Morgunblaðið - 29.12.2014, Blaðsíða 18

BAKSVIÐ
Karl Blöndal
kbl@mbl.is
Nýrri hreyfingu gegn ísl-ömskum áhrifum hefurvaxið fiskur um hrygg íÞýskalandi upp á síð-
kastið. Undanfarnar tíu vikur hafa
farið fram mótmæli á hverjum mánu-
degi á vegum hreyfingarinnar og hef-
ur þátttakendum fjölgað jafnt og
þétt. 22. desember mótmæltu 17 þús-
und í Dresden í austurhluta Þýska-
lands og var það mesta þátttakan frá
upphafi.
Hreyfingin nefnist „Evrópskir föð-
urlandsvinir gegn íslamsvæðingu
Vesturlanda“ eða PEGIDA. Hún var
stofnuð í október í Dresden, höfuð-
borg Saxlands. Hlutfall íbúa þar af
erlendum uppruna er 2,2%. Þátt-
takan í mótmælum samtakanna hef-
ur verið mun meiri í austurhluta
landsins en vesturhlutanum, þar sem
aðeins nokkur hundruð manns hafa
tekið þátt í mótmælum.
Í stefnuskrá samtakanna, sem birt
var fyrr í mánuðinum, segir að um sé
að ræða grasrótarhreyfingu, sem
hafði það markmið að vernda kristi-
leg gildi. Hvatt er til umburðarlyndis
gagnvart múslimum, sem hafi „að-
lagast“, um leið og lýst er yfir and-
stöðu við „kvenhatur og ofbeldi í hug-
myndafræði“ íslamista. Þar er
spjótum beint gegn „lygnum fjöl-
miðlum“, „pólitískum valdastéttum“
og „fjölmenningarhyggju“.
Andstæðingar samtakanna segja
að þau noti lítt dulbúinn málflutning
nýnasista og gagnrýna þau fyrir að
kynda undir andúð á útlendingum
einmitt þegar hælisleitendur horfi
vonaraugum til Þýskalands og landið
sé komið í annað sæti á eftir Banda-
ríkjunum af þeim löndum, sem fólk
helst vilja flytja til.
Hörð viðbrögð stjórnvalda
Aukin þátttaka í mótmælum Peg-
ida hefur vakið sterk viðbrögð stjórn-
valda. Joachim Gauck, forseti Þýska-
lands, sem var prestur í Austur-
Þýskalandi fyrir fall Berlínarmúrsins
og studdi baráttuna fyrir lýðræði,
notaði tækifærið í árlegu jólaávarpi
sínu til að skora á fólk að sýna um-
hyggju og vera opið gagnvart hæl-
isleitendum. „Að við bregðumst af
samúð við neyðinni í kringum okkur,
að flest okkar skuli ekki fylgja þeim,
sem vilja loka Þýskalandi, það er sú
reynsla frá þessu ári, sem er mér
hvatning,“ sagði Gauck.
Angela Merkel, kanslari Þýska-
lands, varaði Þjóðverja við því fyrr í
mánuðinum að falla fyrir lýðskrumi
útlendingahaturs.
Wolfgang Schäuble fjármála-
ráðherra sakaði hina pólitísku stétt á
miðvikudag um að hafa brugðist og
látið fólk fá á tilfinninguna að hags-
munir þess væru vanræktir. Um leið
þyrftu stjórnmálamenn að verja gildi
lýðveldisins, sem reis úr rústum
seinni heimsstyrjaldar, þar á meðal
með því að sýna hælisleitendum
rausnarskap.
„Hvers konar fólk værum við ef
við, með okkar velmegun, vísuðum
flóttamönnum burt,“ sagði hann í við-
tali við dagblaðið Rheinische Post.
Pegida hefur einnig fengið hörð
viðbrögð úr atvinnulífinu. Ulrich
Grillo, forseti Samtaka iðnaðarins í
Þýskalandi, sagði að samtökin græfu
undan hagsmunum og gildum lands-
ins.
„Við höfum lengi verið þjóð inn-
flytjenda og verðum að vera það
áfram,“ sagði Grillo við þýsku frétta-
þjónustuna DPA. „Sem velmegandi
land og einnig af kristilegum náunga-
kærleika ætti land okkar að taka á
móti fleiri flóttamönnum.“
Samtökin PEGIDA sögðu að ekki
yrði efnt til mótmæla í dag til að létta
álag á lögreglu yfir hátíðirnar.
Hreyfing gegn íslam
vex í Þýskalandi
AFP
Gegn íslam Fylgismenn PEGIDA, nýrrar hreyfingar gegn áhrifum íslams í
Þýskalandi, veifa þýskum fánum á mótmælafundi í Dresden 22. desember.
18
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 29. DESEMBER 2014
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Ígær lukuBandaríkja-menn og
bandamenn þeirra
í Afganistan form-
lega hernaðar-
aðgerðum sínum í
landinu. Herinn sem fór inn í
landið fyrir þrettán árum, í
kjölfar árásanna á tvíbura-
turnana 11. september 2001, til
að sigrast á talibönum og koma
í veg fyrir að Afganistan nýtt-
ist sem æfingastöð fyrir
hryðjuverkamenn, hefur horf-
ið á braut. Þegar mest lét voru
um 130.000 hermenn í þessu
liði bandamanna en nú stendur
aðeins eftir um tíundi hluti
þess fjölda, þar af um tíu þús-
und Bandaríkjamenn.
Breytingin á hlutverki
bandamanna í Afganistan varð
ekki á einum degi heldur hefur
hún verið að gerast smám sam-
an. Og raunar var, þar til eftir
umdeildar forsetakosningar í
Afganistan, óvissa um hvort
nokkurt erlent herlið yrði
áfram í landinu eftir þau ára-
mót sem nú eru að renna upp.
Sú óvissa, sem var á ábyrgð
fyrrverandi forseta Afganist-
an, var óþægileg og síst til
þess fallin að auka líkur á að
áform um að ráða niðurlögum
talibana næðu fram að ganga.
En nú er sem sagt svo komið
að afganskur her og lögregla
standa nánast ein andspænis
talibönum, það er að segja ef
frá er talinn tak-
markaður liðsafli
Bandaríkjamanna
sem nýttur verður
í sérstakar aðgerð-
ir gegn hryðju-
verkamönnum. Að
öðru leyti hefur erlendi herinn
aðeins táknrænt hlutverk auk
þess að þjálfa afganskar sveit-
ir og veita ráðgjöf.
Þessi breyting á baráttunni
við talibana hefur mikla þýð-
ingu, ekki síst vegna minni
hernaðar úr lofti. Eftir að
bandamenn hafa dregið sig inn
í herbúðirnar er mun meira
jafnræði með stríðandi fylk-
ingum á hernaðarsviðinu.
Veruleg hætta er hins vegar á
að baráttuviljinn sé meiri
röngum megin og að það veik-
burða lýðræði sem nú reynir
að staulast á lappirnar í land-
inu riði til falls. Færi svo væri
um mikla ógæfu að ræða fyrir
Afgana, ekki síst kvenfólkið,
sem á ekki sjö dagana sæla þar
sem talibanar fara með völd.
Skiljanlegt er að Banda-
ríkjamenn og bandamenn
þeirra séu farnir að þreytast
eftir langt stríð í fjarlægu
landi þar sem enn hefur ekki
tekist að ná fram fullnaðar-
sigri. Þessi þreyta má þó ekki
verða til þess að talibanar fái
frítt spil til að endurheimta
völd í landinu með tilheyrandi
kúgun almennings í landinu og
ógn við umheiminn.
Það krefst mikillar
þrautseigju og
úthalds að missa
ekki Afganistan}
Formlegum hernaðar-
aðgerðum lokið
Þorsteinn Víg-lundsson,
framkvæmdastjóri
Samtaka atvinnu-
lífsins, vakti at-
hygli á því í sam-
tali við
Morgunblaðið, sem birt var á
aðfangadag, að skattahækk-
anir á síðasta kjörtímabili
kæmu í veg fyrir að launþegar
nytu sem skyldi batans sem
orðið hefði í atvinnulífinu.
Hann benti á að í tíð vinstri-
stjórnarinnar hefði ekki verið
hagrætt hjá ríkinu en aðgerð-
ir í fjármálum þess nær ein-
göngu falist í hækkun skatta.
Afleiðingar þessarar stefnu
vinstristjórnarinnar urðu mun
hægari efnahagsbati en hefði
getað orðið. Nú, eftir að bat-
inn hefur að hluta komið
fram, eru afleiðingarnar einn-
ig þær að skattar á atvinnu-
lífið eru tugum milljarða
króna hærri en þeir væru án
skattahækkananna. Þetta
veldur því að svigrúmið til
launahækkana er mun minna
en ella væri og
stendur þannig í
vegi fyrir því að
efnahagsbatinn
skili sér í launa-
umslög lands-
manna í þeim
mæli sem eðlilegt væri.
Það er mikið áhyggjuefni að
þrátt fyrir að nú sé vel á ann-
að ár frá því að vinstristjórnin
hrökklaðist frá völdum skuli
skattar lítið hafa þokast niður
á við. Þetta mun án efa gera
komandi kjarasamninga erfið-
ari og ætla má að þetta hafi
einnig haft áhrif á þá sem nú
standa yfir.
Fyrirtækin eiga engan ann-
an kost en að horfa á getu
sína til að greiða laun og þar
skipta skattar miklu máli.
Launþegar horfa eðli máls
samkvæmt á það sem endar í
launaumslaginu. Ríkisvaldið
getur haft áhrif á hvort
tveggja og skattahækkanir
vinstristjórnarinnar sem enn
hafa ekki gengið til baka sýna
að svigrúm er fyrir hendi.
Lækkun skatta þolir
ekki bið við núver-
andi aðstæður á
vinnumarkaði}
Háir skattar hefta kjarabætur
B
andaríski grínistinn Chris Rock
lýsti því yfir í viðtali í byrjun des-
embermánaðar að hann væri
hættur að vera með uppistand í
háskólum. Ástæðan var einföld: sú
kynslóð í Bandaríkjunum sem nú væri að alast
upp væri of gjörn á að móðgast. Hann lýsti því
svo að hugmyndin væri sú að „það megi ekki
telja saman stigin, því að enginn má tapa“.
Og Rock hefur að vissu leyti á réttu að
standa. Undanfarin ár hefur borið æ meir og
meir á því að umræða um hluti sé kaffærð
vegna þess að einhver móðgaðist, eða hefðir
sem viðgengist hafa í mörg ár lagðar niður, af
því að einhver kvartaði. Hægt og bítandi fer allt
samfélagið niður á lægsta sameiginlega plan,
þar sem allir verða að lúta pólitískri rétthugsun
í öllum efnum, eða þola það að vera útskúfaðir
sem rasistar, fasistar, eða þaðan af verra. Smátt og smátt
verður samfélagið fullt af prinsessum á bauninni, sem
móðgast jafnvel fyrir hönd annarra sem taka hlutunum
ekki jafn illa.
Nú stuttu fyrir jól var móðgunarefnið það að einhverjir
skólar færu með börn í kirkjur. Ég skil vel að trúlausir for-
eldrar vilji það síður að börn sín fari í kirkju, verandi sjálf-
ur trúlaus og fylgjandi aðskilnaði ríkis og kirkju, en þegar
spurt var hvers vegna þau börn mættu þá ekki bara fara á
bókasafnið eða gera eitthvað annað uppbyggilegt við tíma
sinn og leyfa hinum sem vildu að fara, var svarið það að
það væri „svo leiðinlegt“ fyrir börnin að vera skilin eftir
útundan. Þannig að foreldrarnir vildu ekki
leyfa ferðina, væntanlega af því að börn þeirra
væru svo gersneydd gagnrýnni hugsun að þau
myndu eflaust koma út úr kirkjunni trúaðri en
krossfarar forðum, og börnin máttu ekki fara
annað, því að það væri svo leiðinlegt fyrir þau
að mega ekki fara í kirkjuna með öllum hinum.
Þess vegna þyrfti að meina öllum börnum,
kristnum sem heiðnum, að fara í kirkju og
meira að segja talað um „mannréttindabrot“ í
þessum efnum, sem gengisfellir að mínu mati
hugtakið nokkuð.
Hægt er að taka mörg fleiri dæmi, eins og
meintan rasisma hjá teiknara Morgunblaðs-
ins, sem hafði gert skopmynd um afsögn
Hönnu Birnu. Myndin var vægast sagt ófynd-
in, en það er nú ekki glæpur út af fyrir sig.
Hins vegar tók einn spekingurinn myndina
óstinnt upp og sagði hana stútfulla af alls kyns táknum og
ímyndum, og að í raun væri ekki verið að hæðast að
Hönnu Birnu, heldur Tony Omos og því væri jafnvel um
lögbrot að ræða. Var þó erfitt að finna þessum meintu
táknum og ímyndum nokkurn stað í teikningunni ófyndnu.
Þetta er afleit þróun. Rökræða, þar á meðal pólitísk og
trúarleg umræða, hlýtur að byggjast á því að bera saman
andstæðar skoðanir og finna bestu rökin í samkeppni hug-
myndanna. Þegar reynt er að fela þær skoðanir sem falla
manni ekki í geð á þeim grundvelli að þær hafi „móðgað“
einhvern, líður rökræðan fyrir vikið. Og veistu hvað, það
gerir mig eiginlega sármóðgaðan. sgs@mbl.is
Stefán Gunnar
Sveinsson
Pistill
Móðganir bannaðar!
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Þýska lögreglan greindi frá því
um miðjan desember að mark-
verð aukning hefði orðið á árás-
um á útlendinga í Þýskalandi og
öfgar færu vaxandi. Þetta var
tilkynnt nokkrum dögum eftir
að kveikt var í bænahúsi gyð-
inga í bænum Vorra og haka-
krossar nasista og slagorð gegn
útlendingum voru krotuð á
veggi.
Talið er að 22 þúsund öfga-
menn séu í Þýskalandi og rúmur
fjórðungur þeirra séu nýnas-
istar. Tæpur helmingur þeirra er
talið að gæti gripið til ofbeldis.
Oftar ráðist
á útlendinga
AUKNAR ÖFGAR
AFP
Andúð Hakakross á húsi fyrir
flóttamenn í bænum Vorra.