Ægir - 01.06.2012, Blaðsíða 30

30
Á tyllidögum tala stjórnvöld
digurbarkalega um að efla
eigi aðgang almennings að
auðlindum landsins og að
jafnvel eigi að setja allan fisk
á íslenska fiskmarkaði. Eðli-
legt er að spyrja hverjar séu
efndir þeirra orða.
Þegar grannt er skoðað sjá
allir sem vilja sjá að aðgerðir
og tillögur stjórnvalda hafa
haft þau áhrif að fiski er
beinlínis beint í viðskipti
framhjá íslenskum fiskmörk-
uðum. Spyrja má hvort þetta
sé í raun markmið stjórnvalda
þegar upp er staðið. Enda er
hvergi að sjá í málflutningi né
gjörðum stjórnvalda að efla
eigi íslenska fiskmarkaði.
Þegar frumvörp um auð-
lindagjald og stjórn fiskveiða,
sem hafa verið til meðferðar
á Alþingi, eru skoðuð kemur
orðið „fiskmarkaður“ einungis
tvisvar fyrir í allri þeirri lesn-
ingu. Hvergi er að finna til-
lögur og ekki einu sinni reynt
að verja þá stöðu og það
uppbyggingarstarf sem ís-
lenskir fiskmarkaðir hafa sýnt
á undanförnum rúmum
tveimur áratugum.
Samþjöppun og afturhvarf til
fortíðarkerfis
Með auknum afskiptum
stjórnvalda af því hver fær að
veiða fisk, þ.e. með úthlutun-
um á verulega auknu magni í
svokallaða byggðatengda
potta er verið að draga fisk út
af fiskmörkuðum og beina
mönnum í bein viðskipti og
viðskiptahætti eins og þeir
tíðkuðust hér á landi fyrir
þremur til fjórum áratugum.
Fiskmarkaður Íslands lét
vinna skýrslu um áhrif fram-
angreindra frumvarpa á starf-
semi fiskmarkaða, sjá skýrslu
http://fmis.is/tilkynningar,
Þar kemur glöggt fram að
allar gjörðir stjórnvalda stuðla
að meiri samþjöppun í sjávar-
útvegi þ.e. að sá stóri verður
stærri en miðlungs og minni
útgerð minnkar. Leggst í
sumum tilfellum af. Verið er
að beina aðilum í allra
smæstu útgerðina, til dæmis í
strandveiðar og til þeirra
stærstu. Ekki má skilja svo að
ég hafi neitt á móti stærstu
fyrirtækjunum í sjávarútvegi
nema síður væri en ég tel
mjög óskynsamlegt að vera
með forræðishyggju og mið-
stýringu að hætti núverandi
stjórnvalda um það hvernig
við gerum út, verkum og selj-
um fisk. Skýrslan sýnir að
umrædd lög og frumvörp
munu hafa hvað neikvæðust
áhrif á svokallaðar milli- og
minni útgerðir. Þessar útgerð-
ir hafa lagt til stóran hluta
þess afla sem seldur er á ís-
lenskum fiskmörkuðum og
séð til þess að allir sem starfa
í greininni eða hafa til þess
vilja að hefja vinnslu og sölu
á fiski hafa haft jafnan að-
gang að hráefni.
Það eru jú mörg fyrirtæki
sem skaffa mörgum fjölskyld-
um lífsviðurværi sem kaupa
megnið og / eða allt sitt hrá-
efni til vinnslunar á íslenskum
fiskmörkuðum. Þessi fyrirtæki
eiga auðvitað fullan tilverurétt
líka eins og önnur en með
F I S K M A R K A Ð I R
Fiskmarkaðir og stjórnvöld
Fiskurinn í sjónum er ekki auðlind ef enginn á skip og býr yfir kunnáttu til að veiða hann.
Greinarhöfundur er Páll Ingólfsson,
framkvæmdastjóri Fisksmarkaðs
Íslands.