Ægir - 01.02.2010, Síða 6

6
R I T S T J Ó R N A R P I S T I L L
Afli úr sjó er ekki sjálfsagt mál. Að baki árangri í fiskveiðum liggur
mikil vinna, áræðni, útsjónarsemi, þekking, reynsla og margir aðr-
ir þættir. Íslandsmið eru ekki þau auðveldustu við að eiga, veður
válynd, hafstraumar, víða erfiður botn, svo eitthvað sé nefnt. Mið-
in eru gjöful og þess hefur þjóðin notið í gegnum tíðina.
Í þessu tölublaði Ægis beinum við kastljósinu að veiðarfærum
og veiðitækni. Eins og hér kemur fram í umfjöllunum höfum við af
að státa fjölmörgum fyrirtækjum sem vinna með útgerðarmönnum
og sjómönnum að framþróun veiðarfæra. Með því er lagður grunn-
ur að árangri í veiðum. Hagkvæmni skiptir líka máli - ekki síst á
tímum eins og núna þegar olíuverð er mjög hátt. En þessu til við-
bótar er staðreynd að í kringum veiðarfæri og veiðitækni í sjávar-
útvegi hefur líka orðið til ný útflutningsvara innan greinarinnar
sem ekki var í augsýn áður fyrr. Nú flytjum við út búnað fyrir sjáv-
arútveg vítt og breitt um heiminn eða jafnvel þekkingu í alls konar
sjávarútvegstengd verkefni. Og ástæða þessa árangurs er einfald-
lega sú að almennt erum við þekkt sem fiskveiðiþjóð og njótum
trausts sem slík.
Þeir sem stunda sjóinn hér við land hafa í gegnum tíðina verið
óhræddir við að reyna eitthvað nýtt í veiðum og tækni þó fyrirfram
hafi ekkert verið vitað um ávinninginn. Sú gullvæga regla á óvíða
betur við en í sjávarútvegi að það gerist ekki neitt ef menn gera
ekki neitt. Hér í blaðinu segir til að mynda frá íslenskri línuútgerð
í Noregi sem er að nota glænýja íslenska beitu - þróaða í grunn
með íslensku hugviti. Pokabeita framleidd með snjótækni og nýr
vélbúnaður til að beita henni á línuna. Og árangurinn í
veiðunum lætur ekki á sér standa. En að baki er mikil þróunar-
vinna um árabil og langþráður draumur að verða að veruleika. Enn
ein sönnun þess að tæknin stöðvast aldrei - alltaf koma fram nýjar
hugmyndir og lausnir. Þannig verður þróun, þannig skapast tekjur.
Við fjöllum líka um möguleika í makrílveiðum hér við land.
Greinilegt er að útgerðir hafa mikinn hug á makrílveiðum í sumar
og nú beinist kastljósið fyrst og fremst að því að vinna makrílinn
sem mest til manneldis. Skapa sem mestar tekjur af veiðunum.
En það kunna líka að felast tækifæri í þessum veiðum fyrir minni
bátana, líkt og Unnsteinn Þráinsson á Höfn í Hornafirði bendir á.
Samdráttur aflaheimilda hefur veruleg áhrif í flotanum og fyrirsjá-
anlegt er að mörg skip og bátar munu verða verkefnalítil þegar
kemur fram á sumarið. Þá er makríllinn kærkomið verkefni. En
það er líka eftirtektarvert, og sýnir þá hugsun sem almennt er
orðin í sjávarútveginum, að flestir eru sammála um að hafa verði
stjórn á veiðunum í stað þess að stunda „ólympískar“ veiðar, eins
og einn viðmælanda Ægis komst að orði um óhefta sókn.
Makríll, gulldepla, kolmunni - allt eru þetta dæmi um ný sókn-
arfæri á gjöfulum Íslandsmiðum. Og því til viðbótar er ánægjulegt
að sjá að nú er rækjuveiði aftur að lifna eftir mikinn öldudal. Ný
tækifæri skapast gjarnan þó aðrar dyr lokist. Það er sú saga sem
menn þekkja úr íslenskum sjávarútvegi. En um það að nýta ný
tækifæri má hafa þau orð sem Unnsteinn Þráinsson segir um
makrílveiðarnar á handfæri: „Í þetta þarf slurk af þolinmæði!“ Hún
er dyggð.
Árangur í fiskveið-
um ekki sjálfgefinn
Sorglegar deilur um kerfið
Ég er sjómannskona og er sannarlega stolt af því.
Tengdafaðir minn sem er aðaleigandi útgerðarinnar er kom-
inn á níræðisaldur. Hann hefur heldur aldrei gert neitt annað
en að stunda sjómennsku. Feðgarnir hafa því sótt sjóinn sam-
tals í yfir 100 ár og eru því hoknir af reynslu og erfiðisvinnu.
Maðurinn minn tók við af pabba sínum sem skipstjóri og sá
gamli fylgist grannt með útgerðinni í landi. Fjölskyldan okkar
vinnur öll við fyrirtækið á einn eða annan hátt og sér líka 8
öðrum fjölskyldum fyrir vinnu. Það er talsvert í ekki stærra
samfélagi.
Vegna umræðu um skuldsetningu er vert að minnast þess
að nánast engin atvinnugrein kemst hjá því að fá lán til sinnar
starfsemi. Annars væri engin uppbygging og engin framþróun.
Sigurður tengdafaðir minn er gamaldags. Hann hefur marga
fjöruna sopið og hefur upplifað bæði góðar og slæmar vertíðir.
Hann hefur því alla tíð boðað ráðdeild í rekstri útgerðarinnar
og engar skuldsetningar nema einungis ef við höfum séð það
fyrir okkur að standa vel undir þeim skuldum. Farsæll ferill Sig-
urðar í útgerðinni byggir ekki á kerfinu heldur hæfni hans sem
skipstjóra og útgerðarmanns, en aflamarkskerfið hefur samt
sem áður skapað öryggi og tryggt að ekki hefur verið veitt
meira en stofnarnir þola sem er hin mikilvæga trygging fyrir
okkur sem fiskveiðiþjóð. Deilurnar um kerfið eru því í raun
sorglegar og þeim hefur verið haldið uppi af fólki sem hvergi
kemur nærri sjávarútvegi og hefur engan áhuga á að gera það.
Kristín Björk Gilsfjörð, sjómannskona á Hellissandi, í ræðu á fundi um sjávarútvegsmál í
félagsheimilinu Klifi í Ólafsvík nú í febrúar.
Pínleg Þórðargleði
„LÍÚ finnur strandveiðunum allt til foráttu og fullyrðir að þær
séu sóun verðmæta úr fiskveiðiauðlindinni. Nýútkomin skýrsla
Háskólaseturs Vestfjarða um strandveiðarnar sl. sumar sé
óræk sönnun þess.
LÍÚ rótast af heilagri vandlætingu í skýrslunni til að finna
höggstað á strandveiðunum og telur sig nú þegar hafa borað á
gullæð. þ.e. kaflann um gæði afla strandveiðiflotans. Samtökin
minnast ekki orði á þá heildarniðurstöðu skýrsluhöfunda, að
strandveiðarnar hafi tekist vel.
Þórðargleði LÍÚ er pínleg. Í bölmóði sínum tína samtökin til
lægstu tölur úr skýrslunni og alhæfa út frá þeim. Enginn fjöl-
miðill hefur séð ástæðu til að gera sjálfstæða athugun á þess-
ari framsetningu, þrátt fyrir að hún komi frá óskammfeilnustu
hagsmunagæslumönnum á Íslandi.
Þetta eru mennirnir sem moka rándýrum mannamat í formi
makríls og annarra uppsjávarfiska í bræðslur landsins til að
fóðra niðurgreidda svínakjafta innan Evrópusambandsins og
eldislaxa utan þess.
Þetta eru mennirnir sem hausa að stærstum hluta þorskinn
fyrir aftan eyrugga um borð í frystitogurunum sínum og hafa til
dagsins í dag komið sér undan því að vigta aflann inn á
vinnslulínurnar í skipunum, þrátt fyrir að tæknin sé fyrir löngu
til staðar.“
Arthur Bogason, formaður Landssambands smábátaeigenda, í grein í Fréttablaðinu.
U M M Æ L I