefann og blása því inn í hann í
gegnum loftrennur, og fer þá loft-
hringrásin inn og út úr klefanum.
Ennfremur er unnt að hafa blástur-
kerfi og hitapípur inni í ldefanum,
annaðhvort fyrir ofan eða neðan
timburstaflann. Loftinu er þá blásið
hornrétt á hlið viðarstaflans. Þessi
síðarnefnda aðferð er talin betri, því
að með þeirri aðferð dreifist loft-
straumurinn betur í gegnurn viðar-
staflann, og verður þurrkunin þá
jöfn í öllum klefanum. Eftirfarandi
mynd sýnir þverskurð af slíkum
þurrkunarldefa.
Þverskurður
af timbur-
þurrkunar-
kleja.
Jafnvsegishjól
\ ✓' S ' Inn •«b útt \Og lastu rsop L\\\ws
s\V ^KWWXV s\\
A = Stækkuð mynd
af þéttiloka
Rakamælir