Iðnaðarmál - 01.01.1956, Qupperneq 18

hefur sérstakt hlutverk, sem sé að
þurrka út og eyða þeim seguláhrifum,
sem kunna að vera fyrir á bandinu,
áður en nýtt efni er hljóðritað. Þann-
ig má taka aftur og aftur á sama band-
ið, án þess að ómur heyrist af því
fyrra. Þessi segulvaki fær orku sína
frá sérstökum lampa í magnaranum,
en þó aðeins, þegar tækið er í upp-
tökustillingu.
Það, sem sagt er hér að framan, á
að mestu leyti við um segulhljóðritun
á kvikmyndafilmu. Hreyfibúnaður
sýningarvélar kemur hér að fullu
gagni, svo og hljóðmagnari og hátal-
ari fyrir tónflutning. Það, sem á
skortir, er aðeins þetta: Bæta þarf við
sérstökum hljóðritunarmagnara með
sveifluvaka og tónhaus með segulvök-
um, svo sem fyrr er lýst, og er þá kvik-
myndasýningarvélin fullbúin til seg-
ulhljóðritunar. Hins vegar þarf ekki
nema einfaldan tónhaus og lítinn
magnara til þess að afspila eða flytja
segulritun af filmu. Þetta er mjög
mikilvægt atriði, þar sem líkur eru til,
að aðhæfa megi þær sýningarvélar,
sem fyrir hendi eru, þessari nýju að-
ferð með tiltölulega litlum kostnaði.
Þá er komið að filmunni og segul-
húðun hennar. Filman sjálf er mjög
áþekk plastræmu segulbandsins að
gerð. Jafnskjótt og segulbandið fór
að ryðja sér til rúms, var farið að
huga að því að setja segulefni á filrn-
ur til hljóðritunar. Um 1950 keyptu
öll helztu framleiðslufirmu kvik-
myndatækja réttindi til að hagnýta
þessa nýjung á sýningarvélum, og
Kodak og fleiri tryggðu sér rétt til að
framleiða filmur með segulrönd til
tónupptöku. Nokkur vandkvæði komu
þó fljótlega í ljós, hæði að því er
snerti útbúnað sýningarvéla, en þó
sérstaklega í sambandi við frágang
segulrandarinnar á filmuna. Þegar
segulband er framleitt, eru stórvirkar
vélar látnar dreifa og þjappa segul-
efninu á yfirborð plastborða, sem er
3—6 fet á breidd, en lengdin mörg
þúsund fet. Síðan er efnið skorið nið-
ur í venjulega breidd og lengd. Með
þessu móti er hægt að fá yfirborð
segulefnisins fíngert og slétt, en það
er meginskilyrði þess, að snerting
efnisins við segulskaut tónhaussins sé
jöfn og örugg.
Þessa aðferð er ekki hægt að nota
við segulhúðun á kvikmyndir, þar
sem segulröndin má aðeins vera 2,5
nnn á breidd og jafnvel mjórri. Að-
ferðin, sem notuð hefur verið, er sú,
að efninu er smurt á filmuna með
hjóli af þeirri breidd, sem röndin á að
vera. Erfiðleikar eru við jafna blönd-
un efnisins og ennfremur við að fá
yfirborðið þétt og slétt. Þessi vand-
kvæði hefur nú tekizt að leysa mjög
sæmilega, og er þessi aðferð nú að
telja má komin í viðunandi horf. Onn-
ur aðferð — sú að festa segulbands-
ræmu á filmuna — er á tilraunastigi,
og má vænta enn hetri tóngæða með
þeirri aðferð.
Frá sjónarmiði okkar Islendinga
hlýtur segulhljóðritun á kvikmyndir
að vera mjög mikilvæg. Með því móti
getum við hagnýtt okkur fjölda er-
lendra fræðslukvikmynda, sem annars
hefðu verið lítt aðgengilegar. Segul-
rönd verður þó að setja á þessar
myndir erlendis, og er það óþægindi
og kostnaður, sem svarar 25—30 aur-
um á fet, en áhöld til þess eru svo dýr,
að fjarstæða er að slíkt fyrirtæki gæti
borið sig hér. Öðru máli gegnir, þeg-
ar hægt verður að líma segulbands-
ræmu á filmuna. Þá gæti vel komið til
mála að framkvæma það hér.
Af því, senr hér hefur verið sagt, er
ljóst, að alþjóðlegar fræðslukvik-
myndir er hægt að hagnýta hér með
íslenzku fali og að hægt mun að að-
hæfa mikinn hluta þeirra kvikmynda-
sýningarvéla, sem í notkun eru hér-
lendis, til sýninga á myndum með
segultón.
Þegar kvikmyndanotkun fer að
aukast af þessum sökum, er ekki úr
vegi að vekja máls á því, hvort ekki sé
tímabært orðið að stuðla að skipu-
legri kvikmyndagerð hér innanlands.
Framleiðsla og lagning
gólfdúka.
Nýlega kom hingað þýzkur sér-
fræðingur í framleiðslu og lagningu
gólfdúka, hr. Meier, frá fyrirtækinu
Deutsche Linoleum Werke. Flutti
hann fyrirlestur í fundarherbergi IM-
SÍ fyrir félagsmenn í Félagi vegg-
fóðrara i Reykjavík. Fyrirlestur þessi
var fróðlegur mjög, og báru fundar-
menn fram margar spurningar varð-
andi lagningu gólfdúka og notkun
verkfæra við hana. Hr. Meier leysti
vel úr spurningum þeirra og sýndi fé-
lagsmönnum nokkur verkfæri, sem
þýzkir dúklagningarmenn nota við
iðn sína. Hr. Meier kom liingað til
lands á vegum fyrirtækisins Árna
Siemsens.
Fundarherbergi IMSÍ stendur iðn-
aðarmönnum, iðnrekendum og öðr-
um, er stuðla vilja að aukinni tækni-
fræðslu og verkmenningu, til boða
fyrir fyrirlestra og kvikmyndasýning-
ar. .
G. H. G.
STÖÐLUN Framh. af 3. bls.
verði svo langt komið á þessu ári, að
drög að fyrstu stöðlunum liggi fyrir
síðla árs.
Það er mikils um vert, að hið
vandasama verk, íslenzk staðlasetn-
ing, takist giftusamlega, en það er
framar öllu komið undir góðri sam-
vinnu hlutaðeigandi aðila, svo og
samstarfi þeirra við Iðnaðarmála-
stofnunina, sem á að sjá um skipu-
lagningu og stjórn þessara mála.
Reynsla frændþjóðanna á Norður-
löndum og annarra þjóða, sem tekið
hafa upp stöðlun, liefur verið sú, að
stöðlun leiði af sér meiri festu í at-
vinnulífinu, lækki framleiðslukostn-
að, auki vörugæði og geri viðskipti
öruggari og greiðari. Þegar vér Is-
lendingar hefjumst handa um staðla-
gerð, getum vér verið þess fullvissir,
að reynslan verður einnig sú sama
hjá oss — að því tilskildu, að nægur
tími, fé og samstarfsvilji sé fyrir
hendi til að byggja starfsemina upp.
S. B.
14
IÐNAÐARMÁL