Ægir - 01.04.2011, Blaðsíða 21

21
meta einnig hagræna og félagslega þætti,
sem ekki voru skoðaðir í þessu verkefni.
Hér er eingöngu verið að fjalla um af-
markaðan þátt þ.e. mat á umhverfisáhrif-
um sem fæst við útreikninga á kolefnis-
spori fyrir mismunandi flutningaleiðir
sjávarafurða á markað í Evrópu. Slíkar
upplýsingar eru aðeins einn liður í að
meta umhverfisáhrif, sem felast í losun
gróðurhúsalofttegunda. Þessir útreikn-
ingar sýna að flutningsmáti er mikilvæg-
asti þáttur sem líta þarf til m.t.t. losunar
gróðurhúsalofttegunda. Lenging á
geymsluþoli kældra afurða og frosnar
vörur greiða leiðina fyrir umhverfisvænni
flutningsmáta líkt og sjó- og lestarflutn-
inga, þrátt fyrir að vera tímafrekari. Hins
vegar þarf þá að leiða hugann að fleira
þáttum, líkt og núverandi starfsemi og
nýtingu á fjárfestingum, viðhorfum neyt-
enda gagnvart ferskum og frosnum af-
urðum, kröfum markaðarins, flutnings-
tíma og öðrum kostnaði t.d. þörf fyrir
stærri frystigeymslur, nýjar pakkningar
og notkun nýrrar tækni til að lengja
geymsluþol afurða.
Heimildir
1) Roy, P, Nei, D, Orikasa, T, Xu, Q, Okadome, H, Na-
kamura, N og Shiina, T (2009) A review of life cycle
assessment (LCA) on some food products. Journal
of Food Engineering, 90(1), 1-10. doi: 10.1016/j.
jfoodeng. 2008.06.016.
2) van Amstel, M, Driessen, P og Glasbergen, P (2008)
Eco-labeling and information asymmetry: a compar-
ison of five eco-labels in the Netherlands. Journal of
Cleaner Production 16 (2008) 263e276, 2006.
3) Helmut K og Orwat, C (2000) Economic aspects of
environmental labeling. In: Folmer H, Tietenberg T,
editors. The International Yearbook of Environmen-
tal and Resource Economics, 1999/2000. Chelten-
ham: Edward Elgar Publishing; 2000.
4) Rayner, G., Barling, D., Lang, T. (2008) “Sustainable
Food Systems in Europe: policies, realities and fut-
ures“. Journal of Hunger & Environmental Nutrition,
3 (2 /3): 145-168.
5) EU (2009) Environment: Commission and retail sec-
tor launch Retail Forum to promote more sustai-
nable consumption.
6) Pelletier, N og Tyedmers, P (2008) Life cycle consi-
derations for improving sustainability assessments
in seafood awareness campaigns. Environmental
management, 42(5), 918-31. doi: 10.1007/s00267-
008-9148-9.
7) PE International (2009). Handbook for Life Cycle
Assessment ( LCA ) Using the GaBi Education
Software Package. GmbH: PE International.
8) Helga Eyjólfsdóttir, Halla Jónsdóttir, Eva Yngvadóttir
og Bryndís Skúladóttir (2003) Vistferilsgreining á
þorskafurðum/Environmental Effects of Fish on the
Consumer‘s Dish – Life Cycle Assessment of Ice-
landic Frozen Cod Products. Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins og Iðntæknistofnun Íslands, 48 bls.
9) Eva Yngvadóttir, Bryndís Skúladóttir, Halla Jónsdótt-
ir: Frá hafi til maga: Umhverfisáhrif þorskneyslu.
Ægir, 96. árg. 7-8. tbl. 72-74.
10) Aðalbjörg Birna Guttormsdóttir (2009) Vistferilgrein-
ing á íslenskri þorskafurð með tilliti til tveggja mis-
munandi veiðarfæra, meistararitgerð, Iðnaðarverk-
fræði-,vélaverkfræði- og tölvunarfræðideild, Háskóli
Íslands, 106 bls.
11) Gyða Mjöll Ingólfsdóttir (2010) Hagnýting umhverf-
isgilda fyrir sjávarafurðir /Application of Environ-
mental Indicators for Seafood. Lokaskýrsla til Ný-
sköpunarsjóðs námsmanna, ASCS-HÍ skýrsla, sept
2010, 60 bls.
12) Tómas Hafliðason, Einir Guðlaugsson, Sigurður G.
Bogason og Guðrún Ólafsdóttir (2010) Rauntíma-
vöktun og stjórnun í virðiskeðju fiskafurða. Ægir,
103, 4/5, 12-16.
13) Emilía Martinsdóttir, Hélène L. Lauzon, Björn Mar-
geirsson, Kolbrún Sveinsdóttir, Lárus Þorvaldsson,
Hannes Magnússon, Eyjólfur Reynisson, Anna V.
Jónsdóttir, Sigurjón Arason, Maria Eden, 2010. The
effect of cooling methods at processing and use of
gel-packs on storage life of cod (Gadus morhua) lo-
ins – Effect of transport via air and sea on temperat-
ure control and retail-packaging on cod deteriora-
tion. Matís skýrsla 18-10, 53 bls.
14) Andersen, O (2002) Transport of fish from Norway:
energy analysis using industrial ecology as the
framework. Journal of Cleaner Production, 10(6),
581-588. doi: 10.1016/S0959-6526(01)00057-9.
14) Freidberg, S (2009) Hotspots in a Cold Chain: A Life
Cycle Assessment of Loki Fish. Sótt: http://lokifish.
com/freidbergpaper.pdf.
14) Karlsen, H og Angelfoss, A (2000) Transport of fro-
zen fish between Ålesund and Paris - a case study.
Aalesund College, Aalesund, Norway. Sótt: http://
research.dnv.com/marmil/lifecycle/case report fro-
zen fish.pdf.
14) Tyedmers, P, Walker, S og Sonesson, U (2010) Glo-
bal Salmon LCA - Fréttatilkynning. Ecotrust. Sótt:
http://www.ecotrust.org/press/lca_20091120.html.
15) Hoffman, A (2000) Competitive Environmental Stra-
tegy. A Guide to the Changing Business Landscape.
Island Press, Washington D.C.
R A N N S Ó K N I R
Um verkefnið
Verkefnið var styrkt af Nýsköpunarsjóði námsmanna árið 2010 í samstarfi við EFLU verkfræðistofu
og Rannsóknahóp um hagnýta vöruferla (e. Applied Supply Chain Systems Research Group) (www.ascs.is)
við Verkfræði og náttúruvísindasvið Háskóla Íslands. Verkefnið var unnið í tengslum við rannsóknir í
Evrópuverkefninu CHILL-ON (EC FP6-016333-2) og frammistöðuprófanir á nýrri sívöktunartækni,
sem miðar að því að auka gagnsæi og tryggja gæði og öryggi vöru í virðiskeðju matvæla (www.chill-on.com).
Þakkir fá þau fyrirtæki og félagasamtök sem veittu upplýsingar og aðstoð við vinnslu verkefnisins:
sérstaklega HB Grandi, Samtök fiskvinnslustöðva, Landssamband smábátaeigenda,
Samtök fiskframleiðenda og útflytjenda og Félagsvísindastofnun Háskóla Íslands.
Mynd 6: Telur þú að umhverfisgildi (t.d. kolefnisspor,
matarmílur o.s.frv.) geti haft vægi fyrir íslenskar sjáv-
arafurðir?
Mynd 7: Í hverju felst mikilvægi umhverfisupplýsinga?