Frjáls verslun - 01.02.2008, Page 118
118 F R J Á L S V E R S L U N • 2 . T B L . 2 0 0 8
F r u m k v ö ð l a r í F e r ð a þ j ó n u s t u
það vera í áreiðanlegri geymslu, annaðhvurt við skólann eða
bókasafnið í Reykjavík. Með fram þessa vegna ríður líka
svo mikið á að geyma málið sitt óspillt. Í öllu þessu er mikil
auðlegð fólgin hjá hinum siðuðu þjóðunum.“
•
Franski leiðangurinn, undir forystu nátt
úrufræðingsins Paul Gaimards, sem Tómas
fjallar hér um, fór ekki erindisleysu til
Íslands árin 1835 og 1836. Árangurinn varð
mesta ritverk um Ísland sem komið hefur út
fyrr og síðar, 12 bindi í stóru broti á árunum
18381852. Reyndar fjallaði ritið einnig um
rannsóknir hópsins á Grænlandi.
Í ársbyrjun 1839 var Gaimard staddur
í Kaupmannahöfn og notuðu Íslendingar
þar tækifærið og héldu honum veglegt sam
sæti. Jónas Hallgrímsson var fenginn til þess
með skömmum fyrirvara að yrkja kvæði til
Gaimards. Svo vel tókst til að úr varð eitt
af bestu kvæðum Jónasar, „Þú stóðst á tindi Heklu hám“.
Ekki er ólíklegt að skrif Tómasar hafi átt sinn þátt í því hve
mikinn heiður Íslendingar sýndu Gaimard og má jafnvel
greina enduróm orða Tómasar í kvæði Jónasar. Tvö erindi
skulu sýnd úr þessu kvæði, upphafserindið og það sem hvað
frægast hefur orðið:
Þú stóðst á tindi Heklu hám
og horfðir yfir landið fríða,
þar sem um grænar grundir líða
skínandi ár að ægi blám;
en Loki bundinn beið í gjótum
bjargstuddum undir jökulrótum -
þótti þér ekki Ísland þá
yfirbragðsmikið til að sjá?
- - -
Vísindin efla alla dáð,
orkuna styrkja, viljann hvessa,
vonina glæða, hugann hressa,
farsældum vefja lýð og láð;
tífaldar þakkir því ber færa
þeim sem að guðdómseldinn skæra
vakið og glætt og verndað fá
viskunnar helga fjalli á.
____
Heimildir:
Tómas Sæmundsson: „Eftirmæli ársins 1836“. Fjölnir III
(Kaupmannahöfn 1837), bls. 21-27.
Ritverk Jónasar Hallgrímssonar (Reykjavík 1989) I, bls. 104-105,
og IV, bls. 139-141.
Páll Valsson: Jónas Hallgrímsson. Ævisaga (Reykjavík 1999), bls. 219-220.
„Það er samt auðséð
hvílíkur hagur það
er landinu að ferða
menn venjist hingað
að því leyti sem með
því flytjast miklir
peningar í landið og
verða þar eftir.“
Hekla.„ÞústóðstátindiHekluhámoghorfðiryfirlandiðfríða,“ortiJónastilheiðursPaulGaimard.