Fréttablaðið - 28.09.2015, Blaðsíða 2

NÁM Í TÖLVUVIÐGERÐUM
Næstu námskeið byrja 12. og 13. október
Þetta vinsæla námskeið er fyrir þá sem vilja starfa
við tölvuviðgerðir, uppfærslur og endurbætur.
Námskeiðið er verklegur undirbúningur fyrir A+
gráðurnar frá CompTIA.
Frábært skref inn í tækniheiminn.
Veður Fjölmargir sóttu Landhelgisgæsluna heim
Suðaustan- og austanátt og fer að
rigna í dag, fyrst suðaustanlands.
Norðlægari átt vestan til um kvöldið,
en hvessir fyrir austan og bætir í
úrkomu. Hiti 6 til 11 stig. Sjá Síðu 20
RannSókniR Rannsóknir sem Nátt­
úruminjasafn Íslands leiðir í sam­
starfi við Jarðvísindastofnun og
Líffræðistofu Háskóla Íslands hafa
leitt í ljós að nokkrir vel tenntir
rostungshausar og stakar rostungs­
tennur sem fundust í Staðarsveit á
Snæfellsnesi árið 2008 eru af dýrum
sem höfðust við á svæðinu 100 til
200 árum fyrir Kristsburð. Þetta eru
sterkustu vísbendingar sem komið
hafa fram hingað til um fast aðsetur
rostunga við Ísland fyrr á tímum.
Rannsóknasamstarfið felur m.a.
í sér að varpa ljósi á fornlíffræði
rostunga hér við land, útskýra aldur
þeirra, jarðsögulega stöðu, líffræði
og hugsanleg tengsl við rostungs­
stofna annars staðar í norðanverðu
Atlantshafi. Gagnasafnið sem liggur
að hluta til til grundvallar rann­
sókninni er í vörslu Náttúrufræði­
stofnunar Íslands og nær til beina­
leifa um 50 rostunga sem fundist
hafa hér við land á undanförnum
100 árum eða svo, og er elsta sýnið
frá árinu 1884.
Hilmar J. Malmquist, forstöðu­
maður NMÍ, var ásamt sérfræð­
ingum frá Háskóla Íslands og Árós­
arháskóla staddur að Ytri­Görðum
í Staðarsveit þegar Fréttablaðið
náði af honum tali, og var þar við
mælingar og sýnatöku úr nýjasta
rostungshausnum sem fannst í
ágústlok í Garðafjöru  – stórri og
heillegri hauskúpu með báðum
skögultönnum.
„Þeir hausar og skögultönn úr
fjórða dýrinu voru aldursgreind
með C­14 aðferð og voru ekki ein­
asta firnagömul heldur voru öll
dýrin álíka gömul, þ.e. 2.100­2.200
ára. Sú staðreynd að dýrin eru þetta
gömul og svipuð að aldri og jafn­
framt fundin á afmörkuðu svæði
gefur sterklega til kynna að rostung­
ar hafi haft fast aðsetur hér við land
og verið með látur á staðnum löngu
fyrir landnámstíð. Afar ólíklegt er
Rostungsbeinin frá því
löngu fyrir Kristsburð
Aldursgreining rostungabeina styður kenningu um fast aðsetur rostunga hér.

Hilmar J.
Malmquist
forstöðumaður
NMÍ
Styrkir umdeilda kenn-
ingu um taflmenn 
Undirliggjandi
aldursgreiningu
rostungst-
annanna
er kenning
Guðmundar G.
Þórarinssonar
um að elstu
taflmenn heims
með nútímaútlit, Lewis-taflmenn-
irnir, séu íslenskir að uppruna.
Taflmennirnir fundust árið 1831
á skosku eyjunni Lewis. Þeir eru
flestir skornir úr rostungs tönn
og taldir gerðir á árabilinu 1150
til 1200. Taflmennirnir eru taldir
meðal merkustu forngripa í eigu
Breska þjóðminjasafnsins.
Lewis-taflmaður
Árný Sveinbjörnsdóttir, jarðfræðingur frá Jarðvísindastofnun, tekur sýni með dem-
antsbor úr skögultönn rostungs sem fannst í Garðafjöru í ágústlok. Mynd/Hilmar
að þessir gömlu rostungar tengist
skipaskaða við ströndina eftir að
land byggðist, eins og ein kenningin
sagði til um,“ segir Hilmar.
„Þessar rannsóknir eru mikilvæg­
ar fyrir skilning okkar á náttúrusögu
landsins og hvernig kringumstæður
voru hér fyrr á tímum og, ekki síður,
geta þær varpað nýju ljósi á menn­
ingarsögu þjóðarinnar, m.a. í tengsl­
um við rostungsörnefni og nýtingu
rostungsafurða á borð við tennur og
húðir.“
svavar@frettabladid.is
Hátt á þriðja þúsund manns kom við á opnu húsi í flugskýli Landhelgisgæslunnar á Reykjavíkurflugvelli í gær, að því fram kemur á vef Gæslunnar. Til
sýnis voru þyrlur, flugvél, sprengjubíll, bátar, köfunarbúnaður, sjókort, myndir og margvíslegur búnaður annar. Fréttablaðið/Stefán
TRúmál Frans páfi hitti í heimsókn
sinni til Bandaríkjanna í gær fimm
einstaklinga, þrjár konur og tvo
karla, sem í æsku voru beittir kyn­
ferðisofbeldi. Ekki er vitað hversu
stór hluti þeirra var misnotaður af
prestum, en á fréttavef Breska ríkis­
útvarpsins, BBC, er páfi sagður hafa
sagt þeim að kirkjufólk og biskupar
sem beittu slíku ofbeldi eða létu hjá
líða að vernda börn, þyrftu að svara
fyrir gjörðir sínar.
„Guð grætur vegna þessara þján­
inga,“ sagði hann við fólkið, sem nú
er fullorðið en varð fyrir ofbeldinu á
barnsaldri. Fundur með fólkinu átti
sér stað í prestaskóla í Pennsylvaníu
í gærmorgun, en í tilkynningu sem
send var út eftir hann kemur fram
að gerendur í málum fólksins hafi
verið fjölskyldumeðlimir, kenn­
arar eða prestar.
Páfi lýsti hryggð sinni yfir þeim
skiptum þegar ekki var tekið mark
á  fórnarlömbum og fjölskyldum
þeirra þótt glæpir hefðu verið til­
kynntir. „Verið viss um að hinn helgi
faðir bæði heyrir og trúir,“ sagði
hann við þolendur glæpanna.
Heimsókn páfa til Bandaríkjanna
lauk í gær. -kak, óká
Páfi segir
Guð gráta
þjáningar
barna
Frans páfi kom í sína fyrstu heimsókn
til Bandaríkjanna fyrir helgi, en henni
lauk í gær.
HvíTa-RúSSland Christine Lagarde,
framkvæmdastjóri Alþjóðagjald­
eyrissjóðsins (AGS), fundaði  um
helgina með Alexander Lúkasjenkó,
forseta Hvíta­Rússlands. Þau  fóru
yfir  efnahagsástandið í landinu og
ræddu möguleikana á að koma á fót
umbótaáætlun með stuðningi AGS.
Ræða áætlun
undir hatti AGS
Talsmaður  sjóðsins segir að La­
garde fagni áföngum sem náðst hafi
nýlega við að styrkja umgjörð stefnu­
mótunar í Hvíta­Rússlandi, en leggi
áherslu á að víðtækari endurskipu­
lagningar  sé þörf, með stuðningi
á æðstu stöðum, til þess að endur­
heimta stöðugleika og sjálfbæran
hagvöxt í landinu. Í þeim efnum
skipti máli tilmæli í nýlegri heimsókn
sendinefndar sjóðsins. - kak
Christine Lagarde
framkvæmdastjóri
Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins
2 8 . S e p T e m b e R 2 0 1 5 m á n u d a G u R2 f R é T T i R ∙ f R é T T a b l a ð i ð
0
2
-1
1
-2
0
1
5

1
0
:3
7
F
B
0
5
6
s
_
P
0
5
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
5
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
0
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
0
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
6
C
5
-2
4
A
0
1
6
C
5
-2
3
6
4
1
6
C
5
-2
2
2
8
1
6
C
5
-2
0
E
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
B

F
B
0
5
6
s
_
2
7
9
2
0
1
5
C
M
Y
K