Frjáls verslun - 01.02.2008, Qupperneq 64

64 F R J Á L S V E R S L U N • 2 . T B L . 2 0 0 8
s N I ð u G H u G m Y N d a B ó K
eftir okkar höfði svo þær nýtist okkur betur og um leið kvikna nýjar.
Hún er því gagnleg fyrir stjórnendur, bæði til þess að örva sína eigin
sköpunargleði og virkja betur sköpunarmátt starfsfólksins. Það sem
gildir er að höndla hugmyndir sínar og vinna úr þeim. Við skulum
líka hafa í huga að það þarf ekki að finna upp hjólið á hverjum degi
­ með því að steypa saman tveimur gömlum hugmyndum getum við
til dæmis skapað eina nýja, eins og höfundurinn segir,“ segir Hildur
Hermóðsdóttir loks.
Hugmyndakvóti Edisons
Í inngangsorðum að Hugmyndabókinni bendir Fredrik Härén á
vinnubrögð þekktra snillinga, svo sem Thomasar Alva Edison, sem
fann upp plötuspilarann og ljósaperuna, þróaði rafhlöðuna og bætti
sýningarvél kvikmyndanna. Einnig stofnaði hann fyrirtæki, General
Electric, sem nú er það stærsta í heimi. Edison gerði sér grein fyrir því
að góðar hugmyndir kvikna ekki af sjálfu sér, hann útbjó því kvóta­
kerfi fyrir sjálfan sig og samstarfsmenn sína og setti sér það markmið
að gera eina minniháttar uppgötvun á tíu daga fresti og eina meiri­
háttar uppgötvun á sex mánaða fresti.
„Edison ... var alltaf með vasabók (eða „hugmyndabók“) á sér og
í hana skráði hann hugsanir sínar, hugmyndir og athuganir. Hug­
myndina að því að punkta hjá sér hugdettur fékk hann frá Leonardo
Da Vinci, sem gerði fjöldann allan af skissum, athugasemdum og
minnispunktum, sem hann skrifaði gjarnan hjá sér með örvhentri
spegilskrift. Edison ... punktaði hjá sér hugmynd um leið og hún
kom til hans. Alltaf þegar hann rak í vörðurnar eða vantaði innblástur
þá leitaði hann í vasabækurnar sínar ... Eftir að Edison lést árið 1931
fundust hvorki meira né minna en 3.500 vasabækur á heimili hans.
Í þessari bók er fetað í fótspor Edisons og Da
Vincis og vonandi verður sú leið þér hvatning
til þess að skrá allar hugmyndir þínar ... Skrif­
aðu niður hugmynd sem þú færð, jafnvel þó að
þér finnist hún bara í meðallagi. Hver veit?“
Brothættar og berskjaldaðar
Sem fyrr segir eru 60 stuttir kaflar í bókinni og
tilvitnanir í einstaklinga á borð við Albert Ein­
stein og Ingvar Kamprad, stofnanda IKEA, og
sögupersónur eins og Línu og Bangsímon, og
lýkur hverjum og einum kafla á verkefni sem
á að hjálpa lesandanum til þess að virkja sín
eigin hugmyndafallvötn. Í einum þeirra er vikið
að því hversu brothættar og berskjaldaðar hug­
myndir geti verið og vitnað í auglýsingaforstjór­
ann Charles Browe. „Hugmynd er brothætt.
Það er hægt að drepa hana með fyrirlitningar­
brosi eða einföldum geispa. Það er hægt að valta
yfir hana með kaldhæðni eða hræða úr henni
líftóruna með ísköldu augnaráði.“
Einnig er haft eftir Howard Gardner: „Flest
menningarsamfélög mannkynssögunnar hafa
haft andúð á skapandi einstaklingum. Þau virða þá ekki viðlits eða
drepa þá. Það er mjög áhrifarík leið til þess að stöðva hugmynda­
flæði.“
Höfundurinn bendir síðan á í framhaldinu, að um gjörvalla Evr­
ópu hafi nýjungagjarnar og skapandi konur verið brenndar á báli á
tímabili og það afsakað með því að þær hljóti að hafa verið nornir í
slagtogi við djöfulinn. Auðvelt sé að gera sér í hugarlund, að vegna
hættunnar á því að verða brennt á báli hafi margt skapandi fólk
haldið róttækum hugmyndum sínum leyndum, í stað þess að láta á
þær reyna.
„Jafnvel enn þann dag í dag er erfitt að fá nýjar hugmyndir viður­
kenndar. Helmingurinn af hinni skapandi vinnu felst í hugrekki til
þess að setja fram hugmyndirnar, jafnvel þó að maður sé með næstum
viss um að mæta mótstöðu í fyrstu.“
meiri forvitni
Börn eru gjörn á að spyrja: Af hverju? Fredrik Härén leggur til að við
temjum okkur meiri forvitni og hættum aldrei að efast. „Oft er álitið
neikvætt að efast; en þannig er það ekki. Það er gagnlegt að efast hæfi­
lega mikið, þar sem það tryggir að við gerum hlutina á réttan hátt
og á réttum forsendum. Eitt af því gagnlegasta sem við gerum er að
efast um okkur sjálf ... Hvenær efaðist þú síðast um það sem þú ert
að gera? Hvenær efaðist þú síðast um yfirmann þinn?“
Verkefnið sem fylgir þessum kafla Hugmyndabókarinnar er síðan
að draga verkefnið í efa, líka textann og sjálfa bókina og senda efa­
semdir, vangaveltur og spurningar til höfundarins.
Sjá­ ennfr­emur­ salka.is og int­er­est­ing.or­g.
Mag­nað­ur fyrirlesari, Fred­rik Härén.