Reykjalundur - 01.06.1954, Blaðsíða 32

sem jafnmargt fólk er samankomiÖ, og þeg-
ar tillit er tekið til þess, að reglur eru venju-
legast ekki vel séðar, þegar þær eiga að
marka nokkuð þröngan bás. Stjórnendur
hælisins létu sér annt um sjúklingana og
ég minnist þeirra ávallt síðan með hlýju
í huga.
Þó er ekki hægt að gleyma að minnast
á eitt, sem ekki var ætíð eins og allir ósk-
uðu, en það var maturinn. Voru dvalar-
gestir oft hinir æfustu út af matnum, með-
an ég dvakli þar, og svo langt gekk í því
máli, að þegar fjöldi sjúklinga hafði eitt
sinn sameinast að næturlagi um þrásetur
á hægðaviðtækjum hælisins, þá var skipuð
rannsóknarnefnd úr Reykjavík til að yfir-
heyra sjúklingana um mataræðið. Fór það
svo, að mig minnir, að sumir vildu bera í
bætifláka fyrir mataræðið, en aðrir voru
hinir heitustu út í það og endaði það þó á
þann hátt, að' allir máttu sæmilega vel við
una.
Sjúklingunum leið vel eftir því sem um
var að gera. Að hinum veikari var hlúð
eftir getu og hinir, sem á fótum voru,
reyndu að finna sér dægrastyttingu eftir
því, sem föng voru á, jafnframt því að
hlýða reglum eftir föngum. Fólk skemmti
sér við spil og tafl, söng og hljófæraslátt,
einkum var mikið teflt og mikið sungið.
Farnar voru reglulegar gönguferðir um ná-
grennið á milli hvíldartíma og fóru menn
ýmist einir með hugsanir sínar, eða tvennt
og tvennt gekk saman, eins og nöfnin
„ástarbraut“ og „hjónabandsbraut" benda
eindregið til.
Sumir áttu ekki afturkvæmt lifandi frá
Vífilsstöðum, en margir fóru líka heim heil-
ir heilsu. Forlögin réðu því, eins og öð'ru.
Suinir gárungar kölluðu hælið „Hótel
Vífilsstaðir“, og ég veit ekki nema það'
hafi verið að sumu leyti réttnefni. Dvalar-
gestir komu og fóru og reynt var að láta
þeim öllum líða eins vel og kostur var á.
Eg vil enda þessi fátæklegu orð, sem ég
var beðinn að skrifa í S.Í.B.S.-blaðið um
veruna á Vífilsstöðum fyrir rúmum 80 ár-
um með eftirfarandi sögu:
A þessum árum gekk yfir Vífilsstaða-
hæli ljósmyndadella, sem gekk æði næst.
Allir reyndu að eignast myndavél og filmur
og teknar voru amatörmyndir af öllu
mögulegu og ómögulegu. Þó var aðalmynd-
in oftast þannig, að maður eða stúlka sátu
við borð', blómavasi var öðrum megin \áð
andlitið, en íslenzki fáninn á stöng hinum
megin, og svo var tekin myndin af manni
með hönd undir kinn, starandi augum eitt-
hvað út í loftið, eins og maður væri að
hugsa um eitthvað háfleygt, sem í rauninni
var ekki annað en að reyna að líta sem
bezt út á myndinni. Eg fékk líka þetta
æði og eitt kvöld í myrkri stalst ég úr
hvílupokanum nið’ur á tún til þess að taka
mynd af hælinu i myrkrinu. Eg lét ljós-
opið vera opið í hálfan tíma og fór svo
til baka aftur. Fvrir þetta lenti ég í yfir-
heyrslu hjá vini mínum, yfirlækni Helga
Ingvarssyni, sem krafðist loks að fá eitt
eintak af myndinni, sem sekt fyrir að
brjóta reglurnar. Og viti menn. Myndin
tókst. Hælið sást að vísu ekki sjálft fyrir
myrkri, en ljóshafið út um gluggaraðirnar
á byggingunni kom mjög vel fram. Mynd-
ina á ég ennþá og tel hana dálítið tákn-
ræna. Ljóshafið út um gluggana á hælinu,
sem lýsti út í myrkrið' fyrir utan. — Voru
ekki einmitt Vífilsstaðir, og síðar einnig
Kristneshæli, ljósvitarnir, sem lýstu i
myrkri því, sem hinn hvíti dauði hafði
orsakað um áraraðir með herferð sinni um
landið? Voru ekki þessir ljósvitar upphafið
að allsherjar-mótspyrnuhreyfingunni, sem
síðar skapaðist til að leggja hinn hvíta
dauða að velli, með jafn góðum árangri
og þegar hefir komið í Ijós?
JÓN NORÐFJÖRÐ
30
REYKJALUNDUR