Morgunblaðið - 27.01.2015, Blaðsíða 21

FRÉTTIR 21Erlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. JANÚAR 2015
Karl Blöndal
kbl@mbl.is
Alexis Tsipras sór í gær embættiseið
forsætisráðherra Grikklands og hét
því að „þjóna ávallt hagsmunum
grísku þjóðarinnar“. Tsipras var að
venju bindislaus og var eiður hans
borgaralegur, en ekki kristilegur.
Flokkur hans, Syriza, fékk 36% at-
kvæða í kosningunum á sunnudag og
munaði aðeins tveimur sætum að
hann fengi hreinan meirihluta.
„Sigur okkar er einnig sigur allra
þjóða Evrópu sem berjast gegn að-
haldinu, sem er að eyðileggja sam-
eiginlega framtíð okkar í Evrópu,“
sagði Tsipras eftir að sigur flokks
hans var ljós.
Niðurstaða kosninganna hefur
valdið titringi í Evrópu vegna þess
að Syriza hefur á stefnuskrá sinni að
semja á ný um skuldir landsins. Evr-
an lækkaði í gær og hefur ekki verið
lægri gagnvart Bandaríkjadollar í 11
ár. Angela Merkel, kanslari Þýska-
lands, varaði hina nýju stjórn við í
gær og sagði að hún yrði að standa
við skuldbindingar grískra stjórn-
valda við lánardrottna.
Myndun nýrrar stjórnar tók ekki
langan tíma, en ekki eru allir stuðn-
ingsmenn Syriza sáttir. Flokkurinn
myndar stjórn með þjóðernisflokkn-
um Sjálfstæðir Grikkir, sem fékk
4,7% atkvæða. Flokkarnir eiga and-
stöðu við aðhaldsaðgerðir sameigin-
lega, en margt skilur þá að og velta
fréttaskýrendur fyrir sér hvort hin
nýja stjórn verði langlíf.
Bilið mest í innflytjendamálum
Mest er bilið á milli flokkanna þeg-
ar kemur að innflytjendamálum.
Sjálfstæðir Grikkir vilja taka hart á
ólöglegum innflytjendum og hafna
hugmyndinni um fjölmenningarsam-
félag. Syriza er á allt öðrum meiði.
Flokkurinn vill afnema reglurnar,
sem kenndar eru við Dyflinni og
kveða á um að innflytjendur geti að-
eins sótt um dvalarleyfi í landinu
sem þeir komu fyrst til.
Syriza vill einnig leysa upp lög-
reglusveitir sem sagðar eru standa
nærri róttækum flokkum á hægri
vængnum.
Afstaða flokkanna til trúarbragða
er einnig ólík. Syriza vill skera á
sambandið milli gríska ríkisins og
rétttrúnaðarkirkjunnar. Sjálfstæðir
Grikkir telja hins vegar veg kirkj-
unnar síst of lítinn og vilja meðal
annars að hún setji mark sitt á upp-
eldi barna.
Syriza vill lækka skattbyrði milli-
stéttarinnar og hækka skatta hinna
ríku, en Sjálfstæðir Grikkir vilja
lokka fjárfesta til landsins með skat-
taívilnunum.
Syriza hefur í hyggju að draga úr
áhrifum eigenda fjölmiðlavelda og
hefur sérstaklega á stefnuskránni að
láta skipaeigendur, sem notið hafa
mikilla skattalegra fríðinda, axla
þyngri byrðar. Talið er líklegt að
Sjálfstæðir Grikkir muni standa í
vegi fyrir því, en leiðtogi þeirra, Pa-
nos Kammenos, er fyrrverandi að-
stoðar-skipamálaráðherra og er
sagður greininni mjög hliðhollur.
Sameinaðir gegn ESB og AGS
Þessi ágreiningur gæti reyndar
orðið Tsiprasi afsökun fyrir að fylgja
eftir óvinsælum málum því að langt
er frá því að hugmyndir flokks hans
um að breyta löggjöfinni um innflytj-
endur og aðskilja ríki og kirkju njóti
almenns stuðnings.
En hvað sem líður ágreiningi um
ýmis mál er alger eining í afstöðu
flokkanna gagnvart Evrópusam-
bandinu og sérílagi Þýskalandi.
Þeir hafna sparnaðarstefnu und-
anfarinna fimm ára og krefjast þess
að samið verði að nýju við erlenda
lánardrottna. Hver sem niðurstaða
slíkra viðræðna verður hefur Tsip-
ras lýst yfir að hann muni á fyrstu
valdadögum stjórnar sinnar binda
enda á allar sparnaðaráætlanir.
Þær áætlanir voru skilyrði fyrir
240 milljarða evra láni Evrópusam-
bandsins og Alþjóðagjaldeyrissjóðs-
ins til að bjarga grískum efnahag.
Tsipras og Kammenos vilja báðir
að Grikkland haldi evrunni, en ekki á
hvaða forsendum sem er.
Kammenos var áður á þingi fyrir
flokkinn Nýtt lýðræði, en gekk úr
honum 2012 eftir að flokkurinn sam-
þykkti björgunarpakkann og stofn-
aði sína eigin hreyfingu. Hann hefur
kallað fyrri ríkisstjórn „einræði“ og
sagt að draga ætti embættismenn-
ina, sem skrifuðu undir lánasamn-
ingana, fyrir dóm.
Niðurstaðan gefur öðrum flokkum
í Evrópu, sem boða andspyrnu gegn
aðhaldsaðgerðum, vind í seglin.
Þeirra á meðal er spænski flokkur-
inn Podemos, sem flýgur hátt í skoð-
anakönnunum um þessar mundir og
stefnir á að ná meirihluta þegar
Spánverjar ganga að kjörborðinu í
nóvember. Pablo Iglesias, leiðtogi
Podemos, sagði að Grikkir fengju nú
raunverulegan leiðtoga, „ekki út-
sendara … Merkel“.
Evrópusambandið segist reiðubú-
ið til viðræðna við Grikki, en setur
ákveðin skilyrði. Grikkir verði að
halda sig við „reglur evrusvæðisins“.
Jean-Claude Juncker, sem fer fyrir
framkvæmdastjórn Evrópusam-
bandsins, óskaði Tsiprasi til ham-
ingju og minnti hann um leið á nauð-
syn þess að „tryggja ábyrga
fjármálastjórn“.
Skuldaniðurfelling Grikkja mundi
ekki skekja Evrópusambandið og
Alþjóðagjaldeyrissjóðinn, en hún
yrði fordæmi sem myndi hafa áhrif í
öðrum löndum þar sem gripið hefur
verið til aðhaldsaðgerða.
Ný stjórn hristir upp í Evrópu
 Tsipras myndar stjórn í Grikklandi með þjóðernisflokknum Sjálfstæðir Grikkir  Einhugur um að
semja um skuldaniðurfellingu og binda enda á aðhaldsstefnu  Fátt annað sameinar stjórnarflokkana
Borgarastríð
Sveitir með stuðning
Vesturlanda sigra
sveitir kommúnista.
Miðjuflokkurinn EPEK
sigrar og markar upphaf
veikburða lýðræðis.
Átök og efnahagskreppur: Grikkland eftir seinna stríð
Grikkir ganga í NATO.
AÞENA
1952
Herinn hrifsar völdin undir
forustu Papadopoulosar
herforingja. Konstantín II.
fer í útlegð.
Konstantín II. konungur
knýr fram afsögn Georgs
Papandreous
forsætisráðherra.
1965
Tyrkir ráðast inn í norðurhluta
Kýpur. Herforingjastjórn lýkur í
Grikklandi.
1974
Papadopoulosi
bolað frá í byltingu hersins.
1973
Grikkir ganga í Efnahagsbandalag
Evrópu.
1981
Grikkland
verður hluti
af evrusvæðinu.
2001
Efnahagskreppa. Skuldir gríska
ríkisins fara í 350 milljarða evra.
2010
Stjórnvöld biðja
um efnahagsaðstoð
frá EGS og ESB.
Aðahaldsaðgerðir
kveikja að
mótmælum.
2011
Stjórn Georges
Papandreous
fellur vegna
skuldakreppunnar.
2012 Flokkarnir næst miðju,
2014 Þingið leyst upp þegar ekki næst
25. janúar, 2015
Syriza sigrar í almennum kosningum.
1944-49
1950
1967
Pasok og Nýtt lýðræði, stórtapa í
kosningum. Róttæki vinstri flokkurinn
Syriza verður næst stærsti flokkur
á þingi.
samstaða um kjör nýs forseta.
Sparað og skorið
» Grikkir féllust á að skera
rækilega niður opinber útgjöld,
lækka laun og eftirlaun og
hefja víðtæka einkavæðingu
gegn 240 milljarða evra láni
AGS og ESB.
» Kosningarnar á sunnudag
voru þær fimmtu í Grikklandi á
fimm árum. Á þeim tíma hefur
gríska hagkerfið skroppið sam-
an um fjórðung og atvinnuleysi
farið yfir 25%.
Vladimír Pútín, forseti Rússlands,
sagði þegar hann ávarpaði náms-
menn í Pétursborg í gær að her
Úkraínu ynni gegn hagsmunum
landsins.
„Í raun er hann ekki lengur her
heldur útlendingaherdeild, í þessu
tilfelli útlendingaherdeild NATO,
sem vitaskuld fylgir ekki mark-
miðum þjóðarhags Úkraínu,“ sagði
Pútín og bætti við að þau markmið
snerust um það heimspólitíska
valdatafl að „halda Rússlandi í skefj-
um“.
Jens Stoltenberg, framkvæmda-
stjóri Atlantshafsbandalagsins, vís-
aði orðum Pútíns á bug. „Sú yfirlýs-
ing að herdeild NATO sé í Úkraínu
er vitleysa,“ sagði hann. „Það er
engin NATO-herdeild, eini erlendi
heraflinn í Úkraínu er rússneskur.“
Stoltenberg skoraði um leið á
Rússa að hætta að styðja uppreisn-
armenn í Úkraínu. Átök þar hafa
ágerst. Úkraínski herinn sagði í gær
að 24 úkraínskir hermenn hefðu fall-
ið á einum sólarhring í átökum við
uppreisnarmenn.
AFP
Herskár Vladimír Pútín, forseti Rússlands, ræðir við námsmenn í Gorní-
háskóla í Pétursborg. Hann sagði Úkraínuher herdeild NATO.
Pútín segir herdeildir
NATO í Úkraínu