Neytendablaðið - 01.03.2010, Page 20

Samkvæmt upplýsingum Krabbameins fél-
ags ins greinast að meðaltali 50 manns á ári
með sortuæxli í húð en það er hættu legasta
teg und húðkrabbameina.
Aldurstakmörk víða í Evrópu
Á síðasta ári lögðu geislavarnastofnanir Íslands, Finnlands, Noregs
og Svíþjóðar til að aðgangur að ljósabekkjum yrði bannaður
börnum og ungmennum yngri en 18 ára. Mörg lönd hafa þegar
lögfest slíkt bann og önnur hafa lagt drög að sambærilegum reglum.
Frakkar voru með fyrstu þjóðum til að setja slík lög og önnur lönd
hafa fylgt í kjölfarið, svo sem Spánn, Portúgal, Belgía og Þýska-
land, auk 6 af 7 ríkjum Ástralíu. Í Þýskalandi var gerð tilraun til
að setja leiðbeinandi reglur varðandi 18 ára aldurstakmark sem
sólbaðs stofum var frjálst að fylgja en sú tilraun gekk ekki upp. Þýsk
yfir völd lögfestu því í fyrra 18 ára aldurstakmark.
Hættan er ljós!
Fermingarbörn hafa freistast til að fara í ljós til að ná sér í lit fyrir
ferm ingar daginn. Árið 2003 hófu Geislavarnir ríkisins, Landlæknis-
embættið, Krabbameinsfélagið og Félag íslenskra húðlækna átak til
að sporna við þessari þróun, undir yfirskriftinni „Hættan er ljós“.
Þetta átak, auk fræðslu um skaðsemi ljósabekkja, hefur leitt til þess
að sólbekkjanotkun hefur minnkað undanfarin ár en minnst þó hjá
yngsta aldurshópnum. Árið 2003 notuðu tæplega 50% 12-23 ára
ljósabekki en fimm árum síðar var hlutfallið komið niður í tæplega
40%, sem er þó töluvert hátt. Í ljósi þess að ekki hefur tekist að
útrýma sólbekkjanotkun hjá börnum og ungmennum þykir nú
ástæða til að setja lög um aldurstakmark.
Eftir hverju er beðið?
Neytendablaðið spurði Álfheiði Ingadóttur heilbrigðisráðherra hvort
verið væri að skoða aldurstakmark í ljósabekki eins og Geislavarnir
hafa lagt til.
Í svari ráðherra kemur fram að nú sé til skoðunar að börnum og
ung menn um yngri en 18 ára verði bannaður aðgangur að ljósa-
bekkjum, í öðrum tilgangi en læknisfræðilegum. Send hafa verið
út til umsagnar drög að frumvarpi til laga um breytingar á lögum
nr. 44/2002 um geislavarnir þar sem þetta er lagt til í ljósi þess að
útfjólublá geislun frá sólarlömpum eða ljósabekkjum er nú flokkuð
sem krabbameinsvaldandi.
En er ekki ástæða til að grípa strax til aðgerða í ljósi þess að
ný gengi sortuæxla á Íslandi? Ráðherra segir svo vera og bendir á
að í drögunum sem nú eru til umsagnar sé lagt til að breytingarnar
öðlist gildi strax um næstu áramót.
BP
Ljósabekkir enn vinsælir
- tími á 18 ára aldurstakmark
Í tilkynningu frá Geilsavörnum ríkisins segir: Útfjólublá geislun
eykur marktækt líkur á húðkrabbameinum. Börn og ungmenni
eru viðkvæmari en aðrir fyrir henni. Þeir sem sólbrenna ungir
eiga frekar á hættu að fá illkynja sortuæxli síðar á ævinni.
Illkynja sortuæxli eru talin alvarlegasta gerð húðkrabbameina.
Samstarfsverkefni 10 aðildarríkja ESB leiddi í ljós að UV
geisl un fór yfir leyfileg mörk í einum af hverjum sjö ljósa-
bekkj um. Þá voru viðvaranir á ljósabekkjunum sjálfum
ófull nægj andi og upplýsingar um áhættu samfara notkun
ljósabekkja ekki nógu góðar. Alls voru 500 ljósabekkir skoð-
aðir hjá fleiri en 300 fyrirtækjum.
Þegar ljósabekkir komu fyrst fram á sjónarsviðið tóku sólþyrstir Íslendingar þeim fagnandi og nutu þess að geta orðið sólbrúnir óháð
veðri og vindum. Sólbaðsstofur spruttu upp eins og gor kúl ur og fáir gerðu sér grein fyrir hættunni sem fylgir notk un ljósa bekkja. Smátt
og smátt fóru þó að renna tvær grímur á fólk og tíminn hefur leitt í ljós að ljósaböð geta verið varasöm og valdið húðkrabbameini.
Alþjóðakrabbameins stofnunin, sem starf ar undir Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni, setti nýlega ljósa bekki á lista yfir krabbameinsvalda en
hafði fram að því talað um að bekkirnir væru „líklega krabbameinsvaldandi“.
20 NEYTENDABLA‹I‹ 1. TBL. 2010