Fréttablaðið - 13.10.2015, Blaðsíða 16

Ungur og nýr þingmaður Sjálfstæðis-
flokks, Vilhjálmur
Árnason, hefur
lagt til frumvarp
sem felur í sér að
áfengissala verði
gefin frjáls. Ég ætla
ekki að mótmæla
því að þingmenn
komi fram með
frumvörp sem eru
þeirra hjartansmál
og þeim finnst skipta þjóðina máli.
Þetta er fyrsta frumvarpið sem hann
leggur fram einn en hann gæti verið
flutningsmaður að öðrum frumvörp-
um sem fleiri standa að.
Ég á hins vegar mjög erfitt með að
skilja hvaða hvatir liggja að baki hjá
þessum ágæta og greinilega duglega
þingmanni sem valda því að þetta
er hans fyrsta mál á Alþingi. Hann
hefur oft og tíðum talað um það að
hann komi inn á Alþingi með reynslu
sem lögreglumaður. Að koma því
með frumvarp sem felur í sér meira
aðgengi að áfengi, sem allar rann-
sóknir sýna að auki neyslu og eykur
þar af leiðandi á þann vanda sem er
nú nægur fyrir er mér óskiljanlegt.
Sem lögregluþjónn hefur hann senni-
lega séð alla hörmung á heimilum þar
sem áfengi leikur aðalhlutverkið, fjar-
lægt börn frá drukknum mæðrum,
fjarlægt ofbeldisfulla drukkna feður
og látið þá láta renna af sér í fanga-
klefa. Svo ekki sé nú talað um allt
það sem gerist í miðbæ Reykjavíkur
um helgar.
Ég er ekki viss um að kollegar hans
í lögreglunni séu því sammála að
þetta eigi að vera hans fyrsta mál á
Alþingi, komandi úr starfi sem lög-
reglumaður. Ég held að þeir myndu
benda honum á fullt af öðrum
málum sem þeir vildu sjá í forgangi.
Það er ekkert sem kallar á þessa
breytingu í okkar samfélagi, nema þá
helst aukinn gróði fyrir verslanir sem
er sennilega ekki í forgangi hjá fyrr-
verandi lögreglumanni, eða hvað?
Ég hvet hann því eindregið til að
endurskoða þetta frumvarp og draga
það til baka.
Lögreglufrumvarpið
Um daginn brugðum við hjónin okkur til Feneyja til að skoða myndlist. Feneyjatvíæringinn
er einn stærsti myndlistarviðburður í
heiminum en hann er haldinn annað
hvert ár, stendur þá í u.þ.b. sex mán-
uði og dregur á þeim tíma til sín yfir
300.000 gesti. Þungamiðjan er annars
vegar sýning í tveimur hlutum sem
stjórnað er af listrænum stjórnanda
og hins vegar þjóðarskálar sem eru á
ábyrgð yfirvalda menningarmála í við-
komandi landi. Að auki er síðan fjöldi
sjálfstæðra viðburða, ýmist undir hatti
hátíðarinnar eða algjörlega óháðir.
Við vorum að frá morgni til kvölds og
giskum á að á fjórum dögum höfum við
séð verk eftir 3-400 listamenn á hátt á
annað hundrað sýningum. Verkin voru
alls konar, sum höfðuðu ekki til okkar,
mörg voru góð og nokkur algjörlega
stórkostleg.
Myndlist er öflugur tjáningarmiðill
sem varpar allt annars konar ljósi á við-
fangsefnið en tungumálið. Hún er sem
slík mjög mikilvæg því hún víkkar sýn
okkar á tilveruna og dýpkar skilning
okkar á lífinu. Skilaboð myndlistarinn-
ar geta höfðað til ýmissa skilningarvita,
þau geta verið vitræn og tilfinningaleg
en upplifun sem áhorfandi verður fyrir
er sjaldnast hægt að lýsa til fulls með
orðum.
Á tvíæringnum að þessu sinni fjalla
fjölmörg verk um þau erfiðu mál sem
hæst ber í samtímanum; fólk á flótta,
stríð, landamæri, fordóma og mis-
munun af ýmsu tagi. Efnistökin eru
jafn ólík og verkin eru mörg en framlag
Íslands að þessu sinni, telst tvímæla-
laust til þessa hóps verka. Við getum
sannarlega verið stolt af okkar framlagi
en Moska Christofs Büchel er gríðarlega
áhrifaríkt og marglaga verk. Hugmynd-
in er einföld í stærð sinni og útfærslan
óaðfinnanleg. Verkið er hápólitískt en
líka friðsælt og fallegt. Það felur ekki í
sér neina predikun en vekur upp fjöl-
margar spurningar og kveikir sterkar
tilfinningar. Við erum þeirrar skoðunar
að verkið sé á slíkum skala að ekki sé
hægt að bera það saman við nokkurt
annað verk á hátíðinni.
Látum ekki þagga niður í okkur
Við vorum svo lánsöm að komast inn
í Moskuna en eins og flestir vita var
henni lokað fljótlega eftir að tvíær-
ingurinn hófst. Sú staðreynd hefur
fengið undarlega litla umræðu. Það er
sérlega áhugavert frá tveimur sjónar-
hornum. Annars vegar því að yfirstjórn
tví æringsins, sem á að heita helsti vett-
vangur framsækinnar myndlistar í
heiminum, skuli sætta sig við að for-
dómar íhaldsafla í borgarstjórn Feneyja
stjórni því hvað þar er sýnt og hvað ekki.
Það eitt er ótrúlegt og fáránlegt! Hitt er
að við Íslendingar skulum ekki mót-
mæla þessari yfirgangsfullu ritskoðun
af meiri krafti. Hvað myndum við gera
ef sett yrði bann á framlag okkar til
Eurovision eða Bókmenntaverðlauna
Norðurlandaráðs? Hvað erum við eigin-
lega að hugsa? Viljum við ekki einmitt
gera okkur sem mest gildandi á alþjóða-
vettvangi? Vorum við ekki til dæmis að
sækjast eftir sæti í Öryggisráði SÞ fyrir
stuttu?
Það vantar ekki áhugann á meðal
sýningargesta. Þrátt fyrir að þessi gamla
afhelgaða kirkja sé töluvert utan alfara-
leiðar var stöðugur straumur fólks sem
vildi skoða Moskuna. Við viljum ekki
trúa því að áhugaleysi okkar Íslendinga
tengdist þeirri staðreynd að íslenski
listamaðurinn, Christof Büchel, er
aðfluttur. Við skorum á yfirvöld menn-
ingarmála að krefjast þess að sýningar-
skáli Íslands í Feneyjum verði opnaður
almenningi á ný. Tvíæringurinn stendur
til 22. nóvember þannig að enn ætti
töluverður fjöldi gesta möguleika á að
sjá okkar framlag. Stöndum með þessu
glæsilega verki. Látum ekki þagga svona
auðveldlega niður í okkur!
Örfá orð um framlag okkar
til Feneyjatvíæringsins
Stundum er rætt um breytingar á stjórnarskrá sem einhvers konar gæluverkefni: Eitthvað sem sé
vissulega jákvætt en skipti engu sér-
stöku máli í bráð. Reynsla undanfarinna
ára segir okkur allt aðra sögu.
Þjóðaratkvæði breytir stjórnmálunum
Harkalegustu átök á vettvangi stjórn-
málanna hafa snúist um rétt þjóðarinnar
til að ráða til lykta stórum málum, eins
og aðildarumsókn að Evrópusamband-
inu og um eignarhald þjóðarinnar á
sameiginlegum auðlindum. Ef við hefð-
um í stjórnarskrá ákvæði um þjóðareign
á auðlindum og rétt þjóðarinnar til að
kalla umdeild mál í þjóðaratkvæða-
greiðslu væri umgjörð stjórnmálabarátt-
unnar að þessu leyti betri og myndi skila
okkur meiri árangri. Núverandi staða
veldur því að við komumst hvorki aftur
á bak né áfram og náum hvorki að þróa
almennilega fullnægjandi gjaldtöku af
auðlindum né að skapa þeim sem starfa
í auðlindagreinum fyrirsjáanleg starfs-
skilyrði. Og þjóðin er í einstakri stöðu
meðal lýðræðisþjóða að eiga ákvörðun
um þjóðaratkvæðagreiðslur undir geð-
þótta eins manns, forseta Íslands.
Komið að breytingum
Eftir áratugaþrætur um þessi tvö sjálf-
sögðu mál er nú komið að ögurstundu.
Allir flokkar hafa einhvern tíma lofað
þjóðinni ákvæði um þjóðareign á auð-
lindum og þjóðaratkvæðagreiðslur og
þjóðin tjáði skýrt vilja sinn í þjóðar-
atkvæðagreiðslunni um breytingar á
stjórnarskrá í október 2012. Nú er
tækifæri til að afgreiða þessa breytingu
í þjóðaratkvæðagreiðslu samhliða for-
setakosningum næsta sumar, ef stjórn-
málaflokkarnir eru tilbúnir að virða
skýran þjóðarvilja og standa við gefin
fyrirheit.
Stjórnmálin hafa hingað til endur-
speglað umgjörðina sem um þau er gerð.
Á Íslandi hafa ákvæði stjórnarskrárinnar
ýtt undir meirihlutaræði og frekjustjór-
nmál og lamað rétt minnihlutans til
málefnalegrar þátttöku í ákvörðunum. Í
Danmörku getur þriðjungur þingmanna
vísað málum í þjóðaratkvæði. Hér er
ræðustóll Alþingis hins vegar eina vörn
minnihlutans gegn yfirgangi meirihlut-
ans sem leitt hefur til harkalegs stjórn-
málaumhverfis og linnulausrar baráttu
um dagskrárvald Alþingis með málþófi
og klækjabrögðum.
Endurheimtum tiltrú á Alþingi
Afleiðingin getur bara verið ein: Minnk-
andi tiltrú á Alþingi Íslendinga. Sú
tiltrú verður ekki endurreist með
ræðum fullum af heitstrengingum um
að nú bíði betri tíð, heldur með því að
breyta í grundvallaratriðum valdajafn-
vægi á Alþingi og byggja þannig grunn
fyrir farsæl stjórnmál þar sem allir geta
komið sjónarmiðum sínum á framfæri.
Minnihlutinn þarf að fá möguleikann
á þjóðaratkvæðagreiðslu sem nauð-
synlegan neyðarhemil og láta þá á
móti frá sér réttinn til málþófs og tafa-
leikja. Við munum öll hagnast á þeirri
breytingu.
Bætum stjórnmálin
– breytum
stjórnarskránni
Við skorum á yfirvöld menn-
ingarmála að krefjast þess
að sýningarskáli Íslands í
Feneyjum verði opnaður
almenningi á ný.
Nú er tækifæri til að afgreiða
þessa breytingu í þjóðar-
atkvæðagreiðslu samhliða for-
setakosningum næsta sumar.
Að koma því með frumvarp
sem felur í sér meira aðgengi
að áfengi, sem allar rann-
sóknir sýna að auki neyslu
og eykur þar af leiðandi á
þann vanda sem er nú nægur
fyrir er mér óskiljanlegt.
Árni Páll Árnason
formaður Sam-
fylkingarinnar
Finnur Arnar og Áslaug Thorlacius
myndlistarmenn
Einar
Hermannsson
framkvæmda-
stjóri
Að lifa í jafnvægi
Holl fæða hjálpar okkur að skapa
stöðugleika í líkamanum og lífinu.
ABT vörurnar fást í handhægum og
þægilegum umbúðum og henta vel sem
morgunverður eða millimál.
1 3 . o k t ó b e r 2 0 1 5 Þ r I Ð J U D A G U r16 s k o Ð U n ∙ F r É t t A b L A Ð I Ð
0
2
-1
1
-2
0
1
5

1
0
:2
1
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
6
C
0
-8
3
A
0
1
6
C
0
-8
2
6
4
1
6
C
0
-8
1
2
8
1
6
C
0
-7
F
E
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
0
4
8
s
_
1
2
1
0
2
0
1
5
C
M
Y
K